وجه اشتراک جوامع اسلامی در مواجهه با غرب در دوران استعمارکلاسیک (قدیم)، احساس ناتوانی و عقب ماندگی شدید بود که همراه خود چالش های فکری دراز دامن را در عرصه های گوناگون برای یافتن راه حل و جبران عقب ماندگی ها، در بین متفکران و نخبگان سیاسی جوامع اسلامی درپی آورد. در مصر این جدال فکری و مناقشه ذهنی ناشی از مقایسه فروتری خود با فراتری رقیب، برای نخستین بار در اندیشه محمدعلی پاشا مجال بروز یافت. با...

وجه اشتراک جوامع اسلامی در مواجهه با غرب در دوران استعمارکلاسیک (قدیم)، احساس ناتوانی و عقب ماندگی شدید بود که همراه خود چالش‌های فکری دراز دامن را در عرصه های گوناگون برای یافتن راه حل و جبران عقب ماندگی ها، در بین متفکران و نخبگان سیاسی جوامع اسلامی درپی آورد. در مصر این جدال فکری و مناقشه ذهنی ناشی از مقایسه فروتری خود با فراتری رقیب، برای نخستین بار در اندیشه محمدعلی پاشا مجال بروز یافت. با...

مهمترین ویژگی های دوره ی مذکور دخالت های مستمر بیگانگان در امور مصر خصوصا انگلیسی ها بود ناتوانی و عدم لیاقت جانشینان محمدعلی پاشا وسیاستهای ناکارآمد انها از طرفی و موقعیت حساس جغرافیایی مصر خصوصا پس از حفر کانال سوئز از سویی دیگر باعث طمع بیشتر استعمار گران شد.سرکوب قیام عرابی پاشا دراستانه جنگ جهانی اول باعث تحت الحمایه شدن مصر توسط انگلیسی ها شد.

تاریخ جهان اسلام در دو قرن اخیر، روایتگر جدال سنت‌های بومی مسلمین و فرهنگ نوپای غربی است. در این میان مصریان، به سبب حضور سه ساله‌ی دولت فرانسه، جزء پیشگامان مواجهه با فرهنگ غربی هستند. هرچند کارنامه‌ی فعالیت‌های فرانسویان در مصر به تاریکی تجربیات دیگر استعمارگران در خاورمیانه نبود، اما غرب‌ستیزان و مخالفان مظاهر تجدد محمدعلی پاشا را که بلافاصله پس از خروج فرانسویان در مصر بر سر کار آمده بود، غ...

استقرار حکومت محمد علی پاشا (1265-1220ه.ق/1805-1848م)، آغاز دوره جدیدی در تاریخ مصر است، در این دوران تحولات و اصلاحات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و نظامی مهمی در این سرزمین روی داد. ضعف و انحطاط دولت عثمانی، اوضاع آشفته و نابسامان مصر، اختلافات مملوکان، رقابت میان دول انگلیس و فرانسه که منجر به حمله ناپلئون بناپارت (1769-1821م) به مصر شد، همراهی و کمک مردم مصر و علمای الازهر به محمد علی...

مصر جایگاه بلندی در آموزش علوم و معارف اسلامی و ادب عربی داشته و دانشمندان مسلمان مصری در پی‌ریزی اصول و مبانی آموزش اسلامی نقشی بسزا ایفا کرده‌اند. بسیاری از دانشمندان مسلمان از سرزمین‌های مختلف برای فراگیری دانش‌های دینی یا تکمیل آگاهی‌های خویش، راهی مصر می‌شده‌اند. با این همه، در سده سیزدهم/ نوزدهم و در پی قدرت‌گرفتن خاندان محمدعلی پاشا (حکـ : 1805/1220ـ 1849/1265) و کوشش برای تبدیل مصر به ق...

این مطالعه در دو قسمت انجام شده است: در قسمت اول نفوذ بریتانیا‘ فرانسه و امپراتوری عثمانی در تحولات مصر در قرن نوزدهم مورد مطالعه قرارگرفته و قسمت دوم به نقش سید جمال الدین اسد آبادی در تجدید حیات اسلامی و ملی مصر پرداخته است. پس از شکست بناپارت در اول قرن نوزدهم‘ محمدعلی به اصلاحات و صنعتی کردن مصر مبادرت ورزید و درجهت استقلال مصر از عثمانی قدم برداشت. بریتانیا باکمک قدتهای اروپایی این هر دو ا...

این مطالعه در دو قسمت انجام شده است: در قسمت اول نفوذ بریتانیا‘ فرانسه و امپراتوری عثمانی در تحولات مصر در قرن نوزدهم مورد مطالعه قرارگرفته و قسمت دوم به نقش سید جمال الدین اسد آبادی در تجدید حیات اسلامی و ملی مصر پرداخته است. پس از شکست بناپارت در اول قرن نوزدهم‘ محمدعلی به اصلاحات و صنعتی کردن مصر مبادرت ورزید و درجهت استقلال مصر از عثمانی قدم برداشت. بریتانیا باکمک قدتهای اروپایی این هر دو ا...

در قرن نوزدهم دولتمردان و اندیشمندان ایرانی و عثمانی برای پیشرفت و ترقی، راهکار هایی به حکومت های کشور خویش ارائه دادند و خود نیز برای اجرای اصلاحات در جامعه تلاش کردند. هر چند راهکار های آنها در برخی از جنبه ها عملی شد، ولی برنامۀ اصلاحات آن گونه که انتظار داشتند پیش نرفت. به همین خاطر، فؤاد پاشا و عالی پاشا، از اصلاح گران عثمانی در اواخر عمر، اصلاحات پیشنهادی خود را به صورت وصیت نامۀ سیاسی به...

بررسی زمینه های ظهور و ورود مدرنیته به کشورهای اسلامی و چالش های ناشی از آن ، از موضوعات مهم تاریخ آموزش و پرورش معاصر این کشورها محسوب می شود . در کشور مصر، مقارن با لشکرکشی ناپلئون بناپارت در 1798 م. اولین نشانه های روشنفکری و نوگرایی در آن پدیدار شد. یکی از عرصه های مهم برای ظهور و عینیّت یافتن نوسازی و نوگرایی در مصر، نهاد تعلیم و تربیت بود. حاکمیت محمدعلی پاشا و اقدامات اصلاحی وی، فصل نوینی...