مرتضی قلی بیات سهام السلطان پسر بزرگ حاج عباس قلی خان سهم الملک ( 1336-1266 ش) دراراک متولد شد و پس از آموختن تحصیلات مقدماتی دراراک به تهران آمد و تحصیلات متوسطه را آموخت . پس از آن به اراک برگشت و به کار ملک داری پرداخت. در بیست سالگی وارد نظام شد و مامور وصول مالیات ، از سوی احمد شاه لقب سهام السلطان گرفت. پس از آن در ده دوره متوالی نماینده مجلس شورای ملی بود و دراکثر موارد نائب الرئیس. یکبا...

خان های بیات ماکویی، در زمان حکومت شاه عباس دوم صفوی (1052-1077 ق.) به ماکو کوچانده شدند، تا زیر نظر حاکمان این منطقۀ مرزی به دفاع از آن بپردازند. منشا و مسکن اولیۀ گروهی از بیات های ماکو منطقۀ ایروان بود. این امر، تاثیر مهمی در روابط آن ها با ناحیۀ قفقاز و دیگر اعضای خاندان بیات ساکن این منطقه داشت. بیات های ماکو، به تدریج، با ضعف دیگر حاکمان منطقۀ شمال غرب کشور و کاهش قدرت دولت مرکزی ایران به...

مرتضی قلی خان مؤیدالممالک ازروزنامه نگاران برجسته ی دوران مشروطیت،درطول حیات مطبوعاتی خویش سه نشریه موسوم به"صبح صادق"،"پلیس ایران"و"ارشاد" رابه طبع آورد. دراین مقاله ضمن توجه به زندگی سیاسی ،اجتماعی وفرهنگی اوکه با فراز ونشیب ها همراه بود،اخبار کتاب ،کتابخانه،حق تالیف ،سانسور،وآگهی عنوان کتاب درروزنامه ی"ارشاد"مورد بررسی قرار می گیرد .

یکی از مسائل مهم در پیشرفت یا عقب ماندگی یک کشور طرز تفکر و بینش دولتمردان آن کشور است. مقاله حاضر تلاشی دارد تا تاریخ تفکر اقتصادی را در بین دولتمردان ایران در اواخر حکومت قاجاریه و اوایل حکومت پهلوی بررسی کند. طبیعی است که بدون در نظر گرفتن مبدأ سیر تکاملی تفکر اقتصادی در یک کشور، فهم تاریخ اقتصادی یک کشور دشوار است. نکته جالب این است که برخی مسائل مهم بین متفکرین ایرانی در طی دوره مورد بحث ه...

یکی از مسائل مهم در پیشرفت یا عقب ماندگی یک کشور طرز تفکر و بینش دولتمردان آن کشور است. مقاله حاضر تلاشی دارد تا تاریخ تفکر اقتصادی را در بین دولتمردان ایران در اواخر حکومت قاجاریه و اوایل حکومت پهلوی بررسی کند. طبیعی است که بدون در نظر گرفتن مبدأ سیر تکاملی تفکر اقتصادی در یک کشور، فهم تاریخ اقتصادی یک کشور دشوار است. نکته جالب این است که برخی مسائل مهم بین متفکرین ایرانی در طی دوره مورد بحث ه...

نخستین اقدام صنیع الدوله در زمینه ی صنعت در ایران استخراج معدن و « سرب پس قلعه ی شمیران » است. هدف وی از این کار جدا کردن نقره از سرب بود که او وسایل لازم را نداشت و موفق به تهیه ی آن نشد – صنیع الدوله پس از ناکامی در کار جداسازی نقره از سرب به فکر احداث کارخانه ی « بافندگی و ریسمان ریسی » افتاد که توسعه آن می توانست گامی مهم در جهت پیشرفت اقتصادی صنعتی ایران باشد، لیکن مسلم بود که ضرر عمده ای ...

چکیده اولین گام های اندیشه ایجاد صنایع از دوران قاجاریه به ویژه در جریان حرکت ایران به سوی تجدد برداشته شد. اما عصر پهلوی اول از این جهت از اهمیت خاصی برخوردار بوده است و صنعت حمل و نقل درعصرپهلوی اول مورد توجه ویژه ای قرارگرفت. بررسی منابع تاریخی اطلاعاتی را در زمینه صنعت حمل و نقل در اختیار محققان قرار می دهد. نگارنده به دنبال آن است تا با بررسی مطبوعات اقتصادی عصر پهلوی اول و اخبار منعکس ش...

چکیده یکی از رجال و شخصیت های اواخر دوران قاجار و عصر رضا شاه، مهدی قلی هدایت معروف به مخبرالسلطنه هدایت، پسر علی قلی خان مخبرالدوله- بانی تلگراف، و نوه ی رضا قلی خان- ادیب و مورخ مشهور عصر قاجارمی باشد. ایشان اهل سیاست و قلم بود. و نزدیک به نیم قرن در صحنه ی سیاست ایران فعال و زمان شش پادشاه را درک کرده و نقش موثری در وقایع حساس دوران خود ایفا نموده است. در غالب کابینه ها، عضویت داشت. سه ...

پس از جدایی افغانستان از ایران، این دوکشور به عنوان دو واحد مستقل سیاسی، همواره متأثر از جریانات و تحولات داخلی و دخالت های سیاسی و فرهنگی بیگانگان نتوانستند در عرصه های اجتماعی و به ویژه حوزه ی روابط فرهنگی به تعاملی هم سو و سازنده دست یابند. دامن زدن به اختلافات متعدد سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به ناچار سطح روابط اجتماعی – فرهنگی دو کشور با وجود تمامی اشتراکات از دین تا فرهنگ و زبان را دچار لطم...

مفهوم فطرت پیش از دوران پهلویِ دوم، در کتاب‌ها و روزنامه‌های مذهبی، بسیار به ندرت به کار رفته است. اما بعد از شهریور 1320 و آغاز سلطنت محمدرضا شاه، استفاده از این مفهوم و نظریه‌پردازی دربارۀ آن، در مجلات و روزنامه‌هایی که نشر و تبلیغِ مسائل دینی را هدفِ خود قرار داده بودند، افزایش می‌یابد. فطرت، رفته رفته از سویی، به مفهومی کلیدی برای دفاع از دین در برابر مارکسیست‌ها یا دیگر منتقدانِ دین تبدیل می‌ش...