ظواهر اجتماعی و شمایل فرهنگی مکتب عرفان، همواره مورد دست اندازی عارف نمایان و فرصت طلبان قرار گرفته است و بسیاری در دام این مزوران گرفتار شده اند. به همین جهت ، شناخت عارف نمایان اهمیتی بسزار و قابل توجه دارد. در این رساله، سعی شده است با مشخص کردن چهارچوب مکتب اصیل عرفان و مرز عرفان و عرفان نمایی، این دو امر از هم مجزا شود و شناخت عارف نمایان با توجه به ویژگیهای ایشان مقدور گردد، برای این امر،...

قرن هفتم و هشتم هجری، دورة رشد و بالندگی تاریخ نگاری در ایران و جهان اسلام است. در آستانة قرن هشتم، دولت ایلخانی در ایران پس از سال‏ها کشمکش و درگیری میان طرفداران شیوة صحراگردی و غارتگری(مغول‏ها) و مدافعان مدنیّت و تمرکزگرایی سیاسی (ایرانیان)، به مرحله‏ای از ثبات و آرامش نسبی رسید. اسلام آوردن غازان دولت ایلخانی را نیز در شمار دولت‏های جهان اسلام قرار داد. این دوره، همچنین شاهد ادامة جنگ‏های خا...

زیبایی­های محتوایی و ساختاری شعر جاهلی از دیرباز مورد توجه برخی پارسی سرایان بوده­است، تا آنجا که این شعرها، قرن­ها، مورد تقلید و اقتباس شاعران ایرانی قرار گرفته است. شاعران ایرانی در آغاز به همان سبک و شیوه­ شاعران جاهلی به سرودن مضمون های آن می­پرداختند تا این که با گسترش تصوف و عرفان اسلامی، توانستند معانی مادی و زمینی این اشعار را به معانی معنوی و عرفانی ارتقا دهند و آنها را به صورت تعبیرها...

شعر آیینی فارسی در مسیر طولانی خود، شاعران توانایی را به خود دیده است. یکی از آنان حسن کاشی، از شاعران شیعۀ قرن هفتم و هشتم هجری است. وی به غیر از مدح و منقبت خاندان رسول اکرم (ص)، بویژه امیر مؤمنان، حضرت علی(ع) شعری نسروده؛ از این رو، وی را شاعر امیرالمؤمنین می نامیم. اشعار وی از منظر محتوا و مضامین، ترکیبات زبانی و سهولت بیان، دارای اهمیّت ویژه ای است. با توجّه به غلبۀ شاعران اهل تسنّن در قرن هف...

شعر جاهلی یکی از نمونه های عالی شعر غنایی در ادب عربی به شمار می آید. این شعر، نه تنها مورد عنایت و توجّه شاعران اموی و عباسی بوده، بلکه زیبایی های محتوایی و ساختاری شعر جاهلی از دیرباز مورد توجّه برخی پارسی سرایان بوده است. این اقتباس از مضمون و محتوای شعر جاهلی، محدود به قرن پنجم و ششم نمی شود، بلکه شاعران قرن های هفتم و هشتم نیز همین روند را پیموده اند. به گونه ای که برخی از این شاعران با تغیی...

تظاهر و چاپلوسی از جمله رذیلت های اخلاقی است که در فرهنگ ایرانی و دین اسلام مورد مذمّت قرار گرفته است و به عنوان منشاء بسیاری رذایل اخلاقی و انحرافی شناخته می شود. با این وجود، در دوره هایی از تاریخ ایران و به سبب شرایط ویژه ی سیاسی، اجتماعی و فرهنگی که در جامعه وجود داشت، زمینه ی گسترش این رذایل اخلاقی فراهم می شد. سده های هفتم و هشتم ه ق یعنی دوران پرالتهاب تهاجم مغول و ناپایداری های پس از آن،...

زیباترین وبزرگ ترین جلوه فرهنگی ما،دردورانِ پرتلاطم تاریخی ایران،آثاربا شکوه ادب فارسی است که تمام جنبه های تاریخی،فرهنگی،اجتماعی،روان شناسی،زیبایی شناسی و... رادرخودمنعکس کرده است.به پاس ارزشمندی این گهرهای پربها باید ظرایف وطرایف ادبی را با دقت بررسی کرد تاغثّ وسمین،ازهم بازشناخته شودزیرا ادب امروز، تداوم منطقی ادب پیشین است و معرفت به انواع ادبی، تاریخ ادبیّات، آرایه شناسی، سبک شناسی، عرفان، تا...

زیبایی­های محتوایی و ساختاری شعر جاهلی از دیرباز مورد توجه برخی پارسی سرایان بوده­است، تا آنجا که این شعرها، قرن­ها، مورد تقلید و اقتباس شاعران ایرانی قرار گرفته است. شاعران ایرانی در آغاز به همان سبک و شیوه­ شاعران جاهلی به سرودن مضمون‌های آن می­پرداختند تا این که با گسترش تصوف و عرفان اسلامی، توانستند معانی مادی و زمینی این اشعار را به معانی معنوی و عرفانی ارتقا دهند و آنها را به صورت تعبیرها...

برخی از تفاسیر عرفانی از قوائد و اصول تفسیری و استظهار از نصوص پیروی نکرده و دچار افراط گردیده و در ورطه تفسیر به رای گرفتار شده اند. اینان از آیات و روایات به عنوان ابزاری در جهت تایید اصطلاحات و اصول تصوف و مکتب عرفانی خویش بهره برده اند. برخی دیگر با نگرش عرفانی مبتنی برقرآن و سنت، به تفسیر، سعی نموده اند که با بیان رموز و اشارات، لطایف باطنی قرآن را با ادبیات ویژه عارفانه ترسیم کنند و در عی...