درآمد پژوهش های دانشگاهی اخیر دربارۀ عرفان در تقارنی ایدئولوژیک بین دو مکتب تفسیریِ عرفان پایه ریزی شده اند: جاودان گرایی (ذات گرایی یا بی زمینه مندی)، ضدجاودان گرایی (ساخت گرایی، التفات گرایی، زمینه مندی). نگرش نخست، به کلیت تجربه عرفانی می پردازد؛ درحالی که عرفان در نگرش دوم، همانند دیگر تجربه های انسانی کاملاً مشروط تلقی می شود. من با تبیین معنای «عرفان» آغاز می کنم. سپس به تعریف و تصویر دو مک...

این مقاله  به دو بخش کلی تقسیم شده است. در بخش نخست صورت‌بندی پاتنم، دنت و سرل به جایگاه فلسفی هوش مصنوعی به صورت کلی، طرح شده و نقاط ضعف هر یک نشان داده می‌شود. سپس صورت‌بندی برگزیده با تفکیک دو تراز فلسفه‌علمی ‌و فلسفه‌ذهنی شرح داده می‌شود. در تراز فلسفه‌علمی‌ مسئله آن است که آیا هوش مصنوعی می‌تواند دستگاهی بسازد که در آزمون نامحدود تورینگ پیروز شود؟ اما در تراز فلسفه‌ذهنی مسئله این است که اگ...

در این جستار با اشاره به برخی قلمروهای تلاقی منطق و اخلاق، به مشکلات و راه حل ها و عرصه های جدید و بدیع پژوهش که ثمرۀ این تلاقی ها بوده، پرداخته می شود. از میان مباحث و مسائل بسیار، در این مجال، این چند مناقشۀ منطقی فلسفی را گزارش و بررسی می کنیم: شکاف «است ـ باید» (مسألۀ هیوم) و طرح برخی راه حل های طرح شده در مقابل آن و پارادکس های منطقِ تکلیف، اصل منطقی ـ اخلاقی «بایستن مستلزم توانستن است» و ت...

منطق قدیم در بعضی موارد نتیجه گیری هایی می شود که در همه حال صحیح تلقی می گردند در حالی که با کمی دقت متوجه خواهیم شد که این نتیجه گیری ها در شرایطی خاص نمی تواند درست باشد. این نتیجه گیری ها، هم در استنتاج های بی واسطه می تواند رخ دهد و هم در اشکال اربعۀ قیاس اقترانی امکان دارد اتفاق افتد. پیش از پرداختن به خطای وجودی ابتدا به نتیجه گیری منطق قدیم در شرایط فوق می پردازیم و سپس خطای آن را در شر...

منطق قدیم در بعضی موارد نتیجه گیری هایی می شود که در همه حال صحیح تلقی می گردند در حالی که با کمی دقت متوجه خواهیم شد که این نتیجه گیری ها در شرایطی خاص نمی تواند درست باشد. این نتیجه گیری ها، هم در استنتاج های بی واسطه می تواند رخ دهد و هم در اشکال اربعۀ قیاس اقترانی امکان دارد اتفاق افتد. پیش از پرداختن به خطای وجودی ابتدا به نتیجه گیری منطق قدیم در شرایط فوق می پردازیم و سپس خطای آن را در شر...

تفاوت‌های‌ فرهنگی همواره امری معناساز در زیست اجتماعی بشر بوده‌ است و شناخت همه‌جانبه از این مسئله جایگاه مؤثری در تبیین و پیش‌بینی تعاملات و ارتباطات میان فرهنگ‌ها و نیز درون‌ آن‌ها فراهم می‌آورد. نظریۀ ابعاد فرهنگ ملی (dimensions of national culture) خِرت هوفستِدِه[i](Geert Hofstede) با محوریت کتاب سازمان‌ها و فرهنگ‌ها؛ نرم‌افزار ذهن از نظریات پیش‌گام و اثرگذار در ...

در این جستار با اشاره به برخی قلمروهای تلاقی منطق و اخلاق، به مشکلات و راه‌حل‌ها و عرصه‌های جدید و بدیع پژوهش که ثمرۀ این تلاقی‌ها بوده، پرداخته می‌شود. از میان مباحث و مسائل بسیار، در این مجال، این چند مناقشۀ منطقی فلسفی را گزارش و بررسی می‌کنیم: شکاف «است ـ باید» (مسألۀ هیوم) و طرح برخی راه‌حل‌های طرح‌شده در مقابل آن و پارادکس‌های منطقِ تکلیف، اصل منطقی‌ـ‌اخلاقی «بایستن مستلزم توانستن است» و ت...

عینیت در تفسیر هنری، یعنی مجاز باشیم از تفسیرها درست و نادرست یک اثر هنری سخن بگوییم. برخی از نظریه پردازان، نام آن ها را ضد-قصدگرا بگذارید، رجوع به قصد مؤلف برای کشف معنای اثر را نادرست می دانند. در این میان، برخی، از جمله رولان بارت، اساساً منکر عینیت در تفسیر می شوند. برخی نیز، از جمله مونرو بیردزلی عینیت در تفسیر را می پذیرند اما آن را به سیاق متن نسبت می دهند. در مقابل، برخی قصدگرایان مقاصد...

فیلیپس از ناشناختارگرایان در خصوص باورهای دینی است. او با طرح ایدۀ مغالطۀ تعالی زبان دینی معتقد است که این زبان واجد خصوصیت غیرارجاعی بودن و غیرتوصیفی بودن و جدا بودن وجود واقعی از وجود منطقی در گزاره‌هایش است. در این مقاله نشان می‌دهیم که توصیفی بودن زبان دینی در نظام فکری وی به این معناست که در زبان دینی هیچ‌گاه نباید جدا از متن دینی، اثبات وجود خدا و سایر شاخص‌های دینی انجام پذیرد، زیرا نحوۀ...

یکی از رایج‌ترین فعالیت‌های ذهنی افراد جست‌وجوی علل حوادث روزمره است. این فعالیت ممکن است متأثر از برخی رانه‌های غریزی و روانی و نیز برخی آموزه‌های اجتماعی به سمت ساده‌سازی اریب پیدا کند. ساده‌سازی در علّت‌کاوی و علّت‌یابی و تبیین‌های علّی سهل‌انگار و اغراق‌گر در مسائل مختلفی از قبیل بهداشتی، محیط زیستی، اخلاقی، حوادث و غیره، و به تَبَعِ آن ساده‌سازی در مقصریابی می‌تواند تاحدودی ناشی از گرایش غریزی ب...