یکی از بناهای مهم معماری دوره اسلامی ایران، مدارس علوم دینی می باشند که با شکل گیری نظامیه ها در دوره سلجوقی آغاز و با فراز و نشیبهائی تا دوره قاجار نیز ادامه یافت که اوج توجه به احداث مسجد – مدرسه ها در اوایل دوره قاجار و تا زمان تأسیس مدرسه دارالفنون می باشد. تلفیق و ترکیب دو عملکرد مسجد و مدرسه باعث شکل گیری نوآوری ها و خلاقیت های فضایی در معماری اینگونه بناها گشت که حتی در مدارس باشکوه صفوی...

بارزترین تجلی‌گاه معنویت و هویت متعالی انسانی را می‌توان در لایه‌های پنهانی هنر قدسی[1] و اوج شکوفایی هنر معماری مقدس اسلامی را می‌توان در ساخت مساجد جست‌وجو کرد. در این بین، به نظر می‌رسد مساجدی که در دوران طلایی قدرت معنوی‌، مالی و سیاسی شیعیان در این سرزمین شکل گرفته‌اند، واجد هویت معنوی ویژه‌ای هستند. با تشکیل دولت صفوی در اوایل قرن دهم هجری و اعلام تشیع اثنا‌عشری به عنوان مذهب رسمی‌، ایران...

مسجد اولین مرکز اجتماعی، سیاسی و مذهبی مردم مسلمان بوده و در سرزمین‌های اسلامی به‌عنوان پناهگاهی برای زندگی پر آشوب و پرتلاطم شهر به‌شمار می‌آید. از این رو معماری آن در میان معماری اسلامی اهمیت فوق‌العاده‌ای داشته است. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و با مطالعه در مورد ویژگی‌های معماری دو دوره ایلخانی و صفوی و همچنین بررسی نقشه‌ها، اسناد و مدارک مربوط به مساجد دو دوره مذکور و...

فضای حاکم بر معماری و شهرسازی صفویه فضایی شیعی- ایرانی است و اندیشمندان این دوره به وجود مستقل صورتهای عقلی و مثل افلاطونی معتقدند. گرایش به اشراق نوری، رویاهای مثالی، تجرد خیال و عالم ارواح و فرشتگان در تفکر اشراقی عصر صفوی، مبانی نظری حکمت هنر اسلامی- شیعی را متحقق کرده بود. عالم مثال، قرابت نزدیکی با عالم برزخ از دیدگاه مذهب شیعه دارد؛ لذا در اندیشه فلاسفه ای مانند ملاصدرا در عصر صفوی به عنو...

یکی از بناهای مهم معماری دوره اسلامی ایران، مدارس علوم دینی می باشند که با شکل گیری نظامیه ها در دوره سلجوقی آغاز و با فراز و نشیبهائی تا دوره قاجار نیز ادامه یافت که اوج توجه به احداث مسجد – مدرسه ها در اوایل دوره قاجار و تا زمان تأسیس مدرسه دارالفنون می باشد. تلفیق و ترکیب دو عملکرد مسجد و مدرسه باعث شکل گیری نوآوری ها و خلاقیت های فضایی در معماری اینگونه بناها گشت که حتی در مدارس باشکوه صفوی...

بیان مفاهیم و مصادیق به صورت های نمادین و نشانه از زمانهای تشکیل تمدنهای اولیه امری رایج بوده است به طوریکه اولین شیوه های ارتباطی در زمینه کلامیـ نوشتاری در تمدنهای اولیه به صورت اشکال و نمادهای گوناگون شکل گرفته، که بعدها نیز به صور مختلف تکمیل و قابل فهمتر در همان الگوی تمدنی شده است. این شیوه بیان رمزگونه در زمینه های مختلف زندگی بشری به صورت گسترده کاربرد یافت تا جایی که در زمینه های مختلف...

آثار هنری شکوه مند و نتایج شگرف فلسفه و حکمت از موضوعات قابل تعمق در دوره ی صفوی است. این دوره از دیدگاه های گوناگونی مورد بررسی قرار گرفته و آثار مکتوب و ارزشمند فراوانی در این حیطه نگاشته شده است. در این پژوهش با جستجو در میان این مکتوبات و نیز رویت کالبدی ابنیه مورد نظر به استخراج و بررسی مبانی اندیشه ای رایج در جامعه ی صفوی که منجر به این نحوه از پردازش نور و رنگ در کالبد این مساجد گشته است...

بیان مسئله: از ضروریات حیات انسان، تغییر و تکامل به سمت تعالی است و تنها راه دستیابی به آن، آموزش است. تغییر اصولی و منظم توسط حکومت با استفاده از آموزش جامع و همگانی در جهت ترویج آموزه‌های مذهبی، از شاخصه‌های ویژۀ عصر صفوی بود که باعث شد حاکمان برای دستیابی به این امر اقدام به تأسیس مدارس و دیگر بناهای تأثیرگذار کنند. در این راستا مدارس به عنوان مهم‌ترین مراکز آموزشی در خدمت مذهب تشیع به یکی ا...

فضای حاکم بر معماری و شهرسازی صفویه فضایی شیعی- ایرانی است و اندیشمندان این دوره به وجود مستقل صورتهای عقلی و مثل افلاطونی معتقدند. گرایش به اشراق نوری، رویاهای مثالی، تجرد خیال و عالم ارواح و فرشتگان در تفکر اشراقی عصر صفوی، مبانی نظری حکمت هنر اسلامی- شیعی را متحقق کرده بود. عالم مثال، قرابت نزدیکی با عالم برزخ از دیدگاه مذهب شیعه دارد؛ لذا در اندیشه فلاسفه ای مانند ملاصدرا در عصر صفوی به عنو...

پیرامون مطالعات تاریخ معماری اسلامی، تحلیل فضایی و گونه‌شناسیِ کاربری‌های غیر مذهبی از جمله «کاخ»، شامل فضایی به جهت ترفیع زیاده‌خواهی‌های شاهانه، به دلیل ماهیت آن، با ابهاماتی مواجه بوده است. نتایج به دست آمده از نوآوری‌های معماری ایرانی، ابداع کاخی با طرح «هشت‌بهشت» را مربوط به دوران صفویه دانسته‌اند، در حالی که بر‌اساس متون تاریخی، نخستین گونه از سبک مزبور، ضمن شکل‌گیری ترکمانان در تبریز، به ...