سیدمحمود طالقانی و محمد رشیدرضا، نظریه‌‌‌‌‌های سنتی در مورد حکومت اسلامی در جامعه‌‌ی امروزین را ناکارآمد تلقی کردند و به‌‌‌‌‌دنبال ارائه‌‌ی نظریه‌‌‌‌‌ای کارآمد مبتنی‌‌‌‌‌بر قرآن و آموزه‌‌‌‌‌های دینی برآمدند. آنان به‌‌‌‌‌نظر ایشان، آموزه‌‌‌‌‌های شورایی قرآن در عصر جدید مناسب‌‌‌‌‌ترین محتوا برای حکومت اسلامی است که می‌‌‌‌‌تواند در قالب نظام پارلمانی تحقق پیدا کرده و به بحران‌‌‌‌‌های جامعه‌‌ی اسلا...

قرآن کریم، در مواضع متعدد، بیانگر معجزات و خوارقی است که معمولاً برای امت های پیشین و گاه برای امّت تازه تأسیس اسلام رخ داده اند. در دو سده اخیر، برخی مفسران تحت تأثیر پیشرفت علوم تجربی و غلبه یافتن گفتمان آن در محیط های علمی ، از پذیرش ظواهر این سنخ آیات عدول کرده و به تاویل مادی آنها روی آورده اند. تفسیر المنار به قلم "محمد رشیدرضا" – که بخشی از آن نیز حاصل تقریر درس "محمد عبده" است- از جمله تف...

شرایط نابسامان اجتماعی در دولت از هم پاشیده عثمانی و استعمار دولت های اروپایی در قرن نوزدهم، باعث ظهور جریان اصلاح طلبی در میان متفکران مسلمان شد. این جریان با جنبش سید جمال الدین اسدآبادی و محمد عبده آغاز شد و از طریق شاگردان ایشان ادامه پیدا کرد. یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین شاگردان عبده، محمد رشیدرضا ( 1935-1865) است که به عنوان نماینده جریان سلفی در دوره معاصر شناخته شده است و از جمله آثا...

تفویض یکی از دیدگاه های تنزیهی در معناشناسی صفات الاهی است. بیشتر اهل حدیث و عالمانِ حنبلی مذهب پیرو این رویکرد هستند. این گروه در رویارویی با مشبّهه، قاعده ی بلاکیف را مطرح کردند. این قاعده پس از چندی نزد اشاعره، برای رهایی از مشکل تشبیه، به صورت جدّی استفاده شد. در ادامه، وهابیان با ارائه ی قرائتی جدید از بلاکیف، ضمن اثبات وجود کیفیت برای صفات، علم به آن کیفیت را تفویض کردند. قرائت آن ها از بلاک...

زن و مرد از نظر تکوینی دارای وجوه تشابه و تمایزند، زنان از نظر احساسات و مردان از نظر تعقل و توان جسمی قوی هستند. احکام متفاوت اجتماعی زن و مرد در اسلام، ریشه در این تفاوت دارد. سید محمدحسین طباطبایی و محمد رشیدرضا در تفاسیر خود، راز تفاوت این احکام را در تفاوت مسئولیت‌های هر یک در اجتماع می‌دانند. اختلاف نظر دو مفسر در این است که رشیدرضا دایره قیومیت در آیه «الرِّجالُ قَوَّامُونَ عَلَی النِّساءِ» را شامل ت...

شیخ محمد عبده از علمای بنام اواخر قرن سیزدهم و اوایل قرن چهاردهم قمری است. ایشان پس از فراگیری علوم اسلامی به نوگرایی و اصلاح در عالم اسلامی روی آورد که مورد مخالفت قرار گرفت و تبعید شد. وی همچنین در تفسیر قرآن روش جدیدی را برگزید که بر پایه نوگرایی و تجدید بود. از این رو جمعی از علما از جمله محمد رشیدرضا و مصطفی مراغی از آن روش پیروی کردند. شیخ محمد عبده در تفسیر قرآن به مسائل اجتماعی و فقهی ت...

شیخ محمد عبده از علمای بنام اواخر قرن سیزدهم و اوایل قرن چهاردهم قمری است. ایشان پس از فراگیری علوم اسلامی به نوگرایی و اصلاح در عالم اسلامی روی آورد که مورد مخالفت قرار گرفت و تبعید شد. وی همچنین در تفسیر قرآن روش جدیدی را برگزید که بر پایه نوگرایی و تجدید بود. از این رو جمعی از علما از جمله محمد رشیدرضا و مصطفی مراغی از آن روش پیروی کردند. شیخ محمد عبده در تفسیر قرآن به مسائ...

امام خمینی و محمد رشیدرضا، دو متفکر مسلمان و نام آشنا در جهان اسلام بودند که در پی مشاهده ی بحران های موجود در جهان اسلام، به تفکر و ارائه ی راه حل مناسب برآمدند. امام خمینی با تکیه بر اندیشه ی شیعی، نظریه ی ولایت فقیه را پایه ریزی کرده و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، رهبری جمهوری اسلامی ایران را بر عهده گرفتند؛ رشیدرضا نیز به تأسی از اندیشه ی اهل سنت، به دنبال اعاده ی جایگاه خلافت از طریق مطرح ک...

این نوشتار، وحدت موضوعی در نگاه علامه طباطبایی و محمد رشید رضا در تفسیر المیزان و المنار را به بحث نشسته است. طرح پرسش های سه گانه در تناسب آیات و سوره های قرآن، گذار شتاب آلود به پیشینه دیدگاه مفسران و قرآن پژوهان در وحدت موضوعی و تعریف سوره های قرآن ورودی مطلب را فراهم آورده است. لایه های شش گانه وحدت موضوعی در قرآن از نگاه المنار و المیزان اسلوب و شیوه المیزان و المنار در موضوع یابی سوره ها،...

امام‌خمینی و محمد رشیدرضا، دو متفکر مسلمان و نام‌آشنا در جهان اسلام بودند که در پی مشاهده‌ی بحران‌های موجود در جهان اسلام، به تفکر و ارائه‌ی راه‌حل مناسب برآمدند. امام‌خمینی با تکیه‌بر اندیشه‌ی شیعی، نظریه‌ی ولایت‌فقیه را پایه‌ریزی کرده و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، رهبری جمهوری اسلامی ایران را بر عهده گرفتند؛ رشیدرضا نیز به‌تأسی از اندیشه‌ی اهل‌سنت، به‌دنبال اعاده‌ی جایگاه خلافت از طریق مطرح‌ک...