چکیده در تاریخ سده های میانه، سرزمین های خلافت عباسی با جنبشی دینی، اجتماعی، فلسفی، سیاسی روبرو شدند که با اوج گیری این حرکت ها، به جایی رسیدند که از نظر سیاسی و قوت، رقیب خلافت بغداد شدند.نهضت شیعه اسماعیلیه یعنی معتقدان به امامت اسماعیل بن جعفر علیه السلام، بعد از یک دوره طولانی مبارزه در نقاط مختلف جهان اسلام، در اواخر قرن سوم هجری با تشکیل حکومت فاطمیان در شمال آفریقا به سلطه سیاسی دست یاف...

تاریخ چند هزارساله ایران مشحون از حوادثی است که تا این زمان توسط مورخین و محققین بیشماری مورد بررسی و تدقیق قرار گرفته است . نقل این حوادث تاکنون چه به توسط مورخین ایرانی و چه غیرایرانی به زبانهای مختلفی از جمله فارسی - عربی - سانسکریت و غیره بوده و هر کدام از این مورخین و محققین به فراخور حال و مایه علمی خود در باره تاریخ کشورمان مطالبی نگاشته اند. اصولا" برای آنکه بتوان بهتر در تاریخ ایران به...

بخشی از دوران تاریخی ایران را از لحاظ فرهنگی، عصر یونانی مآبی در بر می گیرد. این عصر با یورش ویرانگر اسکندرـ سردار مقدونی ـ شکل می گیرد. اسکندر در سیر تفسیرهای تاریخی تبدیل به یک شخصیت جهانی می شود که در تاریخ و ادبیات ملل گوناگون به گونه های مختلف در قالب شخصیت های حقیقی و افسانه ای مطرح شده است. منابع تاریخی اسکندر ما را با مجموعه ای از مشخصات افسانه ای و تاریخی روبرو می سازد که تصویری مبهم و...

چکیده: قرن چهارم هجری قمری، برای اسلام و مسلمانان، قرنی شگفت انگیز بود. رشد و نمو علم و دانش و نگارش کتب علمی در اکثر زمینه ها از جمله، پزشکی، شیمی، ریاضیات، فلسفه، نجوم ، کلام، تاریخ، ادبیات، فقه و حدیث از بالندگی مخصوص برخودار شد. در این بین مورخان مسلمان نیز در نگارش تاریخ به ابداعاتی دست زدند. آنها به علل و عوامل وقایع تاریخی توجه نمودند. جریانی که بر مورخین اسلامی و تاریخ نگاری آنان تأثیر...

از واژه صابئین و صابئون سه در قرآن یاد شده است. نگرش قرآن نسبت به آیین صابئین همانند دیگر ادیان توحیدی مبتنی بر گرایش به مبدأ و معاد و رستگاری در آخرت است با این همه دیده می‏شود که مترجمان و مفسران قرآن در تبیین مفهوم این واژه و تعیین مذهب گروندگان به این آیین با شک و ابهام و به گونه‏ای سربسته و نامفهوم سخن گفته و حتی پاره‏ای از فقیهان از یادکرد این گروه در شعار اهل کتاب استنکاف ورزیده‏اند. این...

تدوین و شکل‌بخشی روایت جدال امین و مامون عباسی پس از تحقق این رویداد توسط مورخین مسلمان در نیمه نخست قرن سوم هجری انجام شد. درک رایج از گزارش‌های این رویداد، بر ماهیت سیاسی آن تاکید دارد. اما از آنجا که یکی از اهداف مهم بازخوانی گذشته توسط مورخین مسلمان، درک عبرت نهفته در این رویدادهاست، می‌توان با نگرش به این رویداد از منظر چگونگی تولید عبرت، از نگرش و روش حاکم بر الگوی تولید روایت در تاریخ‌نگ...

این پژوهش که بر اساس برخی از شاخه ها و نظریه های مرتبط با رویکرد تحلیل انتقادی گفتمان به انجام خواهد رسید بر آن است تا با مطالعه و بررسی شیوه های تاریخ نویسی هنر اسلامی و همچنین تحلیل آراء و نظریات مورخین، فرآیند تاریخ نویسی هنر اسلامی را با تاکید بر دیدگاه های نویسندگان آن مورد بررسی قرار دهد. از سویی دیگر دغدغه ی توجه به جنبه های مختلف هنر اسلامی در روزگار معاصر و نیز بررسی توانایی ها و ناتوا...

شیوع و گسترش بیماری‌های عفونی و واگیردار در سرزمین ایران همواره یکی از عوامل اصلی کاهش جمعیت و موجب صدمات فراوان انسانی، اقتصادی و اجتماعی در طول تاریخ بوده است. اگرچه اطلاعات زیادی از شیوع این بیماری‌ها در دورۀ پیش از اسلام در متون مشاهده نمی‌شود اما منابع دورۀ اسلامی گزارش‌های بسیار متعدد و مفصلی در باب شیوع امراض عفونی و به‌ویژه بیماری‌های وبا و طاعون و تلفات ناشی از آن‌ها را در اختیار پژوهش...

چکیده: واقعه‌ی غدیر از رویدادهای مهم در تاریخ صدر اسلام است که باعث تنش‌ها و اختلافات زیادی بین شیعیان و اهل سنت شده است؛ لذا بازتاب و چگونگی نقل کردن این واقعه در تاریخ‌نگاری مورخین حائز اهمیت است و سده‌های هفتم تا دهم هجری عصری پر تلاطم در تاریخ اسلام مخصوصا ایران است که مغولان قسمت اعظم جهان اسلام را به تصرف خویش درآوردند. این پژوهش با رویکردی تاریخی در پی بررسی بازتاب و  تحلیل واقعه‌ی غدیر ...

نزدیک به پنج قرن حکومت اشکانیان بر ایران، دوره­ای طولانی از تاریخ را در بر­می گیرد که از جنبه های مختلف مورد بحث و مناقشه ی مورخین است. شاید به سختی بتوان دوره­ایی را در تاریخ ایران به­لحاظ قلّت منابع و کمی آثار فرهنگی، معادل دوران اشکانیان دانست. از طرفی، 500 سال حکومت نسبتاً آرام بر این پهنه ی وسیع، مستلزم وجود نوعی تمدن پیشرفته و استقرار زیرساخت های اساسی تمدنی است که از جمله ی آنان دارا بودن ...