با انتخاب اصفهان به عنوان پایتخت حکومت شیعه مذهب صفویان شاهد ساخت مساجد محله ای زیادی در این شهر هستیم، لذا بر آن شدیم تا با معرفی آن ها قدمی هر چند کوچک در شناسایی آن ها برداریم. رساله ی حاضر با عنوان بررسی پلان و تزئینات مساجد محله ای شهر اصفهان در دوره ی صفویه شامل معرفی دوازده مسجد از مساجد محله ای دوره ی صفویه در محدوده ی شهر اصفهان است. تحقیق به روش میدانی و کتابخانه ای و رویکرد توصیفی...

چکیده چگونگی پیدایش هندسۀ مسجد چهارایوانی گنبددار یا مسجد ایرانی در هاله ای از ابهام است و گونه شناسی متداول مساجد ایران برمبنای شمار ایوان ها نیز از این ابهام نمی کاهد. هندسه، جان مایۀ هر نوع معماری است که با تعریف و تحدید آن، درک کالبدهای گونه گون آن نوع را آسان تر می کند. بنابراین برای شناخت شکل ایرانی مسجد، بهتر است از چیستی سرچشمه های هندسی و چگونگی فرآیند پیدایش هندسۀ آن نیز پرسید. مقاله ...

مهم ترین نقشه مساجد قبل از سلجوقی ایران که سادگی و مردم‏واری آن مورد توجه بوده، الگوی شبستانی است. در کنار سادگی این نقشه معایبی از جمله رواق های متحدالشکل و عدم تأکید مناسب به جهت قبله مورد توجه معماران بوده و هریک به فراخور توجه و با درنظر گرفتن معماری منطقه ای به تغییراتی اقدام نمودند. یکی از مهمترین تغییرات در ایران ورود با تأخیر چهارطاقی گنبددار قبل از اسلام به مساجد به عنوان سالن محراب می...

چکیده هند ازجمله سرزمی نهایی است که از گذشت ههای دور دارای تمدن های متنوعی بوده است. همین امر باعث شده این کشور از دیدگاه معماری غنی و متنوع باشد. ورود اسلام به هند و شک لگیری حکومت های اسلامی باعث شک لگیری نوع خاصی از معماری اسلامی در شبه قاره شده است. معماری مساجد هندی، بارزترین گونه معماری اسلامی شبه قاره ارزیابی می شود. این پژوهش بر این فرض استوار است که الگوی معماری...

در ایران قبل از عهد سلجوقیان مساجد مختلفی ساخته می شوند که اغلب به تقلید از مساجد عباسی بصورت شبستانی می باشند. ولی از قرن پنجم هجری و در قلب کویر مرکزی ایران نقشه ای بوجود می آید که ریشه در معماری قبل از اسلام ایران دارد. از این زمان به بعد گونه عام چهارایوانی به عنوان نمادی از فضای ایرانی، الگو نقشه مساجد این خطه می گردد. چرا و چگونه چنین الگوئی طرح مساجد عباسی را متحول می سازد؟ در این مقاله...

چهارطاق یا گنبدخانه از دوره ساسانی همواره در معماری ایران، نقشی پررنگ ایفا نموده است؛ به طوریکه پس از ورود اسلام نیز با وجود رواج مساجد شبستانی، به طور کامل کنار گذاشته نشده و به حیات خود ادامه می‌دهد. با این وجود، راهیابی تمام عیار گنبدخانه به مساجد ایران، در عصر سلجوقی صورت می‌گیرد. معماران ایرانی در سده پنجم، گنبدخانه را در قلب مسجد شبستانی جای داده و با استقرار ایوان­ها در چهار سوی حیاط، مس...

الگوی «چهار ایوانی » از اوایل سده پنجم الگوی غالب در طراحی مساجد ایران بوده است. فارغ از علل تاریخی ترویج،بهبود کیفیت معماری مسجد در الگوی چهارایوانی نسبت به الگوی « شبستانی » که پیش از آن رواج داشت، موضوع بحثاین نوشتار است. ملاک در تحلیل معماری این دو، «کیفیت فضا » است. بدین منظور از نظریه «نحو فضا » استفاده شده تافضای معماری دو الگو مورد بررسی کیفی قرار گیرد. همچنین از لحاظ «کارکرد » و ویژگی ...

الگوی «چهار ایوانی » از اوایل سده پنجم الگوی غالب در طراحی مساجد ایران بوده است. فارغ از علل تاریخی ترویج،بهبود کیفیت معماری مسجد در الگوی چهارایوانی نسبت به الگوی « شبستانی » که پیش از آن رواج داشت، موضوع بحثاین نوشتار است. ملاک در تحلیل معماری این دو، «کیفیت فضا » است. بدین منظور از نظریه «نحو فضا » استفاده شده تافضای معماری دو الگو مورد بررسی کیفی قرار گیرد. همچنین از لحاظ «کارکرد » و ویژگی ...

معماری خراسان در اوایل دوران اسلامی، به تبعیت از ویژگی‌های کلی مساجد اسلامی، از سادگی در ساخت پیروی می-کرد. در دوران‌های بعدی، به خصوص در دوره‌ی سلجوقی، کاربرد تزیینات معماری گسترش یافت و سپس در دوران کوتاه خوارزمشاهیان در خراسان، مساجد دو ایوانی ساخته شدند که تزیینات معماری از ویژگی‌های برجسته‌ی آنها بود. این پژوهش به بررسی روش‌های ترسیم نقوش هندسی در سه مسجد دو ایوانی گناباد، ملک زوزن و فریوم...

مهم ترین جلوه معماری مذهبی جهان اسلام، طراحی و ساخت مسجد بوده که در این میان مساجد ایران در ارائه وتجسم شکوه و جلال و جمال عالم قدسی در خانه خدا نقش مهمی ایفا کرده اند. مکتب معماری خراسان شیوه ای بود که با آن مساجد چهار ایوانی در خراسان بزرگ شکل گرفت و آرام آرام شرق و غرب دنیای اسلام را در نوردید و وارد شبه قاره هند و پاکستان شد. در دوره گورکانیان هند و اوج ساخت شاهکارهای معماری آن عصر که در زم...