بررسى نظام مسئله جبر و اختیار که بخش انسانى قضا و قدر است، به ویژه از جنبه قرآنى و روایى آن، ضمن نیاز به مبادى تصورى موضوع در اصل متوجه مبادى تصدیقى آن مى‏ باشد. مستندات نظریه‏ هاى جبرى صفات خداوند مانند علم ازلى، خالقیت مطلقه، مشیت عام است. تقریر قرآنى و کلامى این آرا، و دلایل آنها و نشان دادن نقطه ضعف‏ هاى دلایل ایشان همراه با تذکر به توالى و همگونى نتایج این نوع تقریرهاى ناصواب، و نیز پیش فر...

بى‏توجهى به مبادى کلامى، مشکلات زیادى در اصول و فقه ایجاد نموده است. از این رو در این نوشتار به بررسى مبادى کلامىِ »اصالت تقدم ابلاغ« و »اصالت متربى« پرداخته‏ایم و به این نتیجه رسیده‏ایم که دقت‏هاى ادبى و عقلى که عرف عمومى در مقام تخاطب به آن توجه نمى‏کنند، در مقام استنباط احکام شرعى از متون دینى، هیچ جایگاهى ندارند. بنابراین دقت‏هایى که بعد از شیخ انصارى)ره( رواج یافته و بنابر آن گاهى حتى از یک...

 پیوندهاى دو دانش فقه و تفسیر از زوایاى گوناگون مورد بحث و بررسى قرار گرفته است.  آغاز پیدایش دانش فقه و تفسیر به زمان پیامبر(ص) باز مى‌گردد. این دو دانش، در یک مسیر پدیدار شدند و رشد و نمو یافتند، افزون بر پیوند تاریخى فقه و تفسیر، هر دو دانش، از مبادى و دانشهاى مشترک بهره مى‌جویند. از یک سو، اسباب نزول، اصول فقه، دانش الفاظ و قواعد زبان و مبادى کلامى از جمله مبادى مشترک تفسیر و فقه به حساب م...

 محورهاى دین و تاریخ علم، دین و روشهاى علم و دین و نظریه‌هاى علم از نگاه علامه طباطبایى در تفسیر المیزان مورد بررسى قرار گرفته است.  تلاش براى زدودن ناسازگارى علم و دین از گذشته رواج داشته است. سنت‌گرایان معصومیّت انجیل را باور داشتند در مقابل، نوخواهان یا نواندیشان کتاب مقدس را بى‌ارزش مى‌دیدند. الهیات اعتدالى، کتاب مقدس را از آموزه‌هاى دینى برشمرد، هر چند آن را وحى مُنزل نمى‌خواند. علامه طباطب...

 بررسى مباحث کلامى در تفسیر »مجمع البیان« اثر طبرسى است. نویسنده نخست به چگونگى طرح مباحث کلامى در مجمع البیان پرداخته و از چند نکته سخن گفته است: 1- مباحث کلامى به سه شکل مطرح است؛ الف - تعریف مفهوم، ب - اثبات یا نفى، ج - دفاع از یک عقیده و رفع شبهه. 2- دو بخش نخست حجم بیشترى از قسم سوم دارد با این تفاوت که بخش اول تکرار نشده است امّا بخش دوم از زوایاى گوناگون تکرار شده است. 3- نوک پیکان انتقاد...

ارتباطات، به عنوان یکى از شاخه هاى جوان علوم اجتماعى، از دیر باز و به ویژه پس از جنگ جهانى دوم مورد توجه دانشمندان رشته هاى گوناگون علوم انسانى قرار گرفته است. ارتباطات، نخست به عنوان «انتقال اطلاعات» و سپس به عنوان «اقناع» و در برداشت هاى جدید به منزله «بیان شخصى»، «تأثیرگزارى متقابل و همبستگى اجتماعى»، «ابزار اصلى دگرگونى اجتماعى و سیاسى» مورد مطالعه و بررسى واقع شده است، در میان شاخه هاى مخت...

 بررسى اندیشه‌هاى کلامى - قرآنى امام خمینى است. اندیشه‌هاى کلامى امام خمینى داراى ویژگى‌هایى است که آن را از سایر اندیشه‌هاى کلامى متمایز مى‌سازد. نویسنده، دیدگاه‌هاى امام خمینى را در رابطه با موضوعات متعدد کلامى با مقایسه با سایر دیدگاه‌ها مورد بررسى و ارزیابى قرار داده است نخست به مسأله توانایى عقل در شناخت خداوند و دیدگاه‌هاى موجود راجع‌به آن پرداخته است سپس برهان فطرت را با تفسیرهاى گوناگون...

آقاى استیو ریچارد، فرضیه پلورالیسم دینى جان هیک را از سه منظر کلامى، معرفت شناختى و روش شناختى قابل نقد مى داند. در نقد کلامى، که در این شماره تقدیم مى شود، او معتقد است این فرضیه جوابى است به سؤال رابطه مسیحیت با ادیان دیگر از درون سنت مسیحى. به نظر نویسنده، در سنت کلامى مسیحى در خصوص رابطه مسیحیت با ادیان دیگر عمدتاً دو پاسخ وجود داشته است: انحصارگرایى و شمول گرایى. به اعتقاد آقاى ریچارد، فرضی...

منشاء حقیقى وحدت امت اسلامى همانا دین اسلام است که ریشه‏ ى اصلى خود را از فطرت انسان مى ‏گیرد. تحولاتى که این دین فطرى در طول تاریخ داشته فقط مربوط به فروع جزئى احکام بوده که از تنوع موقعیت‏ هاى حیات انسانى در جوامع مختلف سرچشمه گرفته است. اصول و مبادى کلى که متن دین الهى را تشکیل مى‏ دهند همواره در طول تاریخ متحد بوده‏ا ند، این وحدت فکرى و ایدئولوژیکى مهم‏ترین مبناى وحدت در جامعه اسلامى ...

«آزادى» را می‌توان از مفاهیمى دانست که علی­رغم سوءاستفاده‌های بسیار از آن، همچنان به عنوان واژه‏اى مثبت در فرهنگها و جوامع مختلف و در تضارب افکار و اندیشه‌های بشری و با الفاظ متفاوت رواج دارد و همگان بیش از هر چیز دیگر به آن تعلق خاطر دارند و براى نیل و وصول به آن عزیزترین سرمایه‌های خویش را تقدیم می‌کنند. با تمام علاقه­ای که بشر به این مفهوم بلندمرتبه دارد، این مفهوم در مقام ثبوت (وجود اختیار ...