معارف العارفین تذکره ای ارزشمند از عارفان و مشاهیر متصوفه عصر قاجار است و از آن جا که این برهه تاریخی از نظرگاه ادبی و فرهنگی کمتر طرف توجه و اقبال پژوهندگان بوده است، در مقاله حاضر به بازشناسی و معرفی تنها نسخه این اثر سودمند پرداخته خواهد شد. معارف العارفین به قلم محمد کاظم تبریزی، ملقّب و متخلّص به « اسرار »، در شرح حال قریب به پنجاه تن از عرفای نامدار هم روزگار مولّف است که علاوه بر زندگی آنان...

تذکره‌های فارسی از منابع اصلی تاریخ ادبیات است. نهضت تذکره‌نویسی فارسی در دورة قاجار و در آستانة مشروطه شتاب بیشتری گرفت؛ درون‌مایة انتقاد مانند انواع دیگر نثر به جریان تذکره‌نویسی این دوره وارد شد و در شکل تذکره‌های نقیضه‌ای و طنز نمود یافت. نظیره‌هایی نیز برای این آثار انتقادی ـ مطایبه‌ای نوشته شد. یکی از مقلدین این رویکرد جدید، محمدکاظم تبریزی ملقب به اسرارعلی‌شاه است. او به تقلید از یخچالیة...

معارف العارفین تذکره ای ارزشمند از عارفان و مشاهیر متصوفه عصر قاجار است و از آن جا که این برهه تاریخی از نظرگاه ادبی و فرهنگی کمتر طرف توجه و اقبال پژوهندگان بوده است، در مقاله حاضر به بازشناسی و معرفی تنها نسخه این اثر سودمند پرداخته خواهد شد. معارف العارفین به قلم محمد کاظم تبریزی، ملقّب و متخلّص به « اسرار »، در شرح حال قریب به پنجاه تن از عرفای نامدار هم‌روزگار مولّف است که علاوه بر زندگی آنا...

در مقالۀ حاضر کتاب منظرالاولیا در موضوع مزارات تبریز نگاشتۀ محمدکاظم تبریزی که توسط آقای میرهاشم محدّث تصحیح شده و کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی آن را در سال 1388 به چاپ رسانده است، مورد نقد و نظر قرار می‏‌گیرد. در این نوشتار ابتدا مقدمۀ مصحّح ارزیابی گردیده، سپس برخی از مشکلات متن نشان داده شده است. عدم مراجعه به منابع موجود، ورود اشتباهات نگارشی نسخه به متن مصحَّح، بدخوانی نسخه و نگار...

عرفان عبارت است از علم به خداوند از حیث اسماء و صفات و افعال و مظاهرش و علم به احوال مبدأ و معاد و به حقایق عالم و چگونگی بازگشت آن حقایق به حقیقت واحدی که همانا ذات احدی حق تعالی است و تلاش برای رها ساختن نفس از تنگناهای قید و بند جزئیت و پیوستن به مبدأ خویش و... . پژوهش حاضر با هدف شناسایی آراء و عقاید دو عارف شیعی بزرگ جهان اسلام، میرزا جواد آقا ملکی تبریزی (در اسرار الصلاه) و محمد علی شاه...

در قسمت نخست این نوشتار، به بیان پاره‏اى از فضایل ماه ذى حجة الحرام، از نگاه مرحوم میرزا جواد ملکى تبریزى= پرداختیم و با تبیین آنچه این عارف واصل الىالله‏ رسیده و بیان داشته، به شوق مشتاقان افزودیم.در این قسمت نیز ادامة آن را از کتاب شریف و نورانى «المراقبات» پى گرفته و به صورت گذرا به پایان برده‏ایم، بر علاقه‏مندان است که براى بهره مندى بیشتر، نگاهی هم به متن کتاب داشته باشند.

روزها و ایام، هرکدام به تناسبِ موضوعاتِ خاص، مورد توجه مردم قرار گرفته و در نگاه دینی، برای آن‌ها اعمال و آدابی ویژه بیان شده است. تا آنجا که عالمان بزرگوار دین در این باره تألیفاتی چند به رشتة تحریر در آورد‌ه‌اند. کتاب المراقبات مرحوم میرزا جواد ملکی تبریزی نیز از این دست نوشته‌ها است که از نگاه عرفانی و سیر و سلوکی، مورد توجه خواص قرار گرفته است.در این نوشتار، ضمن پرداختن به اعمال ماه ذی‌ح...

روزها و ایام، هرکدام به تناسبِ موضوعاتِ خاص، مورد توجه مردم قرار گرفته و در نگاه دینی، برای آن‌ها اعمال و آدابی ویژه بیان شده است. تا آنجا که عالمان بزرگوار دین در این باره تألیفاتی چند به رشتة تحریر در آورد‌ه‌اند. کتاب المراقبات مرحوم میرزا جواد ملکی تبریزی نیز از این دست نوشته‌ها است که از نگاه عرفانی و سیر و سلوکی، مورد توجه خواص قرار گرفته است.در این نوشتار، ضمن پرداختن به اعمال ماه ذی‌ح...

از حج و دیگر عبادات، زمانی به نتیجة مطلوب می‌رسیم که طبق دستورات اهل بیت: عمل کنیم. عارف دلسوخته، میرزا جواد آقا ملکی تبریزی؛ از جمله عارفانی است که معارف و اسرار حج را خوشه چینی کرده، در طبق اخلاص نهاده و در اختیار ما قرار داده است. سعی در جهت اخلاص، توبه، وصیت، توکل، قطع علایق، رعایت تقوا، رعایت بدن، رعایت رفیق، رعایت امیر الحاج، احرام، تلبیه، ورود به حرم، طواف، استلام حجر، سعی، توقف در عرفه،...