"معیت" در عرف، به معنای "همراهی جسمانی" است؛ اما همراهی الهی در آیة "وهو معکم أینما کنتم" نمی‌تواند همچون همراهی ما با دیگر اشیا باشد. پیش از ملاصدرا، مفسران لفظ "مع" را مشترک لفظی دانستند. آنها باتوجه به پوستة معیت و معنای ظاهری آن، معیت حق تعالی با انسان‌ها را به معانی گوناگونی تأویل می‌<stro...

مسألة رابطه انسان و خدا، مسئله ای بسیار قدیمی است، چون انسان فطرتاً رو به سوی بالا دارد. علاوه بر آن، در بسیاری از علوم از جمله فلسفه نیز قابل طرح است. در فلسفة ماقبل صدرا چون اصالت با ماهیت بود، علیت نیز در ماهیت مطرح می شد، از این رو خداوند به عنوان علة العلل معرفی می شد که برای ارتباطش با انسان به بی نهایت واسطه نیاز داشت. ولی صدرا با اثبات اصالت وجود، مدار تمامی مباحث فلسفی را بر حول محور وج...

معرفت نفس، به حکم حدیث شریف من عرف نفسه فقد عرف ربه رهنمون معرفت رب است از این رو بعضی از عالمان و عارفان به تبیین حکمی و عرفانی آن پرداخته اند. برخی آنرا از قبیل تعلیق به محال دانسته اند و بعضی به طرق گوناگون در صدد توجیه و تبیین کیفیت معرفت رب از راه معرفت نفس بر آمده اند. از نظر این گروه، معرفت فطرت، حدوث، امکان، حرکت، تجرد و فقر هستی نفس ما را به خدای متعال دلالت می کند و نفس از جهات جامعیت...

چکیده مسأله رابطه انسان و خدا، مسئله ای بسیار قدیمی است، چون انسان فطرتاً رو به سوی بالا دارد. علاوه بر آن، در بسیاری از علوم از جمله فلسفه نیز قابل طرح است. در علم فلسفه میتوان این مسئله را در دو بعد وجودی و معرفتی بررسی کرد. در بررسی بعد وجودی رابطه انسان و خدا، از فلسفه ماقبل صدرا به دست می آید که چون اصالت با ماهیت است، علیت نیز در ماهیت مطرح می شود، از این رو خداوند به عنوان عله العلل معرف...

در برخی از بیانات امیرمؤمنان حضرت علی (ع) به چگونگی وجودی خداوند، که در عرفان اسلامی از او با عنوان «حقیقت مطلق وجود» و «حق مطلق» یاد می‌شود و از هر گونه تقید و محدودیتی منزه است، اشاره شده است. از آنجا که کتب عرفانی از بحث جامع نقلی ـ استدلالی برآمده از نطاق و فحوای بیانات ویژه حضرت در باب «توحید صمدی» حق تعالی خالی‌اند، پژوهش حاضر مسئله چگونگی وجودی حق تعالی از بُعد توحیدشناختی در نگاه عرفانی ...

در مباحث تقسیمی فلسفه موجودات به دو دسته واجب و ممکن تقسیم می شوند. اگر هر یک از دو گروه، به خوبی، تحلیل شده، جایگاه هر یک در نظام هستی تبیین شود، روابط بین آنها و نقشی که در مقابل یکدیگر ایفا می کنند، روشن می شود. واجب، وجودی است که از نهایت شدت وسعه وجودی، هستی را پر کرده، جایی برای غیر، نگذاشته است. اما وجود کثرات و اغیار و حقایق امکانی ماهوی، امری بدیهی و تصدیق آن، مرز بین فلسفه و سفسطه است...

در این پایان نامه "مفهوم حالت معیت بدون حرف اضافه در زبان روسی و معادلهای آن در زبان فارسی" مورد بررسی قرار گرفته است. این کار به بررسی ویژگیهای "مقوله حالت" در زبان روسی و معادلهای آن در زبان فارسی پرداخته است. مقوله حالت در زبان روسی رابطه کلمه را با دیگر کلمات در گروه واژه و یا جمله مشخص می سازد. این رابطه نحوی یا مستقلا توسط فرم "حالتها" بیان می شود ویا از دیگر ابزار لغوی و گرامری (حروف ا...

مساله معیت خداوند با اشیاء یکی از مسائلی است که در قرآن و متون دینی، مورد تاکید قرار گرفته است و از مهم ترین آموزه های دینی اسلام به شمار می رود. از این رو، این مساله از دیرباز مورد توجه فلاسفه، متکلمان و عرفای اسلامی بوده است؛ به گونه ای که می توان کل تاریخ فلسفه فیلسوفان متاله را با محوریت مساله معیت بازنویسی کرد. فلسفه صدرایی با ادعای جمع بین آرای فلسفی و متون دینی، تفسیری از مساله معیت ارائ...

این رساله در پنج گفتار در خصوص وجود و ماهیت زمان از دیدگاه حکماء اسلامی و هنری برگسون تنظیم شده است . حقیقت زمان به عنوان بعدی از ابعاد موجود که از ترتیب بالقوه اجزاء آن حکایت می کند ، مورد نظر این رساله است از اینرو زمان ، معقول ثابته و منتزع از نحوه وجود دانسته شده است و نه ماهیتی عرضی از مقوله کم متصل غیرقارّ. این تعریف ، تفاوت میان زمان نفسانی ( متا فیزیکی ) و فضایی ( فیزیکی ) را بیان می ...

حکما با توسل به شرایط سه­گانۀ «فعلیت اجزاء»، «اجتماع در وجود» و «ترتب حقیقی»، کوشیده­اند تا وجود نامتناهی در مجموع­هایی همانند سلسلۀ اعداد، حوادث زمانی و نفوس مفارق را توجیه کنند و آن ها را از گزند برهان­های ابطال تسلسل مصون دارند. در این مقاله نشان داده می­شود که توسل به شرایط مذکور برای خروج سلسلۀ اعداد، حوادث زمانی، و نفوس مفارق از دایرۀ نامتناهی بالفعل با موفقیت همراه نبوده است. تلازم عدد ...