پیشرفت علوم تجربی بعد از پیدایش نهضت علمی در غرب موجب به وجود آمدن چالشهای جدی میان علم و دین شده و از آن زمان دیدگاههای متفاوتی دربار? نسبت میان علم و دین ارایه گردیده است. علاوه بر دیدگاه تعارض که علم و دین را دو امر ناسازگار و متعارض می انگارد، دیدگاههای دیگری نیز برای تبیین این رابطه ارایه شده است که از جمله می توان به دیدگاه تمایز ، دیدگاه مکملیت و دیدگاه مشابهت اشاره کرد. تلاش مرتضی مطهری...

مقاله حاضر در پی آن است تا با نگاهی موشکافانه آراء و اندیشه های منظومه فکری مهدی بازرگان را مورد واکاوی و مداقه قرار دهد. حقیقت امر آن است که دستگاه فکری مهدی بازرگان را در دو مرحله فکری می توان مورد بررسی و  شناسایی قرار داد. بازرگان در مرحله اول تفکر خویش، تلقی حداکثری از دین را...

پس از آنکه اندیشمندان مسلمان با تمدن مغرب زمین آشنایی پیدا کردند، ازیک طرف همتشان معطوف به نجات جهان اسلام ومملکت خویش گردید واز طرف دیگر نیز تلاش نمودند تابه هجمه مخالفین دین که اساساً دین را عامل مهم عقب ماندگی جهان اسلام می دانستند پاسخ لازم را بدهند. بنابراین چون درصدد بهره گیری از دانش مغرب زمین وتلفیق وسازش آن با مبانی دینی بودند از آنان به روشنفکران مسلمان یاد می شودکه درگذر زمان باتوجه ب...

این پژوهش به بررسی مفهوم آزادی از دیدگاه دو اندیشمند مذهبی، آیت الله طالقانی و مهندس بازرگان، از اندیشمندان معاصر ایران می پردازد. در آرا طالقانی و بازرگان آزادی یک مفهوم کلیدی و پایه و اساس فکری آنها محسوب می شود. از نظر آن دو آزادی ناشی از حقوق الهی می باشد برخلاف مکتب لیبرالیسم که آزادی را ناشی از حقوق طبیعی می داند. بطور کلی آزادی در آرای آنها (طالقانی و بازرگان) رهایی از قید رقیت و استبداد...

چکیده با گذر زمان و نمود مکاتب مادی­گرا در اروپا و به تَبَع آن ممالک اسلامی، تفسیر قرآن هم سمت و سوی جدیدی یافت به نحوی که مفسران از همین اندیشه­ها و تحولات عصر، در جهت تفسیر قرآن تأثیر پذیرفتند. این نظرات به مرور به ایران هم راه پیدا کرد. مهدی بازرگان از جمله مفسرانی است که این تأثیر را در تفسیر خود نشان داده است. به عبارتی بازرگان تا حد زیادی تفسیر خود را به نیازهای دوران و شبهه­های برآمده از م...

این پژوهش به مقایسه‏ی گفتمان روشنفکری دینی مهدی بازرگان و علی شریعتی می پردازد. پرسش بنیادین این جستار، عبارت است از اینکه دال مرکزی درخرده گفتمان روشنفکری دینی بازرگان و خرده گفتمان روشنفکری دینی شریعتی چیست و چگونه دال های شناور، حول دال مرکزی مفصل بندی شده‏اند؟ نگارنده در پاسخ به این پرسش تلاش نموده است تا با پایبندی به روش تحلیلی _ توصیفی وگفتمانی و پس از بحث از نظریه گفتمان لاکلائو وموفه، ...

مقاله حاضر در صدد تبیین نظریه «اِشراف دین بر سیاست» از دیدگاه مهندس مهدی بازرگان است. وی دین را حاکم بر سیاست می داند و بر این باور است که هدف اصلی دین، «خدا و آخرت» می باشد و مسائل سیاسی جنبه دنیایی و فرعی دارند؛ از این رو بر اساس حکم عقل لازم است دنیا را بر طبق اصول توحیدی و بر پایه هدف غایی دین، سامان داد. بنابر نظریه بازرگان، دین بر سیاست اشراف کلی داشته، آن را جهت می دهد ولی وارد جزئیات آن ...

مهدی بازرگان (1286 ـ 1373ش) در واپسین سال های زندگی خود، به تبلیغ جدایی دیانت از سیاست پرداخت و هفت دلیل به نفع آن بر ساخت. چگونگی این دلیل ها، شگفتی ناظران و داوران آگاه را برانگیخت. پرسش اصلی آن است که آیا مطالب مهندس بازرگان، استدلال است یا اعتراض؟ ظاهر عبارات ایشان، فرضیّه اول را تأیید می کند ولی دقّت و ژرف نگری در بحث های ایشان و قرائن دیگر این فرضیّه را تایید نمی کند و به همین جهت چاره ای جز...

مهدی بازرگان (1286 ـ 1373ش) در واپسین سال های زندگی خود، به تبلیغ جدایی دیانت از سیاست پرداخت و هفت دلیل به نفع آن بر ساخت. چگونگی این دلیل ها، شگفتی ناظران و داوران آگاه را برانگیخت. پرسش اصلی آن است که آیا مطالب مهندس بازرگان، استدلال است یا اعتراض؟ ظاهر عبارات ایشان، فرضیّه اول را تأیید می کند ولی دقّت و ژرف نگری در بحث های ایشان و قرائن دیگر این فرضیّه را تایید نمی کند و به همین جهت چاره ای جز...

حکومت در اندیشه سیاسی بازرگان برایندی از مبانی دینی و فکری اندیشه او و متاثر از تحولات حوزه اجتماعی و سیاسی دورانش بوده است. در بررسی آرا و اندیشه های بازرگان به دو نوع حکومت: دموکراسی مبتنی بر دین و دموکراسی مبتنی بر قانون اساسی بر می خوریم که در عین دارا بودن اشتراکات فراوان، تفاوت هایی هم با یکدیگر دارند. بازرگان در چارچوب ایدیولوژی اسلامی و متاثر از تحولات سیاسی و اجتماعی دهه های 40 و 50- ح...