چکیده: متکلمان مسلمان درباره ی نحوی وجود نفس دو دیدگاه اتخاذ کرده اند. یک نفس امری قدیم است، منظور از قدم نفس، قدم زمانی به معنای ازلی بودن و بی آغاز بودن نیست بلکه به معنای وجود قبلی نفس نسبت به بدن است؛ دوم نفس امری حادث است که منظور از حدوث، حدوث زمانی می باشد. پیروان هر گروه، برای اثبات نظریه خود ادله های عقلی و نقلی بسیاری آورده اند؛ معتقدان به قدم نفس عمدتاً به آیات و روایاتی که دلالت بر ...

چکیده یکی از پرمخاطره ترین مسائل در تاریخ اندیشه های کلامی مسئله کلام خداوند است. متکلمان مسلمان، نخست تحت تاثیر آیات قرآن و احادیث پیامبر و سپس در مواجهه با اندیشه های مسیحی درباره تثلیث و فلسفه یونان، مسئله صفات را عرضه کردند. پس از آن برمبنای تلقی های متفاوت از صفات الهی، اختلافات و مشاجراتی درباره متکلم بودن خدا بوجود آمد. به اعتقاد معتزله، کلام از صفات فعل خدا و حادث و مخلوق در محل است. م...

متکلمان مسلمان در برابر قاعده «الواحد لایصدر عنه الا الواحد»، به دو دسته تقسیم شدند. برخی که دارای گرایش‌های فلسفی قوی‌تر بودند، از این قاعده و یکی از نظریه‌های نظام فیض دفاع کردند؛ برای نمونه خواجه نصیرالدین طوسی فیض را با زبان ریاضی و به صورت نمادین تقریر کرده است. اما اکثریت متکلمان مسلمان با قاعده الواحد و نظریه‌های ارائه شده درباره نظام فیض به مخالفت پرداختند. مخالفت گروه اخیر از دو حیث رو...

مسیحیت به عنوان دینی بزرگ همواره موضوع توجه متکلمان مسلمان بوده است . در ایننوشتار ضمن بررسی مباحث عمدۀ مسیحی در متون کلامی اسلامی تا قرن ششم هجری، بهنوع نگاه و موضع گیری های متکلمان اولیه به عنوان طلیعه داران گفتگوی ادیان اشاره خواهیمکرد. متکلمان مسلمان با تکیه بر معلومات کسب شده از قرآن کریم، با دلایل و روش هایمختلف به نقد عقاید و آموزه های مسیحی پرداختند . گروهی از متکلمان متن اناجیل رامعیار...

پس از اصل توحید، «نبوت» جایگاه ویژه و نقش تعیین کننده ای در نظام فکری و اندیشه دینی دارد. متکلمان مسلمان در مقام تبیین مفهوم نبی، به مؤلفه هایی چون هویت بشری، هویت واسطه ای و هویت اِخباری نبی اشاره کرده اند. متکلمان امامیه، بیش از متکلمان معتزلی و اشعری، به تعریف نبی اهتمام داشته اند و ازاین رو این مؤلفه ها در آثار کلامی امامیه با صراحت بیشتری واکاوی شده است. در این میان، تصریح متکلمان مسلمان در...

تبیین وحی از منظرهای مختلف قابل بررسی و پی گری است، زیرا تحلیل وحی مورد توجه متکلمان، فلاسفه، عرفا و مفسران قرآن بوده است. آنان با گرایش های کلامی، فلسفی، عرفانی و تفسیری خود، دست به تبیین وحی زده و به این ترتیب، نظریه های کلامی، فلسفی، عرفانی و قرآنی وحی را در تحلیل وحی پدید آورده اند. ما در این نوشتار به نظریه های متکلمان خواهیم پرداخت و تبیین های آنان را از وحی ارائه خواهیم داد. به طور کلی، ...

بحث از مرگ به عنوان یکی از سوالات اصلی بشر همواره مورد توجه ادیان الهی به ویژه اسلام و اندیشمندان و فلاسفه و متکلمان قرار گرفته است، و به عنوان یکی از مسائل اعتقادی در مباحث معاد مورد توجه خاص قرآن کریم و روایات ائمه معصومین (علیهم السلام) می باشد. در بینش اسلامی مرگ فعلی از افعال الهی و امری وجودی است که به صورت قانون و سنت جاوید خداوند بر جهان هستی حاکم است و شامل همه موجودات زمینی به ویژه ان...

این پژوهش می کوشد که در درجه نخست با توجه به دیدگاه ها و گروه های مختلف فکری سرنوشت اُخروی غیر مسلمانان را از دیدگاه متکلمان مسلمان مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. یعنی اینکه آیاسرنوشت همه غیر مسلمانان مانند مسلمانان و با توجه به نحوه عملکردشان دردنیا، اعم از اینکه درستکار و یا بد کردار باشند بهشت و یا دوزخ خواهد بود و یا اینکه سرنوشت اخروی آنها بدون ارتباط با اعمال دنیوی آنان، دوزخ خواهد بود ؟ دید...

پس از اصل توحید، «نبوت» جایگاه ویژه و نقش تعیین‌کننده‌ای در نظام فکری و اندیشه‌ دینی دارد. متکلمان مسلمان در مقام تبیین مفهوم نبی، به مؤلفه‌هایی چون هویت بشری، هویت واسطه‌ای و هویت اِخباری نبی اشاره کرده‌اند. متکلمان امامیه، بیش از متکلمان معتزلی و اشعری، به تعریف نبی اهتمام داشته‌اند و ازاین‌رو این مؤلفه‌ها در آثار کلامی امامیه با صراحت بیشتری واکاوی شده است. در این میان، تصریح متکلمان مسلمان د...

مسیحیت به عنوان دینی بزرگ همواره موضوع توجه متکلمان مسلمان بوده است . در ایننوشتار ضمن بررسی مباحث عمدۀ مسیحی در متون کلامی اسلامی تا قرن ششم هجری، بهنوع نگاه و موضع گیری های متکلمان اولیه به عنوان طلیعه داران گفتگوی ادیان اشاره خواهیمکرد. متکلمان مسلمان با تکیه بر معلومات کسب شده از قرآن کریم، با دلایل و روش هایمختلف به نقد عقاید و آموزه های مسیحی پرداختند . گروهی از متکلمان متن اناجیل رامعیار...