اتباع سلفیه برای حجیّت­‌بخشی به ادعاهای خود برآنند تا علمای برجسته اسلامی اعصار مختلف را به مکتب خود منتسب کنند. در این نوشتار به بررسی تطبیقی صحت انتساب ابن­‌کثیر و آلوسی به جریان سلفیه پرداخته شده است؛ همچنین مسئله لوازم توحید به‌عنوان چالش‌برانگیزترین مسئله میان سلفیه و دیگر فرق کلامی، در خلال دو اثر گران‌سنگ تفسیر القرآن العظیم و روح المعانی مطمح نظر قرار گرفته است. در این ...

نظر به گستردگی ابعاد موضوع (توفیق میان عقل و نقل)، محوریت مقالۀ حاضر تنها توحید افعالی خواهد بود. مسئلۀ اصلی تحقیق جایگاه توحید افعالی در حکمت متعالیۀ صدرا و براهین عقلی و نقلی وی در این زمینه می باشد. لذا در این جستار، پس از تبیین توحید افعالی، به انحصار هستی بخشی و تأثیر استقلالی در فاعلیت الهی، و نظریۀ فاعلیت بالتجلی و مجرای فیض بودن عقول و ژرف اندیشی صدرا در باب اختیار آدمی از منظر عقل و نق...

«توحید» اساسی‌ترین اصل اعتقادی اسلام است و دیگر معارف اعتقادی و معارف ارزشی انسان از آن نشأت می‌گیرد. توحید ذاتی مهم‎ترین نوع توحید و زیربنای تمام مراتب توحید است. امام‎رضا (علیه‎السلام) نیز بسان سایر معصومان (علیهم‎السلام) به این مسئله اساسی توجّهی ویژه داشته‌اند. دو پرسش‌ اساسی این مقاله عبارت است از: موضع امام‎رضا (علیه‎السلام) درباره توحید ذاتی چیست و چگونه می‌توان بر اساس نگاه فلسفی، دلالت‌...

برای تبیین حقیقت توحید و شرک و رد شبهات وهابیت در این زمینه ابتدا توحید و ملاکات شرکت از دیدگاه تشیع و سپس توحید و ملاکات شرک از دیدگاه وهابیت مورد بررسی قرار گرفت. مکتب اهلبیت: در باب مفهوم توحید و شرک و مراتب آن حقایق عمیق و ظریفی را عرضه کرده است در این مکتب توحید عبارت است از اعتقاد قطعی به وحدانیت ویکتایی خداوند در ذات صفات با ذات وحدت خارجی مطرح است و در بحث صفات خیریه تشبیه تجسیم و تعطیل...

نظر به گستردگی ابعاد موضوع (توفیق میان عقل و نقل)، محوریت مقالۀ حاضر تنها توحید افعالی خواهد بود. مسئلۀ اصلی تحقیق جایگاه توحید افعالی در حکمت متعالیۀ صدرا و براهین عقلی و نقلی وی در این زمینه می‌باشد. لذا در این جستار، پس از تبیین توحید افعالی، به انحصار هستی‌بخشی و تأثیر استقلالی در فاعلیت الهی، و نظریۀ فاعلیت بالتجلی و مجرای فیض بودن عقول و ژرف‌اندیشی صدرا در باب اختیار آدمی از منظر عقل و نق...

مسأله توحید افعالی یکی از مسائل مهم در حوزه افعال الهی است که همواره ذهن انسانها را به خود مشغول داشته است؛ در این میان از امامیه و اشاعره به عنوان طرفداران توحید افعالی و از معتزله و قدریه به عنوان مخالفان توحید افعالی یاد شده است. بر این اساس ملاصدرا نیز به عنوان یکی از برجسته ترین فیلسوفان مسلمان، طرفدار توحید افعالی دانسته شده است. نگارنده در این پژوهش با جستجو در آثار ملاصدرا، به این نتیجه...

عینی یا ذهنی بودن ارزش های اخلاقی و درونی یا بیرونی بودن منبع انگیزش اخلاقی، از مباحث مسئله ساز  فلسفۀ اخلاق معاصرند؛ زیرا ذهنی بودن ارزش ها، به نسبی بودن اخلاق، و بیرونی بودن منبع انگیزش، به ضعف در عمل منجر می شود. هدف این مقاله، حل این مسائل براساس توحید اطلاقی از نگاه علامه طباطبایی است. روش ما در گام اول، تبیین و تحلیل نظریۀ توحید اطلاقی و در گام دوم، استنتاج لوازم این نظریه در پاسخ به آن م...

الگوی توسعه در هر کشوری متأثر از پیش‌فرض‌های متافیزیک و هم‌چنین ویژگی‌های زمانی و مکانی است؛‌ و الگوی اسلامی توسعة اقتصادی از این امر مستثنی نیست. این مقاله درصدد است چیستی اهداف و مبانی این الگو را تبیین کند. مسئلة اصلی این مقاله استنتاج پیش‌فرض‌های الگوی اسلامی توسعة اقتصادی از مبانی جهان‌بینی اسلامی، به روش «اصل موضوعه» است. از این ‌رو، ابتدا بر اساس اصل توحید، لوازم مادی تحقق این هدف غاییِ ج...

عینی یا ذهنی بودن ارزش‌های اخلاقی و درونی یا بیرونی بودن منبع انگیزش اخلاقی، از مباحث مسئله‌ساز  فلسفۀ اخلاق معاصرند؛ زیرا ذهنی بودن ارزش‌ها، به نسبی بودن اخلاق، و بیرونی بودن منبع انگیزش، به ضعف در عمل منجر می‌شود. هدف این مقاله، حل این مسائل براساس توحید اطلاقی از نگاه علامه‌طباطبایی است. روش ما در گام اول، تبیین و تحلیل نظریۀ توحید اطلاقی و در گام دوم، استنتاج لوازم این نظریه در پاسخ به آن م...

در مکتب فلسفی اصفهان دو گرایش فلسفی مجزا، یکی از میرداماد و دیگری از میرفندرسکی و ملارجبعلی تبریزی آغاز شد. گرایش اول، منجر به پیدایش حکمت متعالیه شد و گرایش دوم، منجر به پیدایش مکتب مشایی ملارجبعلی تبریزی گردید. پیروان مکتب مشایی ملارجبعلی تبریزی همچون قاضی سعید قمی، پیرزاده قمی و... آن گاه که به ظواهر آیات و روایات توجه می کردند، نمی توانستند اصالت وجود و لوازم آن همچون اشتراک معنوی وجود و وح...