معماری به‌مثابه هنری که تداعی‏گر عبودیت و توسعة بندگی است، از گذشته جایگاه وحدت و یکپارچگی و وجه تمایز فرهنگ اسلامی ـ ایرانی بوده است. این هنر، اما، با ورود مدرنیته از آماج آن محفوظ نمانده و دستخوش تغییر‌های محسوس شد. پیامد معماری مدرن مبتنی‌بر نگرش‏های راسیونالیسم و پوزیتیویسم، فضاهای تهی و خالی از روح است که گرچه به مدد بالاترین امکانات علمی و فناوری موجودیت یافته، اما گویی هنوز در انتظار نفس...

حکمت اشراق سهروردی با در برداشتن مفاهیم حکمی ایرانی ـ اسلامی، می‌تواند مبنایی برای بررسی نقش مفاهیم حکمی در هنر ایرانی ـ اسلامی‌ایرانی در نظر گرفته شود. بر این اساس، هدف این پژوهش، پاسخ به این پرسش است که نمود مفاهیم حکمت سهروردی در معماری و موسیقی ایرانی به چه شکل صورت پذیرفته است. بدین منظور ابتدا به تبیین مفاهیم حکمت اشراق سهروردی پرداخته شده است؛ سپس به صورت مجزا نمود این مفاهیم به صورت است...

گلدسته‌ها از جمله مصنوعات فرهنگ ایرانی اسلامی تلقی می‎شوند. از این رو، بازسازی و مرمت گلدسته‌های مساجد در ‌زیباسازی شهر‌ها و گسترش معماری اسلامی، می‌تواند پیامدهای چشمگیری را به‎دنبال داشته باشد. پژوهش حاضر به بررسی تأثیرات اجتماعی ـ محیطی بازسازی و مرمت گلدسته‌های مساجد منطقۀ 9 شهرداری تهران پرداخته‌ است. این مطالعه در قالب الگوی ده‎مرحله‌ای ارزیابی تأثیرات اجتماعی (اتا) تعریف ‎شده و از ابزار‌...

مسکن یکی از اصلی ترین نیاز انسان از ابتدا مطرح بوده است. شکل گیری آن در دوران مختلف براساس نیازها و یا تغییر و تکامل یافته. نیاز به پناهگاه نیاز مادی معنوی و فطری است. این نیاز در درون هر انسان وجود دارد و این خود محرکی است برای ساختن طراحی مجتمع مسکونی. اگر با شناخت کافی از فرهنگ و آداب و رسوم استفاده کنندگان آن همراه نباشد، الزاماً باعث بروز تضاد و دوگانگی بین آداب و رسوم، باورها (فرهنگ) و کار...

تعریف های گوناگونی به منظور تبیین معماری اسلامی ارایه شده اند که اغلب جنبه های مادی و ظاهری موضوع را مورد توجه قرار داده اند . پیشنهاد این مقاله رویکرد حکمی به معماری اسلامی است. بر اساس چنین نگرشی آنچه میان مخاطب و پدید آورنده ی اثر هنری. به عنوان واسطه قرار می گیرد رسانه ای از آموزه های معنوی و ملکات روح انگیز الهی است. معمار سالکی است که با رشد معنوی و کسب فضایل اخلاقی ابزار توسعه ی فیض الهی...

مطالعه سیر تاریخی هنر معماری در ایران گویای نگرش قدسی معماران در ادوار تاریخ این سرزمین می باشد. هنر دینی معماری در ایران زمین از ابتدای پیدایش تا کنون، روندی تکاملی و مستمر داشته است. معماری معاصر ایران نیازمند بازشناخت اصول ماندگار و ارزشمند ادبیات معماری ایرانی و اسلامی است. هویت اصیل معماری که در تاروپود کالبد بناهای تاریخی ایران به ودیعه نهاده شده است امروز با کندوکاو و مطالعات تخصصی قابل ...

محمدکریم پیرنیا، از برجسته ترین تاریخ پژوهان معماری ایران، دو دستاورد بزرگ به نام اصول معماری ایران و سبک شناسی معماری ایرانی داشت. در این مقاله، به بررسی اصول پیشنهادی او برای معماری ایرانی پرداخته شده است. به این منظور، ابتدا چگونگی تکوین و تکمیل اصول پنج­گانۀ او در طی زمان نشان داده شده، سپس سخن او دربارۀ یکایک اصول­ها که در منابع گوناگون پراکنده است، از منابع اصیل جمع­آوری و به زبانی منسجم ...

چکیده احداث کاروانسراها در ایران از تاریخچه ای بسیار طولانی برخوردار می باشد. بنابر گواهی و شواهد موجود در منابع ،کشور ایران در ساخت این بنا از سایر ملل متمدن آن روزگار پیشقدم تر بوده است. کارآمدی و توجّه به ساخت کاروانسراها نقش بسزایی در رفت و آمد کاروان های تجاری و رشد تجارت در کشور داشته است.به رغم احداث کاروانسراها در اغلب ادوار تاریخی ، کاروانسراسازی در عصر صفویه به طور چشمگیری افزایش ی...