در کتب نحوی برای اثبات قواعد نحوی و فهم بهتر مطلب، گاه به آیات قرآن، حدیث و شعر استناد می شود. از این رو می توان به اهمیت جایگاه حدیث در کتب نحوی پی برد. این رساله به شرح احادیث مورد استشهاد در دو کتاب ارزشمند «مغنی اللبیب عن کتب الأعاریب» و «شرح الرضی علی الکافیه» پرداخته است. «مغنی اللبیب عن کتب الأعاریب» مهم ترین اثر ابن هشام، از نحویان قرن هفتم هجری، کتابی ارزشمند و با اهمیت در میان کتب نحو...

جمال الدین بن هشام انصاری (761م) در تاریخ نحو عربی و تحول و پیشرفت و احیای این علم، سهمی بسزا و نقشی عظیم دارد. او که خالق اثر «مغنی اللبیب عن کتب الأعاریب» است، نحوی مبتکر و صاحب­نظری است که در فهم، بررسی، مقایسه، استنباط و بیان مسائل و قضایای نحوی از شیوه­ها و اسلوب­های بدیع و منحصر­به­فرد خود استعانت می­گیرد. حرف جر «باء» از دیدگاه ابن هشام دارای چهارده معناست که یک معنای آن زائد و سایر معان...

قرآن کریم معجزه جاویدی است که به اذن الهی بر قلب خاتم الانبیاء نازل گردیده و پس از نزول در تمام دوره ها بالاترین انگیزه و اساسی ترین محور برای پژوهش های اسلامی و عربی بوده است و بدون شک در این میان بیان نکات اعرابی خود قرآن کریم به عنوان مدخل و اساس فهم معانی والا و ژرف آن از اهمیت ویژه ای بر خوردار است . بر همین اساس از دیر باز دانشمندان بسیاری به بیان جوانب اعرابی قرآن پرداخته اند چه در ضمن ...

الملخّص تکوّنت فی مصر مدرسه تعرف بالمدرسه المصریّه کان شیوخها من الصحابه الّذین رحلوا إلیها أیّام الفتح ونزلوا فی موضع الفسطاط والأسکندریّه، ثمّ جاءت طبقه التابعین، وکان منهم أئمه ودعاه، ومن هولاء: أبو رجاء الأزدی کان من جلّه العلماء العاملین، ارتفع بالتقوی. وعلماء هذه المدرسه فی النحو لم یکونوا إلاّ تابعین لعلماء البصره أو الکوفه، ولم یتجاوزوا الاجتهاد فی الفروع. لایزال الباحثون یبحثون عن موضوعات ال...

هر علمی دارای اصول و زیر ساخت های شناخته شده ای است که اندیشمندان بر پایه ی آن به پژوهش و تدوین یافته هایشان می پردازند. در زبان و ادبیات عربی صرف و نحو پایه و اساس دیگر علوم به حساب می آید ؛ به زبانی دیگر هر علمی که گفتار و نوشتار در آن به کار رود، قطعاً برگرفته از نحو و صرف است.برای پیدایش علم نحو تاریخ دقیقی در دست نیست و آرای دانشمندان در این زمینه مختلف است ؛ امّا از زمان ابو الاسود دولی تا ...

رساله حاضر دارای یک مقدمه و چهار فصل به شرح ذیل می باشد: مقدمه: مقدمه مشتمل به هدف تحقیق، پیشینه و سابقه تحقیق، زندگی نامه ابن هشام، جایگاه مغنی اللبیب از دیدگاه علما، ادب و روش نگارش این کتاب ارزشمند می باشد. فصل اول: در فصل اول 9 آیه مورد بررسی قرار گرفته است. نخستین آنها، آیه نهم سوره زمر می باشد که مورد بحث در آن همزه(امن هو قانت) است که در صورت تخفیف میم بین مفسرین و ارباب ادب اختلاف ...