0

چکیده بررسی و ارائه ی سیمایی روشن از ساختار و کارکردهای دیوان استیفاء در دوره ی سلجوقی با استناد به روش تحلیلی رویکردی است که پژوهش حاضر بدان نظر دارد. در ساختار هرمی دیوان استیفاء در رأس هرم مستوفی کل و نایبش با تشکیلات دیوانی مربوطه، در وسط هرم مستوفیان و نایبان مستوفی ایالتی و در قاعده هرم مشرفان، شحنگان، دبیر جامگان، عاملان، روسا و محصلان مالیاتی به عنوان صاحب منصبان مرتبط با دیوان استیفا...

حمدالله مستوفی(680-750ق.) از مورخان و نویسندگان ایران در سده هشتم قمری، و یکی از افراد خاندان مستوفیان قزوین است که مدت ها متصدی حکومت آن شهر بودند، از مستوفی در تاریخ و ادب فارسی دو کتاب معتبر باقی مانده است؛ تاریخ گزیده که تاریخ عمومی از آغاز تا سال 730ق. است، این اثر گویا خلاصه و تقلیدی از کتاب جامع التواریخ خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی می باشد و دارای اطلاعات ارزنده ای درباره حکومت های م...

مسائل سیاسی، اجتماعی و امور مربوط به مردم و جامعه، یکی از تأمّلات شاعران و نویسندگان در هر عصر و دوره­ای است و این موضوع سبب گردیده تا شاعران و نویسندگان در اشعار و نوشته‌های خویش گوشه‌هایی از اوضاع اجتماعی و سیاست حاکمان زمان خود را بیان نمایند. نگارندگان در این مقاله اندیشه‌ها و انتقادات اجتماعی مولانا سیف‌الدین محمد فرغانی عارف قرن هفتم و هشتم هجری را در یکی از سیاه‌ترین دوره‌های تاریخ ایران ...

مورخین محلی به دلیل محدودیت حیطه جغرافیایی حوزه تحقیقات خود، فرصت بیشتری دارند که در جزئیات دقیق شده، با بررسی همه جانبه آن، تصویری شفاف تر از موضوع پژوهش خویش به دست دهند. از سوی دیگر زیستن در محیط جغرافیایی تحقیق، به آنها این امکان را می دهد که بتوانند بر روی هر پدیده ای که توجه آنها را جلب می نماید، به دقت نظرافکنده، به ثبت و ضبط آن اقدام کنند. بدین سبب خاطر عرصه تاریخ محلی میدان تاخت و تاز ...

رشد هنر معماری در دورۀ سلجوقی از هند تا آسیای صغیر مشهود است. معماری در این دوران به اوج شکوفایی خود رسید؛ به گونه ای که خلاقی تهای هنری به ویژه در معماری مذهبی بسیار چش مگیر است و همین امر موجب تحولی عظیم در اساس معماری شد. سلجوقیان برای هنر معماری توازن و تعادل به ارمغان آوردند. منار فیروزآباد بردسکن از آثار معماری بسیار زیبا و خلاقۀ این دوره به شمار می آید. منابع تاریخی از دلائل اهمیت جغرافی...

رشد هنر معماری در دورۀ سلجوقی از هند تا آسیای صغیر مشهود است. معماری در این دوران به اوج شکوفایی خود رسید؛ به گونه ای که خلاقی تهای هنری به ویژه در معماری مذهبی بسیار چش مگیر است و همین امر موجب تحولی عظیم در اساس معماری شد. سلجوقیان برای هنر معماری توازن و تعادل به ارمغان آوردند. منار فیروزآباد بردسکن از آثار معماری بسیار زیبا و خلاقۀ این دوره به شمار می آید. منابع تاریخی از دلائل اهمیت جغرافی...

خواجه زین العابدین علی بن عبد المؤمن شیرازی، از شاعران مورخ و مستوفیان سده دهم هجری است او از دو تخلص نویدی و عبدی در شعرش استفاده کرده و در نظیره‌پردازی تواناست، سه خمسه به تبع نظامی و «بوستان خیال» را به پیروی از «بوستان» سعدی و هفت مثنویِ «خزائن الملکوت» را به تقلید از «هفت اورنگ» جامی سروده است و دارای آثار فراوانی به نظم و نثر است که هنو...

مسائل سیاسی، اجتماعی و امور مربوط به مردم و جامعه، یکی از تأمّلات شاعران و نویسندگان در هر عصر و دوره­ای است و این موضوع سبب گردیده تا شاعران و نویسندگان در اشعار و نوشته های خویش گوشه هایی از اوضاع اجتماعی و سیاست حاکمان زمان خود را بیان نمایند. نگارندگان در این مقاله اندیشه ها و انتقادات اجتماعی مولانا سیف الدین محمد فرغانی عارف قرن هفتم و هشتم هجری را در یکی از سیاه ترین دوره های تاریخ ایران ...

برات دیوانی سندی بود که از سوی دولت به­منظور پرداخت مواجب و دیگر هزینه­ها صادر می­شد. اهمیت برات زمانی مشخص می­شود که بدانیم در دورۀ قاجاریه اغلب پرداخت­های دولت به کارکنان کشوری و لشکری و به­طورکلی، اغلب پرداخت هزینه­ها در تمام امور دولتی به­وسیلۀ این سند انجام می­گرفت. بر این اساس، این سند می­تواند منبع مهمی برای نگارش تاریخ اقتصادی باشد. با وجود اهمیت برات­های دیوانی، تاکنون هیچ پژوهش مستقلی...