این مقاله می کوشد اصول مدح و ذم را در جهان اسلام، با آنچه در غرب باستان دربارة ژانر «منافرات» گفته شده، مقایسه کند. ژانر منافرات و دو ژانر دیگر خطابی، یعنی «مشاورات» و «مشاجرات»، سه ژانر اصلی فن خطابه را در غرب باستان تشکیل می دهند. منافرات در غرب باستان کارکردهای گوناگونی داشته و این کارکردها را از طریق مدح و ذم متحقق می ساخته است. دو رویکرد کلی نسبت به این ژانر در غرب باستان وجود دارد؛ نخست ر...

قرآن که از جانب خداوند حکیم است برای هدایت انسان بهترین شیوه های حکیمانه را به کار گرفته است. از جمله این روشها مدح و ذم هایی است که انسانها را به سوی انسان سازی سوق می دهد.مدح و ذم به دو شیوه سریح (صناعی) و غیرصریح (غیرصناعی) انجام می شود. در شیوه صریح از الفاظ ((نعم)) و ((حبذا)) برای مدح و از ((بئس)) و ((لاحبذا)) و ((سا )) برای ذم و از وزن ((فعل)) برای مدح و ذم استفاده می شود. علاوه بر این اف...

مدح و ستایشگری در تاریخ ادبی ایران زمین، قدمتی به بلندای شعر فارسی دارد و شکی نیست که بخش قابل توجهی از اشعار حافظ را، ستایش های غلوّ آمیز او از حاکمان عصر خویش تشکیل می دهد. علیرغم کارهای فراوانی که در حوزه ی حافظ شناسی و حافظ پژوهی صورت گرفته، هنوز جای خالی یک رساله ی مدوّن درباره ی مدایح و ممدوحان حافظ بعینه دیده می شود. از این رو، این کار در تبیین اندیشه و تفسیر شعر حافظ یک ضرورت است و تحلی...

یکی از ساختارهایی که مختصّ زبان عربی است و در قرآن کریم کاربرد نسبتاً گسترده ای دارد، اسلوب مدح و ذمّ است که ما در این پژوهش سعی کردیم ضمن بیان این ساختار و اهداف وکارکرد آن، به تحلیل برخی از آیات در بر دارندة این ساختار بپردازیم. در این کنکاش پی بردیم که اگرچه این ساختار معادلی در زبان فارسی ندارد، امّا می توان برخی ساختارها و ترکیب های دستوری را در فارسی یافت که بیانگر مضامین و اهداف آن باشد و از...

یکی از ساختارهایی که مختصّ زبان عربی است و در قرآن کریم کاربرد نسبتاً گسترده ای دارد، اسلوب مدح و ذمّ است که ما در این پژوهش سعی کردیم ضمن بیان این ساختار و اهداف وکارکرد آن، به تحلیل برخی از آیات در بر دارنده این ساختار بپردازیم. در این کنکاش پی بردیم که اگرچه این ساختار معادلی در زبان فارسی ندارد، امّا می توان برخی ساختارها و ترکیب های دستوری را در فارسی یافت که بیانگر مضامین و اهداف آن باشد و از...

قاضی عبدالجبار معتقد است ایمان، انجام طاعات و واجبات و نوافل و دوری از زشتی ها و محرمات است. او ایمان را از اسماء شرعی دانسته و بر آن است که جزو اسماء مدح به شمار می آید و صاحب آن مستحق پاداش می باشد. از نگاه او ایمان دارای سه رکن قول، معرفت و عمل است و عمل جزو لاینفک ایمان بوده و مشتمل بر سه بخش انجام طاعات و واجبات، انجام نوافل و دوری از زشتی ها و محرمات می گردد. عبدالجبار معتقد است اسلام نیز...

فقر یک پدیده نامطلوب اجتماعی است که وجود و گستردگی دامنه آن در جامعه به پیآمدهای زیان آور همه جانبه ای در کوتاه مدت و دراز مدت می انجامد. این پدیده شوم در همه ادیان و فرهنگ های بشری نکوهش و برای زدودن آن از جامعه راه ها و روش های گوناگونی پیشنهاد شده است. در قرآن کریم و روایات متعددی نیز، فقر به عنوان عامل منفی در زندگی انسان معرفی شده است که باید به زودی رفع گردد. اما در مقابل، در برخی از روا...

مسئله مذموم بودن سرزمین نجد، از جمله مسائل ذم و مدح سرزمین ها در ادبیات دینی می باشد که از زمان صدور در سده های نخست اسلامی و تا به امروز همواره مورد بحث بوده است. حدیث گرا بودن عالمان دینی نجد به ویژه در قرون متأخر از یک سو و وجود احادیثی در ذم این سرزمین و البته ظرفیت های این احادیث در جهت مشروعیت زایی و مشروعیت زدایی، فضایی چالش برانگیز را در طول تاریخ این سرزمین در دوره اسلامی و تاکنون رقم ...

 بازخوانى دیدگاه‌هاى گوناگون درباره معنى حسن و قبح و شرح و توضیح نگاه قرآن است.  نویسنده معنى‌شناسى حسن و قبح را در هفت محور با عناوین: کمال و نقص، سازگارى و ناسازگارى با هدف، هماهنگى و ناهماهنگى با طبع، تفسیر حسن و قبح به مدح و ذم و معنایى جامع و در برگیرنده همه نظریه‌ها، مطابقت و عدم مطابقت فعل با قانون و استحقاق مدح و ذم برخاسته از امر و نهى شرعى، به بحث و بررسى مى‌نشیند و تمامى تعاریف را ب...