نقش مایه های گوناگونی که بر روی اشیای  فلزی مکتب خراسان دوره سلجوقی  حک شده اند، اعتقادات قومی- مذهبی، باورها و آداب و رسوم اجتماعی و شرایط زیست محیطی و پاره ای واقع نمائی ها را نشان می دهند. علم ستاره شناسی(نجوم) و ابزارهای نجومی در دوران بعد از اسلام به دلایل و ضرورت های گوناگون اجتماعی برای مسلمانان مانند طلوع و غروب خورشید به جهت اقامه نماز و نگه داشتن روزه ونیز جهت های جغرافیایی برای سفر و...

مکتب فلزکاری موصل یکی از فعال ترین و برجسته ترین مکاتب فلزکاری در دورۀ اسلامی هم زمان با اواخر دورۀ سلجوقی و دورۀ ایلخانی است. به دلیل جایگاه ویژۀ هنر فلزکاری دوران اسلامی و جایگاه خاص مکتب فلزکاری موصل، پژوهش در مکتب فلزکاری موصل بر اساس شیوه ها و فنون ساخت و تزئین شکل ها و شکل زیباشناختی آثار ضروری به نظر می رسد. ازاین رو، این مقاله درصدد تبیین ویژگی های مکتب فلزکاری، فنون ساخت و تزئینات و مف...

قرن ششم و اوایل قرن هفتم هـ.ق. یکی از مهم ترین دوره های تاریخ فلزکاری ایرانی است. به گواهی مدارک موجود، در فن ساخت و تزیین آثار فلزی این دوره، تحولاتی اساسی روی داده است. در صورتی که پیش از این، سهم و نقش فلزکاری خراسان در بروز این تحولات، براساس شواهد مادی و منابع مکتوب برجامانده، مشخص شده است، وضع فلزکاری دیگر مناطق و مراکز فرهنگی و صنعتی این دوره، ازجمله طبرستان، جبال، آذربایجان و شهرهای مهم...

مکتب فلزکاری موصل یکی از فعال‌ترین و برجسته‌ترین مکاتب فلزکاری در دورۀ اسلامی هم‌زمان با اواخر دورۀ سلجوقی و دورۀ ایلخانی است. به دلیل جایگاه ویژۀ هنر فلزکاری دوران اسلامی و جایگاه خاص مکتب فلزکاری موصل، پژوهش در مکتب فلزکاری موصل بر اساس شیوه‌ها و فنون ساخت و تزئین شکل‌ها و شکل زیباشناختی آثار ضروری به نظر می‌رسد. ازاین‌رو، این مقاله درصدد تبیین ویژگی‌های مکتب فلزکاری، فنون ‌ساخت و تزئینات و م...

در نیمۀ اول سدۀ هفتم هجری، هم زمان با آخرین دهه های حکومت اتابکان زنگی در شمال عراق، مکتب موصل جایگاه ممتازی در فلزکاری دوران اسلامی داشت. بنابراین، شهرت آثار این مکتبْ اصالت فلزکاری سایر مناطق را تحت الشعاع قرار داده است. از این دوره آثار مهمی برجای مانده است که براساس برخی ویژگی های سبک شناختی به موصل منتسب شده اند. با وجود این، در شکل و تزیینات این آثار، تفاوت های بارزی با اشیای به دست آمده ا...

بر اساس شواهد مادی و منابع مکتوب موجود، سهم و نقش فلزکاری خراسان به ویژه در قرن 6 ه.ق که یکی از فعال‌ترین و برجسته‌ترین مکاتب فلزکاری در دورۀ اسلامی بوده در بروز تحولات اساسی در فن ساخت و تزیین آثار فلزی مشخص شده و جایگاه ممتازی به آن بخشیده است. بعد از حملۀ ویرانگر مغول و نابودی خراسان و فرار هنرمندان به سوی غرب، مکتب موصل در شمال عراق به همان جایگاه رفیعی رسید که پیشتر متعلق به خراسان بزرگ بو...

مکتب فلزکاری مصر و به طور مشخص قاهره، یکی از قطب های تولید آثار فلزی در جهان اسلام ب هویژه در دوران مملوک یهااست که توانست در فضای آرام جامعه آن روزگار، آثار کیفی و کمی برجسته ای، هم به لحاظ کاربرد و هم بُعد زیباشناختی تولید وعرضه کند. تعدادی از آثار باقی مانده از این مکتب در موزه های ویکتوریا و آلبرت، مجموعه نوحدالسعید و موزه هنرهای اسلامیقاهره نگهداری م یشوند. یافته های این پژوهش حاکی از تأثیر...

در نیمۀ اول سدۀ هفتم هجری، هم‌زمان با آخرین دهه‌های حکومت اتابکان زنگی در شمال عراق، مکتب موصل جایگاه ممتازی در فلزکاری دوران اسلامی داشت. بنابراین، شهرت آثار این مکتبْ اصالت فلزکاری سایر مناطق را تحت‌الشعاع قرار داده است. از این دوره آثار مهمی برجای مانده است که براساس برخی ویژگی‌های سبک‌شناختی به موصل منتسب شده‌اند. با وجود این، در شکل و تزیینات این آثار، تفاوت‌های بارزی با اشیای به‌دست‌آمده ا...

یکی از مهمترین مضامین به کاررفته در تزیینات آثار فلزی سده‌های میانۀ دورۀ اسلامی نقوش نجومی است که خود دو دستۀ صور منطقه‌البروج و نقش اختران هفتگانه را در بر میگیرد. همچنین نقش اختران در فلزکاری اسلامی همواره به دو صورت ترسیم شده است، گاه در ترکیب با صورفلکی منطقه‌البروج و گاه به صورت مجزا. در پژوهش حاضر صورت‌های مجزای اختران مدنظر است که دارای ماهیتی خیالی اند. مشاهدات اولیه نشان میدهد کاربرد ا...

سده های ششم و هفتم هجری، یکی از درخشانترین دورههای تاریخ فلزکاری ایرانی است. در این دوره تغییراتی اساسی، در فن ساخت و تزیین آثار فلزی روی داده است که استفاده گسترده از شیوه ورقکاری در کنار روش ریختهگری برای تولید آثار، و کاربرد فن ترصیع برای تزیین آنها از جمله این تحولات بهشمار میرود. با آنکه مدارک موجود و تحقیقات صورتگرفته تأثیر فلزکاری خراسان بزرگ در قرن ششم و جزیره در قرن هفتم هجری را در برو...