مقدمه: واقعۀ عاشورا نماد تاب‌آوری امام‌حسین(ع) و یارانش در مصیبت بزرگ جهان اسلام است. آیین سوگواری حضرت همواره از دیرباز در شهرهای ایران باشکوه برگزار می­شود. به نظر برگزاری این مراسم با تاب­آوری جامعه در برابر سوانح رابطۀ معناداری داشته باشد. لذا، در مقالۀ حاضر به بررسی نقش مناسک آیینی و کالبدی ماه محرم در تاب­آوری اجتماعی در برابر سوانح در محلۀ بریانک منطقۀ 10 تهران پرداخته می‌شود.   روش: در ...

هدف: با توجه به جمعیت بسیار زیاد جوانان دانشجو و تأثیر اضطراب بر عملکرد تحصیلی، پژوهش حاضر به بررسی تأثیر عزاداری دهۀ محرم بر کاهش اضطراب دانشجویان پرداخته است. روش: پژوهش حاضر نیمه‌تجربی و طرح پژوهش پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل می‌باشد. جامعۀ پژوهش شامل کلیۀ دانشجویان دختر و پسر مشغول به تحصیل دانشگاه پیام نور شهرستان سنقر در سال تحصیلی 91–1390 بودند. کلیۀ دانشجویان به پرسشنامۀ اضطراب بک ...

چکیده این تحقیق در راستای هدف طراحی و ساماندهی پیاده راه مطلوب به عنوان بستری برای مراسم آیینی و مذهبی ایام محرم وصفر، بدنبال تبیین کیفیات یک پیاده راه مطلوب و نحوه تعامل مراسم مذهبی ایام محرم و صفر به عنوان عامل هویتی و فرهنگی با ساختار کالبدی پیاده راه به عنوان فضای شهری است. رابطه ای متقابل که می بایست به عنوان عاملی تاثیر گذار و حائز اهمیت در طراحی شهری به آن توجه داشت. پیاده راه ابزاری ب...

این پژوهش به بررسی تأثیر شرکت در مراسم سوگواری مذهبی دهه اول ماه محرم بر سطح افسردگی شرکت کنندگان پرداخته است. جامعه‌ی آماری شامل دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز بود که در سال تحصیلی92-91  مشغول به تحصیل بودند. از میان این دانشجویان 27 نفر از افرادی که شرکت آنها در مراسم محرز بود به صورت نمونه اتفاقی در دسترس انتخاب و سپس قبل از آغاز دهه اول محرم و پس از اتمام آن به ترتیب مورد پیش آزمون و پس...

نمادها و آیین‌های مذهبی در طی قرن‌ها همواره نظم و قواعدی را در ساختار شهر‌های سنتی جاری کرده‌اند؛ و از دلایلی بوده که شهر‌ها پاسخگوی بسیاری از نیازهای روحی و روانی ساکنان خود بوده‌اند. تحلیل شکل و ساختار شهر بدون توجه به مجموعه‌ی آیین‌های مذهبی که در طول سالیان متمادی برگزار می‌شود امکان‌پذیر نیست.این تحقیق به بررسی اثر برگزاری آیی...

در تاریخ شیعه مراسم ماه محرم، بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین مراسم سنتی مذهبی و یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های میراث فرهنگی معنوی در ایران و کشورهای منطقه است و با توجه به اهمیت این شاخه از میراث فرهنگی، پرداختن به آن بسیار ضروری می‌باشد. هدف از این پژوهش مقایسه برپایی مراسم عاشورا در ایران و هند با تکیه بر شهر بنگلور هندوستان می‌باشد. مقاله حاضر می‌کوشد به این سؤال پاسخ دهد که مقایسه مراسم عاشورا در ای...

عصر ناصری در تاریخ معاصر ایران نقطة عطفی در بیداری افکار، توسعة علوم، و رسوخ اندیشه‌های نوین، و به تبع آن گسترش فعالیت‌های عمومی، به‌شمار می‌رود. با این حال زنان همچنان از حضور و نقش‌آفرینی درخور توانایی خود بی‌بهره بوده‌اند. آنان که بنا به دلایل تاریخی، فرهنگی، سیاسی، و نیز دینی کم‌تر امکان بروز و ظهور اجتماعی داشتند، با ورود به عرصه‌های فرهنگ مذهبی و سنت‌های اجتماعی نقش‌آفرین شدند. در این دور...

شیعیان در تمام دنیا همه‌ساله یاد و خاطرة شهیدان کربلا را زنده نگه ‌می‌دارند و در ماه محرم به ‌سوگ می‌نشینند. شیعیان افغانستان نیز اهتمامی ویژه به برپایی عزاداری‌های حسینی دارند و این امر، قدمتی به پیشینة حضور تشیع در این کشور دارد. نوشتار زیر در دو بخش به این موضوع پرداخته است: بخش نخست اشاره‌ای کوتاه به سیر تاریخی عزاداری‌های حسینی در افغانستان، به‌ویژه کابل دارد؛ در بخش دوم به چگونگی برگزاری...

آیین‎های سوگواری ماه محرم در شهر اردبیل پدیدۀ مذهبی ساده ای نیست، بلکه چنان کیفیتی را داراست که خصایص یک نمود زنده و فعال فرهنگی و اجتماعی را آشکار می‎سازد. هدف این مقاله درک و توصیف دقیق مراسم عاشورا در جامعۀ اردبیل به عنوان میراثی فرهنگی در زمان کنونی و تحلیل مردم‏شناختیکارکردهای اجتماعی این مراسم در جامعۀ مورد بررسی است. مقالۀ حاضر می‎کوشد با تکیه به روش مردم‎نگاری، توصیفی جامع، عینی و بدون ...

شکل­گیری حکومت شیعی نواب اوده در شمال هند، در سده دوازدهم هجری موجب گسترش تشیع در این منطقه شد. نواب اوده با شیوه های گوناگون و صرف مبالغ و هزینه­های بسیار به ترویج و تشویق هندوان  برای شرکت در آیین های محرم پرداختند. در نتیجه فرهنگ و آیین­های شیعی به­ویژه آیین سوگواری امام حسین-علیه­السلام-جزئی از فرهنگ عمومی در منطقه وسیعی از شمال هند شد و به­تدریج مسلمانان اهل سنت و هندوها نیز در این مراسم ش...