سرزمین ماوراءالنهر در قرون نخستین اسلامی به جهت دارا بودن موقعیت فرهنگی ویژه و سابقه وجود ادیان و فرقه­های مختلف و همجواری با مراکز صوفیانه­ای نظیر خراسان، دارای زمینه­های ذهنی مناسب جهت پذیرش عقاید صوفیانه بود. به علاوه ظهور علمای دینی و فقهای مشهور در طی قرون مذکور در ماوراءالنهر و رابطه نسبتاً خوب صوفیان با آنها و نگرش مثبت تعالیم صوفیان که شامل آراء و عقاید تمام فرق منطقه می­شد، سبب جلب نظر ...

یورش های ویران گر چنگیز باعث نابودی زنجیره‏ای از شهرها و آبادی های ماوراءالنهر شد که پیش از آن از رونق و شکوفایی کم نظیری برخوردار بودند. در تقسیمات خاندان چنگیزی، این منطقه به خاندان جغتای اختصاص یافت که بین سال های 624هـ .ق/ 1227م تا 763هـ .ق/1362م بر آن حکم راندند. جغتاییان مظهر و نماینده مغولان صحراگرد و وفادار به سنن اجدادی خود به شمار می آمدند که زندگی‏ شان در پناه یاسا معنا می یافت. جغتا...

حصار در ترکیب دولت تیموریان اواخر سدۀ پانزدهم میلادی از مناطقی بود که امتیازات خاصی داشت. در این مقاله به اختصار دربارۀ اوضاع سیاسی اواخر سدۀ پانزدهم و اوایل سدۀ شانزدهم ماوراءالنهر و نقش حصار در وضعیت سیاسی این سرزمین، ابرازنظر شده است. در ابتدا راجع به اوضاع حاکمیت در ماوراءالنهر ازجمله سمرقند و بخارا بحث شده است و تعدادی از حاکمان حصار که موردحمایت خاندان تیموری بودند، معرفی شده اند. یکی از ...

رباط­ها پادگان هایی مرزی بودند که غازیان و مجاهدان اسلام در پناه آنها در برابر حملات دشمنان و کفار ایستادگی می­کردند. ماوراءالنهر، یکی از مهم­ترین ثغور شرقی جهان اسلام در برابر ترکان محسوب می­شد و این امر سبب بنای رباط­های فراوانی در این منطقه گردید. از اواسط سده چهارم هجری با گرایش ترکان به دین اسلام، رباط­های منطقۀ ماوراءالنهر، کاربری نظامی خود را از دست دادند و به مکانی برای استراحت قافله­ها...

اسماعیلیان به عنوان یک جماعت مسلمان شیعی پس از شیعیان دوازده امامی بودند ،که برانتظار ظهور قریب الوقوع مهدی که با آمدن خود حکومت عدل را در جهان گسترش خواهد داد تمرکز یافته بود. بر اساس این عقیده در نیمه ی قرن سوم/نهم اسماعیلیان جنبش انقلابی بر ضد خلافت عباسی، به راه انداختند و داعیان این جنبش اسماعیلی از مغرب در شمال آفریقا تا ما وراءالنهر در آسیای مرکزی به فعالیت مشغول بودند.دراین زمان تحولات ...

در این پایان نامه سعی بر آن است که ضمن بیان نقش عوامل موثر در فرهنگ و تمدن ماوراءالنهر ، میزان تاثیر و تاثّر آنان بر یکدیگر را بررسی نماییم . در قرن پنجم هجری سه عنصر مهم وجود دارد: فرهنگ و تمدن محلی، فرهنگ و تمدن ایرانی و فرهنگ و تمدن اسلامی.در قرن پنجم در ماوراءالنهر، عامل جدیدی در عرصه فرهنگی ظاهر می شود که بر عوامل موثر فوق الذکر در ماوراءالنهر افزوده شد و ضمن متأثر شدن از سه عامل فوق، به نو...

تجارت از مهم ترین شاخص های اقتصادی ماوراءالنهر بود و بازرگانان این منطقه از دیرباز با نواحی اطراف مناسبات تجاری داشتند. هر چند تجارت داخلی در ماوراءالنهر در قرون اولیه اسلامی رونق داشت؛ اما تجارت خارجی این سرزمین از سده ی چهارم هجری، هم زمان با تثبیت حکومت سامانیان بر این منطقه، رونق گرفت. مقاله ی حاضر بر این هدف است تا با روش توصیفی-تحلیلی مشخص سازد، سامانیان چگونه و با کمک چه عواملی به توسعه­...

سرزمین ماوراءالنهر در قرون نخستین اسلامی به جهت دارا بودن موقعیت فرهنگی ویژه و سابقه وجود ادیان و فرقه­های مختلف و همجواری با مراکز صوفیانه­ای نظیر خراسان، دارای زمینه­های ذهنی مناسب جهت پذیرش عقاید صوفیانه بود. به علاوه ظهور علمای دینی و فقهای مشهور در طی قرون مذکور در ماوراءالنهر و رابطه نسبتاً خوب صوفیان با آنها و نگرش مثبت تعالیم صوفیان که شامل آراء و عقاید تمام فرق منطقه می­شد، سبب جلب نظر ...

تجارت از مهم‌ترین شاخص‌های اقتصادی ماوراءالنهر بود و بازرگانان این منطقه از دیرباز با نواحی اطراف مناسبات تجاری داشتند. هر چند تجارت داخلی در ماوراءالنهر در قرون اولیه اسلامی رونق داشت؛ اما تجارت خارجی این سرزمین از سده ی چهارم هجری، هم زمان با تثبیت حکومت سامانیان بر این منطقه، رونق گرفت. مقاله ی حاضر بر این هدف است تا با روش توصیفی-تحلیلی مشخص سازد، سامانیان چگونه و با کمک چه عواملی به توسعه­...

ماوراءالنهر در حیات تاریخی، سیاسی و اجتماعی خود ودر گذر زمان شاهد تحولات و دگرگونی های بسیاری بوده است ؛ پس از تشکیل و فرو پاشی دولت ایلخانان ، این سرزمین همچنان یکی از کانون های فرهنگی و علمی با هویت ایرانی اسلامی بود که از شکوفایی ادبی و هنری ویژه ای برخوردار گردید. دربار تیموریان جایگاه اهل علم، ادب و هنر بود که از نواحی گوناگون گرد می آمدند، جانشینان تیمور بویژه شاهرخ، الغ بیگ و حسین بایقر...