موتیف (بن مایه) از اصطلاحات رایج در حوزه هنر و ادب است. مهم ترین ویژگی آن تکرار شوندگی، معنی افزایی، معنی آفرینی و ... است. به کمک موتیف می توان جنبه های صوری و محتوایی آثار ادبی را نقد و تحلیل نمود. تأثیر قرآن کریم در شعر فارسی از مباحث مهمی است که تاکنون از این دیدگاه بررسی نشده است. در میان شاعران ادبیات فارسی، مولوی، سعدی و حافظ بسیار تحت تأثیر قرآن کریم بوده اند که این تأثیر در تلمیحات قرآ...

بررسی تأثیرپذیری شاعران از متون دیگر، از جذّاب‌ترین مقوله‌های نقد ادبی است. شعر عزیزی از رهگذر تأثیرپذیری از قرآن و سرشار بودن از پشتوانه‌های قرآنی از عناصر و مناسبات بینامتنی فراوانی برخوردار است که با توجّه به رویکرد بینامتنیّت قابل مطالعه است. در این پژوهش با بهره‌گیری از روش تحلیلی-تطبیقی در صدد بوده‌ایم تا به بررسی وجوه همسانی و تأثیرپذیری عزیزی از قرآن کریم و چگونگی بازتاب واژه‌ها، تعبیرات، ...

چکیده: 1 ـ سخنان معصومین (علیهم السلام) الهام گرفته از قرآن کریم است چرا که عترت هیچگاه از قرآن جدا نیست. در این میان کتاب شریف نهج البلاغه که گزیده ای از سخنان امیر مومنان علی (علیه السلام) است ارتباط عمیق و بسیار نزدیکی با آموزه های قرآنی داشته که دعاهای نهج البلاغه از این ارتباط بی نصیب نیست. 2 ـ فصل اول این نوشتار به مقدمه و کلیات مانند مفهوم شناسی و جایگاه دعا در نهج البلاغه و گزارشی از ...

رابطة بینامتنی و اثرپذیری شاعران از متون دیگر، از جذّاب‌ترین مقوله‌های قابلبررسی در نقد ادبی و ادبیات تطبیقی است و شعر رضوی از این رهگذر، سرشار از پشتوانه‌های قرآنی، عناصر ارزشی، مناسبات بینامتنی و کارکردی است که از منظر رویکرد بینامتنیت قابل مطالعه است. این پژوهش با هدف تبیین انواع روابط بینامتنی شعر رضوی معاصر و قرآن کریم به روش تحلیلی،<span lang="...

چکیده امثال و حکم باری از سنن، آداب، تاریخ، خصایل و منش و روح و فطرت یک ملّت را به دوش می کشد که باعث می شود غنی ترین میراث های فرهنگی اندوخته شود. از این روست که هر گوینده ی نکته سنج با آوردن شاهد از امثال و حکم به سخن خود جذبه می بخشد. خاقانی و نظامی نیز هر یک به گونه ای با این میراث پر افتخار روبرو شده اند. نتایج تحقیق نشان می دهد که امثال و حکمت های اشعار نظامی تصویرگر فرهنگ عام? عصر نظامی ...

چکیده : یکی از رازهای ماندگاری سخن به کارگیری انواع ایجاز است. ایجاز زیر مجموعه ی علم معانی است وکسی که ازایجاز در سخنش استفاده می کند به خوبی علم معانی، بیان و فصاحت و بلاغت را می شناسد چون لازمه ی سخن موجز این است که انسان فصیح و بلیغ باشد و نیز عیوب فصاحت و بلاغت را بشناسد و از آن عیوب که شامل تنافر حروف، کراهت در سمع، مخالفت با قیاس، غرابت استعمال، ضعف تألیف، تعقید لفظی و تعقید معنوی است؛ ...

شرف الدین حسن حکیم شفائی اصفهانی شاعر،عارف و پزشک مقتدر و توانای قرن ده ـ یازدهم هجری است. زندگی وی همزمان با حکومت پادشاهان صفوی بویژه شاه عباس اول بوده است وی یکی از بنیانگذاران سبک «هندی ـ اصفهانی» یا سبک دوره صفویه است که به روایت صاحب عالم آرا ملقب به ملک الشعرا و ممتاز ایران شد. دیوان او دربردارنده 12000بیت در قالب قصیده، غزل، قطعه، ترکیب بند و رباعی است که 1060 غزل در این میان جلوه می کن...

مهدی حمیدی شیرازی در میان شاعران سنت گرای معاصر در حوزه ادب غنایی، در فرم و ساختار و در معنا و محتوا، سبکی خاص ومنحصر بفرد دارد. در تمامی آثار وی ـ بویژه «اشک معشوق» ـ همه عناصر زبانی، آرایه های ادبی، وزن، موسیقی شعر، واژگان، ترکیبات، تصاویر، فرم و ساختار در خدمت عنصر «عاطفه» قرار دارد. در این جستار سعی شده است، یکی از شیوه های ساختاری و تصویرسازی وی، که بهره گیری از تشبیهات تلمیحی از جمله: اسا...

قرآن مجید، این کتاب آسمانی، فرامتنی است که سایر متن‎ها خواسته یا ناخواسته از آموزه‎های آن به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم اثر پذیرفته‎اند. سهم اثرپذیری از کلام الهی بر زبان فارسی سهمی انکارناپذیر و مبارک است و این اثرپذیری در کلام ادیبان شیرین‌سخن فارسی برجسته‎تر و قابل تأمّل‎تر از دیگران است. شعر فارسی با بهره‎گیری از مرواریدهای درخشان کلام الهی گنجینه‌های معرفت و حکمتی را فراهم کرده است که قرن‎هاس...