تفکیک «تصور» و «تصدیق» از تمایزهای اصلی است که متقدمین در منطق و متأخرین در معرفت­شناسی از آن بهره برده­اند، هر دو گروه مقسم این دو را «علم حصولی» می دانند، این تقسیم در «معرفت­شناسی نوصدرایی» برای اقسام معرفت به کار رفته است، اما نمی­توان «تصدیق» را در اصطلاح معرفت­شناسی بنا بر تعریف فلسفۀ اسلامی «علم­حصولی» دانست. این تحقیق با مرور ادبیات فیلسوفان مسلمان به ویژه نوصدراییان، مدعی است که تفکیک ...

بخش اول از نخستین خطبۀ نهج البلاغه، بیانی برهانی در توصیف و تبیین مراتب دین، معرفت، اخلاص و توحید باری تعالی است. امیر‌المومنین علیه السلام در عبارت «کمال معرفته التصدیق به» از این خطبه، به بیان رابطۀ معرفت باری تعالی با تصدیق او می پردازد. پژوهش جاری در صدد است تا با روی آورد تحلیلی - منطقی و ابزارهای مخلتف آن، چگونگی ارتباط و انسجام «معرفت باری تعالی» با «تصدیق او» در گزارۀ مذکور از نهج البل...

این مقاله دو بخش دارد: بخش اول با تعریف سنتی معرفت در غرب می.آغازد و ضمن نگاهی اجمالی به ریشه تاریخی و تحلیل مؤلّفه.های سه گانه آن به مثال.های نقض گتیه و سپس واکنش.های مهم معرفت شناسان معاصر به آن می.پردازد. بخش دوم مقاله دربارهٴ تعریف معرفتِ گزاره.ای از منظر حکمای اسلامی و تفاوت آن با تعریف سنتی غرب، تقسیم معرفت به تصوری و تصدیقی (گزاره.ای)، تبیین معرفت گزاره.ای یقینی و ویژگی.های آن است و نشان ...

یکی از مهم‌ترین، و در عین حال پر رونق‌ترین، مباحث در قلمرو معرفت‌شناسی، در پنجاه شصت سال اخیر، پیرامون «ماهیت معرفت قضیه‌‌ای» بوده است. مطابق دیدگاه رایج در میان معرفت‌شناسان «معرفت قضیه‌ای» تحقق نمی‌یابد مگر آ‌نکه «اعتقادی صادق» وجود داشته باشد. این بدان معنی است که اعتقاد صادق به یک قضیه شرط ضروری معرفت به آن قضیه است. بنابراین S در صورتی معرفت دارد که p، که S دارای اعتقاد صادق باشد که p. تصو...

یکی از نظریه­ های توجیه معرفت که از دیرینه­ای بلند برخوردار است، مبناگرایی حداکثری است. بیشتر فیلسوفان سنتی، از افلاطون و ارسطو در یونان تا فیلسوفان مسلمان و عقل گرایان و تجربه گرایان کلاسیک دوران جدید و شماری از فیلسوفان معاصر، آن را پذیرفته­اند. ملاصدرا نیز در معرفت شناسی دیدگاهی مبناگرایانه دارد. البته نباید این نکته را فراموش کرد که مبناگرایی در معرفت شناسی غربی بر اساس تمرکز بر علم حصولی ت...

تفکیک «تصور» و «تصدیق» از تمایزهای اصلی است که متقدمین در منطق و متأخرین در معرفت­شناسی از آن بهره برده­اند، هر دو گروه مقسم این دو را «علم حصولی» می‌دانند، این تقسیم در «معرفت­شناسی نوصدرایی» برای اقسام معرفت به کار رفته است، اما نمی­توان «تصدیق» را در اصطلاح معرفت­شناسی بنا بر تعریف فلسفۀ اسلامی «علم­حصولی» دانست. این تحقیق با مرور ادبیات فیلسوفان مسلمان به ویژه نوصدراییان، مدعی است که تفکیک ...

یکی از مهم ترین، و در عین حال پر رونق ترین، مباحث در قلمرو معرفت شناسی، در پنجاه شصت سال اخیر، پیرامون «ماهیت معرفت قضیه ای» بوده است. مطابق دیدگاه رایج در میان معرفت شناسان «معرفت قضیه ای» تحقق نمی یابد مگر آ نکه «اعتقادی صادق» وجود داشته باشد. این بدان معنی است که اعتقاد صادق به یک قضیه شرط ضروری معرفت به آن قضیه است. بنابراین s در صورتی معرفت دارد که p، که s دارای اعتقاد صادق باشد که p. تصور...

تخیل و اقناع از دیدگاه فارابی در دو بعد تصوری و تصدیقی اهمیت فراوانی دارد. این مسئله در کنار تصریح وی به برتری حد تام و یقین نیازمند تبیین است. از نگاه وی، بیشتر مردم به مرحله ادراک عقلی نمی رسند. مقصود فارابی از تخییل این است که حقیقت واحد و ثابتی به میزان توان ادراکی افراد ممثل شود. اقناع هم نوعی ظن است که احتمال عناد و خلاف در آن می رود. با استفاده از اقناع و تخییل، می توان حقایق تصوری و تصد...

تخیل و اقناع از دیدگاه فارابی در دو بعد تصوری و تصدیقی اهمیت فراوانی دارد. این مسئله در کنار تصریح وی به برتری حد تام و یقین نیازمند تبیین است. از نگاه وی، بیشتر مردم به مرحله ادراک عقلی نمی‌رسند. مقصود فارابی از تخییل این است که حقیقت واحد و ثابتی به میزان توان ادراکی افراد ممثل شود. اقناع هم نوعی ظن است که احتمال عناد و خلاف در آن می‌رود. با استفاده از اقناع و تخییل، می‌توان حقایق تصوری و تصد...

فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی ، یکی از علوم فلسفی یا فلسفه های مضاف است که با روش تعقلی و استدلالی ، به تحلیل و تبیین گزاره های تعلیم و تربیت اسلامی می پردازد. این حوزه معرفتی از هفت بخش تشکیل می شود: معرفت شناسی ، وجود شناسی، خداشناسی ، جهان شناسی ، انسان شناسی، معاد شناسی، و ارزش شناسی. در مقاله حاضر، کوشش به عمل آمده تا شماری از مهم ترین مبانی معرفت شناختی تعلیم و تربیت اسلامی ، از منابع و متون...