شکواییه ازگونه های ادبیات غنایی است که محتوای آن برآمده از دردهای درونی و اسرار شاعر است که سراینده می کوشد تا عامل رنج و آزردگی خویش را برای مخاطب روشن کند. به طور کلی شکواییه را بر اساس موضوع می توان به پنج دسته تقسیم کرد: 1-شخصی 2-فلسفی 3-اجتماعی 4-عرفانی 5-سیاسی. شکواییه از بدو ظهور شعر و شاعری در آثار شاعران راه یافت. در عصر صفوی مجموعه ای از اضداد با جنبه های خوب و بد، همانند سرافرازی ...

     نویسندگان این مقاله نخست سعی دارند به ارائة تعریف دقیقی از واسوخت ، انواع و اهداف آن بپردازند و مشخّص کنند که شاعران از چه زمان و به چه دلیل رو به سرایش اشعار واسوختی آورده‌اند . نیز تبیین شباهت‌ها و تفاوت‌های مضامین واسوختی در سبک خراسانی و عراقی در مقایسه با مکتب واسوخت از جمله دستاوردهای این پژوهش است. واسوخت از مصدر مرکب مرخّم به معنی بیزاری و رویگردانی عاشق از معشوق می‌باشد. مضامین واسو...

مکتب وقوع و شاخۀ مشهور آن «واسوخت»، در اوایل قرن دهم در تاریخ ادبیات فارسی جایگاه ممتازی در غزل فارسی دارد. این شیوه که حدّ فاصل میان سبک عراقی و هندی است، بیشترین تغییرات و دگرگونی‌ها را در موضوعات شعری بعد از سبک عراقی ایجاد نموده‌است. امیرخسرو دهلوی از عارفان و شاعران نامدار پارسی‌گوی هندوستان، در نیمۀ دوم قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری است. با وجود اینکه او یکی از شاعران برجستۀ سبک عراقی است...

حقیقت‌نمایی در کنار بیان رفتارهای عاشق و معشوق، رکن رکین مکتب وقوع است. بیشتر پژوهش‌هایی که در زمینه‌ی بررسی مختصات ادبی این مکتب و طرز واسوخت انجام‌شده‌، در کنار اشاره به «سادگی و روانی زبان» به «عدم استفاده‌ از شگردهای بلاغی» نیز اشاره کرده‌اند. از آنجا که کشف و توضیح چگونگی یک موضوع و پدیده، رسالت تحقیقات توصیفی است، این مقاله به شیوه‌ی توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از ابزار کتابخانه‌ای نوشته...

شکل گیری اغلب سبک ها و مکتب های شعری ریشه در گذشته ی شعر فارسی دارد زیرا تغییر سبک ها به مرور زمان بوده و به طور ناگهانی اتفاق نیفتاده است. سعی نگارنده براین است تا در نوشته ی حاضر به بررسی قدمت حضور نگرش و مکتب عاشقانه ی "واسوخت" در اشعار قدما به ویژه ده نامه های سبک عراقی و ارائه ی شواهد آن بپردازد. برای دستیابی به این هدف ابتدا به معرفی مختصری از مکتب واسوخت و سنّت ده نامه نویسی پرداخته سپس ب...

پژوهش حاضر، می کوشد تا با مبنا قراردادنِ چارچوب نظری مشخّصی در علوم انسانیِ جدید، از زاوی? تازه ای به شعر و اندیش? محتشم، تقرّب پیدا نماید. چارچوب نظری مزبور، به کار لاکلائو و موف در حوز? فلسف? سیاسی- اجتماعی برمی گردد که به نظریّ? گفتمان «لاکلائو و موف» موسوم می باشد. مطابق این نظریّ? گفتمان، در سطح اجتماع، نظام های نشانه ایِ گوناگونی وجود دارند که هرکدام سعی می کنند نحو? نگرش خود را غالب سازند. این ...

بنیاد شعر غنایی بر پایه ستایش معشوق بنا شده است؛ در واقع شاید در یک نگاه کلّی بتوان گفت: غزل عاشقانه چیزی جز بیان شیفتگی ها و دلدادگی های عاشق نیست.امّا مطالعه ادوار مختلف غزل عاشقانه، ما را در تعمیم دادن این ادّعا به عنوان یک اصل کلّی دچار تردید می کند در حین این مطالعه گاه به غزل هایی بر می خوریم که در آن معشوق برخلاف همیشه مورد انتقاد و نکوهش عاشق واقع می شود؛ این امر بیش از هر جایی در شعر شعرای...

سبک وقوع حد واسطی است میان سبک عراقی و هندی. همانگونه که از نام وقوع بر می آید، وقوع بیان حالات واقعی میان عاشق و معشوق است، به زبانی ساده و به دور از تکلّف و تصنّع. شاعر احساسات و حالات خود را در نهایت سادگی و صمیمیّت بیان می کند. در این سبک عاشق پست و حقیر است و معشوق ارجمند و معمولاً مذکّر است، عاشق ناچار است در برابر هر آنچه محبوب می گوید فرمانبردار باشد در غیر این صورت عشق محبوب را بیشتر از دست...

محتشم کاشانی(935-996) را به سبب قصایدش که در استواری به قصاید انوری و خاقانی می‬ماند، «خاقانی ثانی» و به واسطۀ ترکیب‬بند پرشوری که در مرثیۀ امام حسین(ع) سروده، «حسان‬العجم» نامیده¬اند، اما وجه خلاقۀ سبک محتشم که چندان مورد توجه سبک شناسان و مورخان ادبی قرار نگرفته نه در غزل¬ها و قصاید بلکه در دو رساله «جلالیه» و «نقل عشاق» اوست. این دو رساله که به لحاظ ساخت روایی تغزلی و بیان تجربه های وقوعی و ...