شیعه، به طورکلی حقانیت و مشروعیت حکومت ها را براساس اعتقادش به اصل امامت نفی می کند. اما فقدان مشروعیت حاکمان در اندیشۀ شیعه، لزوما به مبارزه و شورش فعال علیه حاکمان نینجامیده است. سؤال مقاله، این است که نحوۀ تعامل و مواجهۀ عملی روحانیان با حکومت در بازۀ زمانی 1340-1357، به چه صورتی بوده است؟ برای پاسخ دادن به این پرسش، از روش تاریخی تفسیری بهره گیری شده و تلاش گردیده از طریق مطالعۀ اسناد و مدا...

شیعه، به طورکلی حقانیت و مشروعیت حکومت‌ها را براساس اعتقادش به اصل امامت نفی می‌کند. اما فقدان مشروعیت حاکمان در اندیشۀ شیعه، لزوما به مبارزه و شورش فعال علیه حاکمان نینجامیده است. سؤال مقاله، این است که نحوۀ تعامل و مواجهۀ عملی روحانیان با حکومت در بازۀ زمانی 1340-1357، به چه صورتی بوده‌است؟ برای پاسخ دادن به این پرسش، از روش تاریخی تفسیری بهره‌گیری شده و تلاش گردیده از طریق مطالعۀ اسناد و مدا...

از میان انواع محتمل تحولات اجتماعی، در بعضی از جوامع، انقلاب رخ می دهد؛ در حالی که در برخی دیگر بدون توسل به خشونت انقلابی، تغییرات اجتماعی در راستای اهداف ملی ایجاد می شود. تحول انقلابی، غالباً پس از شکست تحولات غیرانقلابی به وقوع می پیوندد و معمولاً با نارضایتی عمیق از شرایط حاکم، گسترش ایدئولوژی های جدید، تشدید روحیه انقلابی، وجود ساختارهای سیاسی ـ اجتماعی بسیج گر، مشارکت مردمی، مبارزه خشونت ب...

از میان انواع محتمل تحولات اجتماعی، در بعضی از جوامع، انقلاب رخ می‌دهد؛ در حالی که در برخی دیگر بدون توسل به خشونت انقلابی، تغییرات اجتماعی در راستای اهداف ملی ایجاد می‌شود. تحول انقلابی، غالباً پس از شکست تحولات غیرانقلابی به وقوع می‌پیوندد و معمولاً با نارضایتی عمیق از شرایط حاکم، گسترش ایدئولوژی‌های جدید، تشدید روحیه انقلابی، وجود ساختارهای سیاسی ـ اجتماعی بسیج‌گر، مشارکت مردمی، مبارزه خشونت‌ب...

انقلاب اسلامی ایران در قرن بیستم از بزرگترین رویدادهای بود. به دلیل عظمت این انقلاب ، تحولات زیادی در مسیر حرکت آن رخ داد که اشغال سفارت آمریکا در تهران از مهمترین این تحولات به شمار می آید. در فصل اول این پژوهش به ماهیت دولت موقت ، عدم توانایی آن در جذب نیروهای جوان و انقلابی و چگونگی رابطه این دولت با آمریکا اشاره می شود. این عامل باعث اوج گرفتن احساسات ضدامپریالیستی در بین دانشجویان انقلابی ...

شعر انقلاب و بیداری اسلامی، آیینه­ ای است که دغدغه­ ها، تحولات و رویکردهای شاعران انقلابی را که متأثر از اندیشه و نهضت اسلامی امام خمینی(ره) است، در خود بازتاب داده است. همین نهضت است که منجر به خلق مفاهیم و تصاویر اشعار انقلابیِ دینی به­ طور فراگیر و عالم­ گیر می­ شود. در این مقاله کوشش شده است، بازتاب اندیشه­ ی انقلابی و بیداری اسلامی امام خمینی(ره) در ایران  و سایر مناطق، همچون  «رهبری و هدای...

چکیده:بهشت و دوزخ زهاوی و بهاردر این مقاله دیدگاه ملک الشعراء بهار و جمیل صدقی الزهاوی در بارۀ بهشت و دوزخ مورد بررسی قرار گرفته است. بهار از یک سو وارث اندیشه های سنتی مرتجعانۀ جامعۀ خود است. وبه نحوی خاص با آنها مبارزه می کند، زهاوی نیز همان شرایط را در جامعۀ خود حاکم می بیند. هردو با مبارزه با خرافات و ارتجاع به شکلی طنزآمیز جامعه خویش را به منظور بیداری مخاطب قرار می دهند. قدر مسلم این پژوه...

نقش شهر قم به عنوان مرجع تولید کننده دانش دینی در تحولات دوران معاصر ایران بسیار زیاد است. با توجه به پس زمینه های مذهبی شهر قم، شاهد رشد دو فرا روایت در فضای کالبدی این شهر هستیم. یکی فراروایت سنت گرایی دینی و دیگری فرا روایت اسلام سیاسی- انقلابی. هرچند در ابتدا فرا روایت سنت گرایی دینی بر فضای حوزه علمیه قم حاکم بود؛ اما بتدریج شاهد هژمونیک شدن روایت اسلام سیاسی- انقلابی نه تنها در فضای سیاسی...

شعر و نقاشی، ابزار زیبایی­آفرین در حوزۀ مقاومت و پایداری­اند که تصاویر ذهنیِ بدیع و زیبای هنرمند را انعکاس می­دهند. قیصر امین­پور (شاعر انقلابی) و کاظم چلیپا (نقاش انقلابی) با خلق مضامین بکر پایداری و القای پیام انقلابی، حس وطن­دوستی و مبارزه با ظلم را در مخاطب برمی­انگیزند. بهره­گیری این دو هنرمند از عنصر نمادین رنگ -که از ناخودآگاه جمعی هنرمند سرچشمه می­گیرد- برای همین منظور است؛ بنابراین، تأث...

هنگامی که در جست وجوی عنوانی برای فصلنامه مطالعات جنگ ایران و عراق بودیم، بی اختیار به یاد تعبیر میشل فوکو از انقلاب اسلامی ایران افتادیم. وی انقلاب اسلامی ایران را با جمله مذهب روح جهان فاقد روح تفسیر می کند . به اعتقاد وی، انقلاب اسلامی، تجلی بارز اراده جمعی ملت ایران است؛ اراده ای که نمی توان آن را از مقولات رایجی چون مبارزه طبقاتی یا سیستم اقتصادی ناشی دانست. از دیدگاه وی، موفقیت و کارآیی ا...