با افزایش نفوذ پساساختارگرایی و پساتجددگرایی در حوزه ی روابط بین الملل طی دو دهه اخیر، مطالعه گفتمان، مورد توجه فزاینده ای قرار گرفته است. اما این مطالعات همیشه از سوی جریان اصلی روابط بین الملل به این متهم شده اند که فاقد روش های نظام یافته مطالعاتی هستند، به واقعیت های تجربی توجه نمی کنند و نتوانسته اند به یک برنامه پژوهشی شکل دهند. به نظر می رسد مخالفت های دانش پژوهانی که به این نوع مطالعات ...

مطالعات امنیتی در ایران از پیشینه تاریخی چندانی برخوردار نیست و مطالعۀ تحولات امنیتی جمهوری اسلامی که بخش کوچکی از این حوزۀ مطالعاتی است، از آن هم جدیدتر است. با وجود این، نگاهها و دیدگاههای مختلفی دربارۀ امنیت ملی و جامعه امن در ادوار مختلف حیات جمهوری اسلامی وجود داشته است که توسط برخی اندیشمندان و پژوهش‏گران حوزۀ مطالعات امنیتی، شکلی منسجم و تئوریک یافته‏اند. حاصل این تلاش‏ها را تا به امروز ...

علوم سیاسی از سال 1277 که پایش به کشور ما باز شد تا زمان حاضر شاهد فراز و نشیب فراوان بوده است. این رشته در سال 1313 در دانشگاه تهران ذیل رشته حقوق قرار گرفت و به دلیل متأثر بودن از آن، رنگ و بوی فرانسوی داشت. در فصلی دیگر، این سلطه از بین رفت و گرایش های اثبات گرایانه و انگلوساکسونی جایگزین شد. طبق یک طبقه بندی می توان آسیب های مرتبط با این رشته را به آسیب ها ی مربوط به نظام سیاسی ـ اجتماعی (ش...

این مقاله در صدد است با رویکردی تحلیلی- روشی به بررسی پدیده جهانی شدن پرداخته و یکی از رویکردهای جدید روش شناسی مطالعات سیاسی را، که خود مبتنی بر چرخش پسامدرن در علوم انسانی غرب است، برای تحلیل جهانی شدن مورد نقد و بررسی قرار دهد. تحلیل گفتمانی جهانی شدن، به مثابه عرصه نزاع گفتمانها، هر چند قابلیت اجمالی برای توضیح شرایط جدید را دارد، اما به  دلیل باور به نزاع بی­پایان گفتمانی در عرصه اجتماعی، ...

چکیده در تحقیق پیش‌رو مفهوم بدیعی با عنوان موقعیت‌پذیری مجازی داستانی/حقیقی (VFP) در رابطة گفتمانی مؤلف (خالق اثر) و قهرمان به­عنوان نگرشی نوین بر تحلیل روایت‌های ادبی معرفی شده­است. VFP ریشه در «تئوری خودِ گفتمانی» هوبرت هرمنز در مطالعات روان‌شناسی و دیدگاه گفتمانی رابطة مؤلف و قهرمان در مطالعات ادبی و زیبایی‌شناختی باختین دارد. با توجه به ویژگی­های میان‌رشته‌ای پژوهش­های متنی، VFP به ارزیابی...

هدف اصلی این نوشتار، تحلیل گفتمانی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در طول جنگ عراق علیه ایران، طبق نظریه` گفتمان لاکلاو و موفه می باشد. از نظر لاکلاو و موفه؛ مهمترین کار در مطالعات سیاسی شناخت گفتمان هاست. بدین ترتیب شناخت گفتمان سیاست خارجی جمهوری اسلامی در دوره جنگ، می تواند درک بهتری را از چگونگی شکل گیری و تحول گفتمانی سیاست خارجی ایران در اختیار ما قرار دهد. این مهم می تواند از طریق تحلیل ...

یکی از اصلی ترین نشانه ها در فهم متون عرفانی عنصر «نور» است. یافتن دلالت های معنایی و مناسبات درونی عنصر نور در متون عرفانی، درک ژرفای معانی آن ها را آسان می کند. نشانه ـ معناشناسی، به مثابة یکی از روش های نقد ادبی نُو، به ما اجازه می دهد تا به مطالعۀ این کارکردها در درون گفتمان بپردازیم. این مقاله در پی آن است تا با روش توصیفی ـ تحلیلی، کارکردهای نور را در بخشی از قصّۀ «آمدن جعفر به گرفتن قلعه ا...

مقاله حاضر با بررسی پدیده جهانی شدن و تلاش برای توضیح این پدیده به برآورد چالش ها و فرصت هایی می پردازد که اسلام سیاسی در شرایط جدید با آن مواجه است. نویسنده رهیافت مناسب برای این بررسی را رهیافت مطالعات تحلیل گفتمانی می داند و بر این اساس به جای تلقی جهانی شدن به مثابه گفتمان واحد، معتقد است که تصویر جهانی شدن به منزله وضعیت جدید منازعه گفتمانی، توان توضیح دهندگی بیشتری دارد. از این منظر آنچه ...

کاربست روشهای زبان‌شناسی کاربردی در مطالعات تاریخی می‌تواند راه‌گشای بسیاری از مسائل مطرح در این حوزه باشد. این میان، گاه توجه به کنشهای زبانی جامعه، شناسایی «بافت» یک رویداد، و استخراج گفتمانهای تولید شده در آن آگاهیهای تاریخی نوینی پدید می‌آورد. بر این اساس، در مطالعۀ پیش رو با کاربست نگاه گفتمانی و بهره‌گیری از روش توصیفی فرکلاف و نظریۀ آوای متعارض باختین کوشش می‌کنیم روشی نوین در مطالعات مت...

درک جامع سازمان­ها و انجام مطالعات و تحلیل­های سازمانی یکپارچه، در گرو توجه به بافت فرهنگی و اجتماعی آنها است. در این راستا، تحلیل­گفتمان به عنوان یکی از استراتژی­های پژوهشی کیفی، با مدنظر قراردادن زمینه و بافت موقعیتی سازمان­ها و توجه به این نکته که «ذهنیت­ها» و «تجربه­ها» بوسیله زبان خلق می­شوند، به پژوهشگران کمک می­کند تا به این مهم دست یابند. بر این اساس، هدف این مقاله تبیین مبانی نظری گفتم...