یکی از عناصری که در بحث تعارض، فتاوای فقهای متأخر از آن متأثر بوده، حمل روایات بر تقیه است. این شیوه را به کرّات می‌توان در آثار شیخ طوسی مشاهده کرد. به‌کارگیری این طریق، هنگام علاج اخبار متعارض، از خصوصیات بارز وی محسوب شده که در دوران ماقبل ایشان، بی‌سابقه بوده است و دو کتاب «تهذیب الأحکام» و «الإستبصار فیما اختلف من الأخبار» نمونه‌های معینی بر این ادعا هستند. پژوهش پیش‌رو با واکاوی عملکرد شیخ...

بعد از اینکه ابوبکر صدیق (رض) وفات نمود عمر فاروق (رض) در 22 جمادی الاول سال سیزده هجری به خلافت رسیدند. در دوره خلافت عمربن خطاب امپراطوری اسلام باوج عظمت خود رسید و دولت شاهنشاهی ایران، مصر، شام فلسطین بدست مسلمانان فتح گردید. لشگر اسلام در غرب تا اسپانیا و از شرق تا سرحدات ترکستان و خراسان بطرف جنوب در افریقا تا سرحدات سودان و در آسیا تا خلیج فارس رسید. در دوره این خلیفه با تدبیر برای تنظیم ...

دراین پژوهش، شرح زندگانی و فعالیّت های دینی- سیاسی یکی از خلفای مسلمین - عمر بن خطاب – است که از جهت فتوحات و تأسیس نظامات اداری در تاریخ اسلام چهره ای برجسته بشمار می آید. اساسی ترین مسأله دراین پژوهش، شناخت چگونگی عملکردهای دینی- سیاسی این خلیفه در طول دوران حکومت-داری وی و بازتاب این عملکردها در جامعه اسلامی آن زمان می باشد. علاوه بر آن تحولات اجتماعی-اقتصادی و سیاسی حادث در جامعه اسلامی، در ...

جاحظ مانند ولتر، نویسندۀ سرشناس فرانسوی، ادیبِ فیلسوف است، یعنی بعد ادبی وی بر بعد فلسفی­اش غالب است. او مانند سایر ادیبان و نویسندگان  بزرگ جهان به همۀ علوم و معارف عصرش اعمّ از فلسفه و کلام و سیاست و اقسام و الوان آداب و ادیان و مذاهب اشراف داشته و در برخی از آنها ماهر و حاذق بوده وکتاب و رساله نوشته است.  بزرگترین امتیاز جاحظ در میان نویسندگان عهد قدیم در این است که او مانند نویسندگان معروف عه...

جاحظ مانند ولتر، نویسندۀ سرشناس فرانسوی، ادیب فیلسوف است، یعنی بعد ادبی وی بر بعد فلسفی­اش غالب است. او مانند سایر ادیبان و نویسندگان  بزرگ جهان به همۀ علوم و معارف عصرش اعمّ از فلسفه و کلام و سیاست و اقسام و الوان آداب و ادیان و مذاهب اشراف داشته و در برخی از آنها ماهر و حاذق بوده وکتاب و رساله نوشته است.  بزرگترین امتیاز جاحظ در میان نویسندگان عهد قدیم در این است که او مانند نویسندگان معروف عه...

روایت عمر بن حنظله از جهت مجهول بودن او، به ضعف سندی متصف شده است. متأخرین برای عمل بدین روایت، به خاطر اهمیت و کاربردهای متعدد این روایت در ابواب مختلف فقهی و اصولی، جبران ضعف روایت با مقبول بودنش در نزد اصحاب را ادعا نموده اند. در این مقاله، با ارائۀ پیشینۀ این ادعا، و بررسی باب قضا در کتب فقهی، و مبحث تعادل و تراجیح در کتب اصول فقه قبل از شهید ثانی، صحت و سقم این امر بررسی می شود. به نظر می ...

ابن فارض مصری، از عربی سرایان مشهور دوره عباسی سوم و بزرگترین شاعر متصوف در زبان عربی است . اشعار او، خصوصا، قصیده تائیه کبری، معروف به "نظم السلوک " در برگیرنده مضمامین عالی عرفانی و اصول و مبانی تصوف می باشد و پیوسته مورد شرح و تفسیر قرار گرفته است . از خصوصیات بارز اشعار او، رمزگرایی و استعماری بودن الفاظ و تراکیب است . قصیده خمریه ابن فارض نمونه کامل این ویژگی می باشد. اگرچه بیش از او نیز خ...

نفوذ ایرانیان در دستگاه خلافت عباسی تنها منحصر به خاندان‏های چندی نظیر طاهریان و آل‏سهل و برمک و بختیشوع و نوبخت نبود، بلکه افراد بسیاری، بی‏آن‏که به خاندان مشخصی وابسته باشند، در این دوره به مناصب عالی کشوری و لشکری رسیدند. نوشته‏ی حاضر در صدد شناساندن یکی از این چهره‏ها به نام ابوحفص عمرو، یا عمربن ازرق کرمانی است، که از چهره‏های ادبی و سیاسی دوره‏ی مأمون و از مورخان این عصر به شمار می‏رود.

در این مقاله ابتدا تحلیلی اجمالی بر شخصیت محمدبن عمربن عبدالعزیز معروف به ابنقوطیه ذکر شده و سپس اشعاری از او ترجمه، نقد و بررسی گشته و نیز نظراتی جامعپیرامون هر یک از آثار او و این که در تألیف آثارش از چه کتاب هایی استفاده کرده و چهکسانی بعداً از کتا بهای او در نوشت ههای خود بهره جست هاند، سخن به میان آمده است.خذ نیز اشاره شده است. ĥ ضمناً به وجوه اختلاف در منابع و