کوفه در تاریخ کلام امامیه، به راستی جایگاه ممتاز و اهمیت ویژه ای دارد. این برجستگی از آن روست که بازخوانیِ فکری و اندیشه ورزیِ این دوره از تاریخ امامیه، سهم عمده ای در به تصویر کشیدن اصالت و استقلال تفکر امامیان خواهد داشت. برخی تصویر گری های تاریخی از این دوران، نشان از تعبد محض و غیر عقلانی این گروه در اعتقاد  ورزی دارد. پاره ای از مطالعات، تلاش های عقلانی اصحاب امامیه در فهم معارف دینی را محدو...

این پژوهش معنا و کارکرد عقل را از دیدگاه فیض کاشانی و مجلسی مورد بررسی قرار می­دهد. پرداختن به ماهیت عقل و چیستی آن از منظر دو محدث صاحب نام قرن یازدهم که رویکرد­شان در مباحث معرفت دینی با رویکرد متکلمان متفاوت است، از اهمیت این پژوهش حکایت دارد. با وجود آنکه هم فیض کاشانی و هم علامه مجلسی محدث­اند با این حال ضمن برخورداری از نظرگاه مشترک هرکدام، در مواجهه با عقل، تفاوت دیدگاه­هایی هم دارند. فی...

چکیده : معنی مُحدَّث در روایات و اقوال علمای فریقین (شیعه ،سنی )آمده است او کسی است که فرشته حقایقی را در قلبش می افکند؛ صدای فرشته را می شنود ولی شکل او را نمی بیند. آنچه مُحدَّث می شنود کسی دیگر غیر از او نمی شنود و در واقع این شنیدن امری است قلبی. در برخی از روایات نیز آمده که مُحدَّث کسی است که خداوند مفاهیم را بدون واسطه به او القا می کند و در قلبش حقایقی که بر دیگران مخفی است ، پدید می اید . فر...

مسئله اثبات خدا از مسائل مهم و دغدغه برانگیز در زندگی انسان است. در طول قرون و اعصار تلاش های بسیاری برای اثبات یا نفی وجود خداوند شده است. متفکران غربی و شرقی براهین متعددی برای این منظور اقامه کرده اند. برهانی که ما در پژوهش حاضر مورد بررسی قرار می دهیم یکی از براهین اثبات وجود خدا در کلام اسلامی است؛ این برهان که برهان حدوث نام دارد، شیوه متکلمان در اثبات وجود خداست و هدف از اقامه این برهان ...

شرح دعای ندبه، از مهمترین آثار استاد فقید سید جلال الدین محدث ارموی (متوفی 1358 شمسی) است که نویسنده شصت سال از عمر خود را بر سر آن نهاده و پس از سی و پنج سال برای نخستین بار، در سه مجلد، حدود دو هزار صفحه منتشر شده است. در این گفتار، ویژگی های این کتاب مرور شده است، از جمله: ارتباط محدث با دانشوران معاصر خود برای توضیح جملات دعای ندبه، معرفی شش شرح چاپ شده و نشدۀ دعای ندبۀ مورد استفادۀ مؤلف، س...

رابطه اختلاف قرائات با تحریف قرآن یکی از مسائل چالش برانگیز درحوزه علوم قرآنی بوده است که از سوی محدّث نوری مطرح گردید. او در قرن سیزدهم با استناد به روایات متناقض، بین اختلاف قرائات و تحریف قرآن ارتباط برقرار کرد و مدعی شد که اختلاف قرائات یکی از عوامل تحریف قرآن می باشد. ازطرف دیگر اهل سنت بر مبنای اعتقاد به نزول قرآن بر هفت حرف، منشأ اختلاف قرائات را به عصر پیامبر(ص) بر می گرداند. برمبنای آیا...

از امامت و ولایت اهل بیت (ع) به عنوان مهم ترین رکن اسلام یاد شده است. از نظر شیعه امامت مقامی است الهی که در طول رسالت از جایگاه مهمی برخوردار است. از نگاه متکلمان شیعه امام حداقل دارای سه مقام والاست: 1. مقام علمی؛ 2. مقام معنوی؛ 3. مقام سیاسی. با صرف نظر از دو مقام معنوی و سیاسی، در باره مقام علمی و دامنه علم امام اختلافاتی میان متکلمان و محدثان شیعه وجود دارد. گروهی آن را محدود به حوزه دین ش...

قرآن کریم و عهد عتیق گزارش هایی از وقوع معجزه، همزمان با ظهور پیامبران داده اند. پس از آن بسیاری ازمتکلمان مسلمان و یهودی هرکدام درحوزه خود کوشیده اند چگونگی وقوع پدیده معجزه و ارتباطشان با نظام طبیعی عالم را توضیح دهند. گروهی معجزه را نقض قانون طبیعت از سوی خداوند و گروهی دیگر غلبه یک قانون طبیعی برقانون طبیعی دیگر تفسیر نموده اند. برخی از متکلمان که به اندیشه های عرفانی نزدیک بوده اند معجزه ر...

چکیده: هدف از پژوهش حاضر، بررسی توحید در محبت در دیدگاه متکلمان و عرفای اسلامی است. روش پژوهش، توصیفی و تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات، منابع کتابخانه ای می باشد. سوالی که در اینجا مطرح است این است که آیا توحید در محبت از اقسام توحید است؟ و اگر از اقسام توحید است زیر مجموعه کدام قسم است. همچنین محبت و علاقه به ماسوی الله – اعم از اولیاءالله و ائمه اطهار علیهم السلام و سایر موجودات- چگونه با محب...

ایمان یکی از مفاهیم بنیادین و پرکاربرد در منابع اسلامی است، به گونه ای که اولین نزاع های علمی در تاریخ اندیشه اسلامی درباره ماهیّت ایمان بوده است. از پیامدهای عملی این نزاع علمی، پیدایش فرقه های مختلف اعتقادی است که حتّی در برخی موارد به تکفیر دیگر گروه ها کشیده شده است. با وجود این، همچنان در میان متفکّران مسلمان دیدگاه های مختلف و گاه متناقضی درباره آن دیده می شود. بنابراین، ضرورت دارد تا این مف...