قواعد زبان فارسی که در منابع گوناگون با نام های قواعد لغت فرس، قواعد فارسی، دستورالعمل، دستور القدسی، گرامر فارسی، مختصر القواعد و دستور زبان ذکر شده، از اوّلین کتاب¬های دستور زبان فارسی است که به زبان فارسی، در کشور هند نوشته شده است. مولف این اثر عبدالواسع هانسوی است که آن را در نیمه دوم سده یازده یا در نیمه یکم سده دوازده هجری در یک مقدّمه مشتمل بر هفت مقدمّه و سه باب و خاتمه تألیف کرده است. مو...

ترجمه­ها و ترجمه‌‌ـ‌تفسیرهای کهن قرآن سرمایه­های کمترشناخته­شده­ای از گنج­خانه بزرگ زبان فارسی است که مشتمل بر واژگان گوناگونی از حوزه­ها و دوره­های مختلف این زبان است و می­تواند گنجینه­ای پرمایه برای توانمند­سازی و گسترش زبان فارسی باشد. ترجمه تفسیر طبری یکی از کهن­ترین و غنی­ترین این ترجمه‌ـ تفسیر‌هاست که برمبنای کتاب تفسیر طبری فراهم آمده است و هم از نظر تاریخ زبان فارسی و هم از لحاظ تاریخ م...

در این مقاله ساخت اطلاعی همچون واقعیتی موجود در زبان در کنارِ ساخت‌‌های نحوی، معنایی و آوایی معرفی گردیده و قسمت‌‌های مختلف آن در زبان فارسی مورد مطالعه قرار گرفته است. پیکرۀ داده‌‌های زبانی این تحقیق را متن کتاب بوف‌کور صادق هدایت تشکیل می‌دهد و ساخت اطلاعی جملات آن به عنوان شاهد، توصیف و تحلیل شد‌ه اند. تفکیک اطلاع کهنه و نو در جملات بر اساس قواعد معینی انجام می‌گیرد. در این مختصر ضمن طرح و جم...

چکیده در این جستار نگاهی دیگر به کتاب غلط ننویسیم، نوشته ابوالحسن نجفی انداخته ایم. با مرور نقدهای پیشین مشخص شد که عمده نگاه ها و نقدها بر دو جریان فکری متباین استوارند؛ نخست نگاهی زبانشناختی که زبان را نظامی زنده و پویا می شناسد که تجویز را درباره آن، غیرعلمی می داند؛ دوم نگاهی است که با برجسته­ کردن کارکردهای ادبی و اجتماعی زبان و با توجه به پیشینه فرهنگی آن، هرگونه تغییری را تنها در چارچوب ...

در این مقاله ساخت اطلاعی همچون واقعیتی موجود در زبان در کنارِ ساخت های نحوی، معنایی و آوایی معرفی گردیده و قسمت های مختلف آن در زبان فارسی مورد مطالعه قرار گرفته است. پیکرۀ داده های زبانی این تحقیق را متن کتاب بوف کور صادق هدایت تشکیل می دهد و ساخت اطلاعی جملات آن به عنوان شاهد، توصیف و تحلیل شد ه اند. تفکیک اطلاع کهنه و نو در جملات بر اساس قواعد معینی انجام می گیرد. در این مختصر ضمن طرح و جمع ب...

موضوع این کار تحقیقی تحلیل محتوای دستوری و متنی کتاب های زبان فارسی و علوم زیستی پایه اول دبیرستان می باشد که هدف آن تعیین میزان تبعیت این کتاب ها از قواعد نگارشی به لحاظ متنی و دستوری است و هم چنین نشان دادن این مطلب که هر یک از این کتاب ها از قواعد نگارشی بیشتر تبعیت کرده باشد از متن رساتر و فهم پذیرتری نیز برخوردار خواهد بود. برای این کار از دو دسته داده استفاده گردید، دسته اول داده هایی است...

رساله قواعدالفرس که قدیم ترین دستور زبان فارسی به زبان عربی است توسط ابن کمال پاشا یا کمال پاشا زاده در قرن دهم هجری نوشته شده است. او دانشمندی است ترک زبان که در عهد عثمانی می زیست. حدود سی صد اثر به سه زبان ترکی، عربی و فارسی در زمینه های فقه، اصول، تفسیر، کلام و زبان بدیشان نسبت داده اند که کتاب قواعدالفرس از جمله این آثار است. در این کتاب ابن کمال کلمه را همچنان که در زبان عربی است به سه قس...

کتاب صرف موبد تألیف شیخ عبد العلی موبد بیدگلی است و به سال 1340 هجری قمری به نگارش درآمده است. موبد که مدتی درگیر روزنامه نگاری و جریان های سیاسی دوران مشروطه بوده، به سبب شیفتگی به زبان، فرهنگ و ادبیات پارسی، افزون بر سرایندگی، به تدریس و پژوهش در این زمینه نیز روی آورده و کتاب هایی همچون نسخ موبد و پستای موبد را به نگارش درآورده و در نظارت بر تصحیح شاهنامۀ معروف به شاهنامۀ امیر بهادری، همکاری...