در این پژوهش رنگدانه‌های آبی به لحاظ ترکیب شیمیایی و شکل در دو نسخه خطی متعلق به دوره صفویه مورد ارزیابی قرار گرفتند.برای دستیابی به این هدف، از روش بررسی میکروسکوپی با لوپ دیجیتال (Dino Light) و سپس میکروسکوپ الکترونی روبشی(SEM) و طیف‌سنجی پراش انرژی پرتو ایکس (EDX) استفاده شد. نتایج حاصل از تجزیه عنصری سه نوع رنگدانه ...

تجزیه با استفاده از باریکه‌ی یونی، به دلیل حساسیت بالا، سریع، بس‌عنصری بودن، غیرمخرب بودن و عدم استفاده از نمونه‌سازی به ویژه برای تجزیه‌ی رنگ‌دانه‌ها به طور گسترده استفاده می‌شود. از طیف‌سنجی گسیل پرتو ایکس ذره- القایی و طیف‌سنجی گسیل پرتو گامای پروتون- القایی با باریکه‌ی خارجی به طور هم‌زمان برای نمونه‌های بزرگ باستانی که در محیط خارج از خلأ تحت تابش قرار می‌گیرند استفاده می‌شود. در این کار پ...

تزیینات داخلی گنبد یکی از بخش های مهم در آرایه های معماری ایرانی است. در مقاله پیش ِرو، ابتدا سیر تحول تزیینات معماری داخل گنبدها در ایران از اوایل دوره اسلامی تا آغاز قرن هشتم هـ.ق. بررسی شده، روش مرسوم در تزیین داخل گنبدها در نقاط مختلف کشور در تمامی موارد موجود که تحت بررسی قرار گرفته اند، حاکی از آن ست که از سه نوع مصالح استفاده شده است: آجر، کاشی و گچ در ترکیب های ساده و یا مختلط؛ اما شیوه ...

سنگ لاجورد (Lapis lazuli) نام سنگی است که در فلات ایران استخراج می‌شود. خاستگاه اصلی سنگ لاجورد،‌ معادن سرسنگ در سرزمین بدخشان در شمالی‌ترین بخش افغانستان است. این سنگ به رنگ آبی تیره همراه با لکه‌های طلایی پیریت است و از سنگ‌های نیمه‌قیمتی و شناخته شده در عهد ایران باستان و یکی از کالاهای تجاری ایرانیان بود. دانشمندان ایرانی از جمله ابوریحان بیرونی، ابن سینا، خواجه نصیرالدین طوسی، جوهری نیشابو...

مطالعه لومینسانس یون- القایی (آیبیل) روشی سودمند برای شناسایی پیوندهای شیمیایی مواد است. با توجه به قلمرو کاوش، این روش سریع و غیر مخرب مکمل مناسبی برای روش شناخته شده میکروپیکسی به شمار می آید. به دلیل لومینسان بودن اکثر سنگ های معدنی، استفاده از روش مشخصه یابی آیبیل در کانی شناسی بسیار مناسب است. در این کار پژوهشی از باریکه پروتون mev 7/2، به منظور مشخصه یابی نمونه ای از سنگ لاجورد با استفاده...

این مقاله حاصل تأمل در یکی از بیت‌های داستان فرود در شاهنامه است که در آن به ضبط، معنا و تحلیل این بیت پرداخته شده است. با استفاده از روش استقراء و با یافتن شواهدی از شاهنامه نشان داده شده است که مقصود از واژه سرخ در این بیت، زر سرخ و مقصود از واژه کبود همان لاجورد کبود است. سپس دلایل و شواهدی در جهت توأم بودن آن‌ها در طبیعت و حین کاربرد به عنوان اشیای زینتی و قیمتی در ساخت دخمه و تابوت و سایر ...

تحلیل مواد با استفاده از روش های تحلیل با باریکه ی یونی دارای مزیت های منحصربفرد سریع، غیرمخرب، بس عنصری و حساس است. روش های تحلیل با باریکه ی یونی عبارت اند از: روش گسیل پرتو ایکس ذره- القایی (pixe)، گسیل پرتو گاما ذره-القایی (pige)، تحلیل با واکنش های هسته ای (nra)، طیف سنجی پس پراکندگی رادرفورد (rbs) و آشکارسازی ذرات پس زده از برخورد کشسان (erd). از میان این تکنیک ها روش pixe برای تحلیل عنصر...

محوط? کله کوب در میان زمینهای زراعی، در جوار شهر آیسک از توابع شهرستان سرایان در شمال غربی خراسان جنوبی واقع گردیده است. این محوطه در 33 درجه و 52 دقیقه و 56 ثانیه طول جغرافیایی و 58 درجه و 21 دقیقه و 54 ثانیه عرض جغرافیایی و ارتفاع حدود 1258 متر از سطح آب های آزاد واقع گردیده و مساحتی بالغ بر 7 هکتار را شامل میmشود. هدف از انجام این پژوهش معرفی شاخصه های فرهنگی و نیز تعاملات و برهمکنش های صو...

In some of the archeological museum, the variety of blue object are nominated as Egyptian Blue, Lapis lazuli and Lapis lazuli paste. In this research, it was found that there are many mistake in this classification. Lapis lazuli, a brilliant azure-blue color gemstone, is a mixture of minerals, primarily containing the lazurite (blue) with small amounts of calcite, sodalite, and gold-color fleck...

سنگ فیروزه، به عنوان یکی از مهمترین سنگ های نیمه قیمتی در ایران، سالهای بسیاری است که زینت بخش انسان و دست ساخته های اوست. در این رساله، شناخت فیروزه و ظرفیت های موجود این سنگ در ایران، زمینه را جهت ورود به مبحث نقش فیروزه در رشته های صنایع دستی فراهم می سازد. امروزه از این سنگ در سه رشته تراش سنگ فیروزه در جهت تولید نگین، استفاده از آن در مرصع کاری و رشته فیروزه کوبی استفاده می گیرد. فیروزه کو...