تجربه دینی به عنوان یکی از موضوعات مورد توجه دین پژوهان، پیشینه کلامی و زمینه های اجتماعی روشنی در غرب و مسیحیت دارد و روند فزونی گرفتنِ توجهات به آن نیز کاملاً قابل درک و ردیابی است. اما نضج و نمو آن در ایران همچون بسیاری مفاهیم و مقولات دیگر، از روند طبیعی برخوردار نبوده، بلکه از طریق تأملات صِرف آکادمیک و تبادلات روشنفکرانه به وقوع پیوسته است. این مقاله بی آنکه قصد ارزشیابیِ کلامی این مفهوم با ن...

جنسیت و دین داری دو مفهوم جامعه شناختی در روزگار ما هستند که مورد توجه بسیاری از جامعه شناسان قرار گرفته اند و گسترش نهضت های طرفدار حقوق زنان و اهمیت جنبش های دینی در جهان سبب افزایش توجه به این دو پدیده و رابطه ی بین آن ها شده است. این پژوهش با هدف مطالعه ی رابطه ی بین جنسیت و میزان و ابعاد دین داری انجام می پذیرد. جامعه ی مورد مطالعه، دانشجویان دانشگاه یزد هستند که حجم نمونه با استفاده از فر...

به رغم نفوذ تاریخی روحانیان در ایران و تبعیت جامعه از آنان، در دهه های اخیر، شدت و گستره تبعیت جامعه از این قشر کاهش داشته است؛ اما علل این کاهش چیست؟ به لحاظ نظری، به سه دسته علت کلان در این زمنیه می توان اشاره کرد: عللی که به تحولات ساختاری اشاره دارند؛ عللی که تأکیدشان بر تحولات در روحانیان است و عللی که بر مخاطبان آنان (مردم) متمرکزند. در این مقاله، تأکید بر علل مربوط به مخاطبان روحانیان اس...

چکیده ایده ها و اندیشه ها در فرایند شکل گیری لزوماً ترتیب درست و مراحلِ منطقی خود را طی نمی کنند. آنها بیشتر، وقوع و ظهوری «طبیعی»دارند تا «منطقی». از همین روست که مطالعات دین داری، پیش از مدل سازی و مدل سازی ها پیش از تأمل در مبانی ساخت مدل های دین داری به ظهور رسیده اند. مدل سازی برای دین داری، از پی ِمطالعات بسیط  اولیه در اطراف دین داری ضرورت پیدا کرد و کنکاش در منطق و مبانی ساخت مدل ها نیز ...

بررسی اجمالی پژوهش های پیمایشیِ سنجش وضعیت دین داری از دهه هفتاد تاکنون در ایران، نشانگر چرخش دین پژوهان ایرانی از کاربست الگو های غربی مسیحی سنجش دین داری به الگو های بومی اسلامی است. با وجود این، به رغم معطوف بودن الگو های بومی به سنجش تجربی دین داری در ایران، وجود تفاوت در این الگوها و نیز کاستی های متعدد در اصول و مبانی آنها، ضرورت انجام پژوهش های دقیق برای بیان اصول و مبانی الگو های بومی را...

این مقاله به نقد مدعا و ادله اثبات مدعای محدثی درخصوص امتناع سنجش یا اندازه گیری دین داری می پردازد. در خصوص مدعای امتناع گفته ایم که محدثی اندازه گیری دین داری را به امری ناممکن تبدیل کرده است. مضافاً اینکه، ضرورت اندازه گیری و تعبیه سنجه ای برای دین داری از ضرورت پاسخ به پرسش ها و وارسی مدعاهای نظری درخصوص دین داری نتیجه می شود که از وظایف اصلی پژوهشگران علوم اجتماعی و روا ن شناسی است. در مقام...

این مقاله پژوهش های پیمایشی در حوزة دین را نقد و بررسی کرده است. البته تأکید اصلی مقاله بر نقد پیمایش های اندازه گیری دین داری است و نه لزوماً هرگونه پیمایش مربوط به دین. نقطة عزیمت مقاله بحث از هماهنگی و هم خوانی ناخواسته اما آسیب زای دو گرایش فکری در دو گروه متفاوت است: گرایش قشری گری دینی حاکم بر ذهن دولت مردان، سیاستمداران و مدیران جامعه ازیک سو و گرایش پوزیتیویستی حاکم بر ذهن دانشگاهیا...

چکیده دین در جامعه ایران حضوری برجسته و فعال داردو در تمامی عرصه‏های اجتماع به نحوی اثر و نفوذ خود را داراست. از آنجا که دین در نگهداشت پایه‏های اخلاقی فرد و جامعه نقش مهمی را دارد، می تواند در مردمی که پیش زمینه مذهبی نیرومند دارند، به عنوان حافظی برای ارزش‏های اخلاقی و فکری بکار رود. نظریه‏های چندی در مورد دینداری در عرصه جامعه شناسی دین مطرح گردیده است که در آنها، اندیشمندان کوشیده‏اند علل ...