گزارشی از بهره برداری های مولوی از قرآن در دیوان مثنوی معنوی است. مثنوی معنوی، سروده عارف نامی و شاعر متفکر، مولانا جلال الدین رومی است. از نمودهای آشکار و جلوه های برجسته این اثر ادبی شگرف، حضور گسترده و کم نظیر قرآن در جای جای آن است.  دامنه تأثیر قرآن بر مثنوی، تنها محدود به الفاظ و تعبیرات آنکه بسیار بر گرفته از قرآن کریم است، خلاصه نمی شود، بلکه اوج بهره وری مولوی از قرآن در پیام و محتوای ...

نفوذ قرآن و تفسیر قرآن در مثنوی بسیار زیاد است؛ به­گونه‌ای­که مثنوی را به گنجینة تفسیر قرآن بدل ساخته است، امّا در میان تفسیرهای مختلفی که مورد استفادة مولانا بوده تاکنون به تفسیرهای عرفانی چهار قرن اوّل کم‌توجّهی شده است. در این مقاله با تکیه بر تفسیر سهل بن عبدالله تستری (وفات: 283ق) و ابوعبدالرّحمن سُلَمی (وفات: 412ق) نشان می‌دهیم که رویکرد باطنی مولانا به قرآن و شیوۀ تأویل آیات قرآنی در مثنوی، مت...

مثنوی معنوی از آثار بزرگ عرفانی است که مولوی در این مجموعه با گفتمان قرآنی خود آموزه­ها و تعالیم بسیاری را در اختیار سالکان قرار می­دهد. وی در عرصۀ تأویل آیات قرآن نیز نظرات خاصی دارد و با ذوق عرفانی خود سعی کرده جوانب مختلف معنایی آیات قرآن را تشریح کند. اولین کسی که به تقلید از مولانا به سرودن مثنوی پرداخت و از آموزه­های مثنوی معنوی بهره برد، فرزندش سلطان­ولد است؛ وی اگر چه در عرصۀ عرفان به ت...

چکیده: تمثیل یکی از شیوه های فن بیان است :داستان یا توصیفی از یک پدیده ی طبیعی که برای مجسم کردن مفاهیم عقلی و توجیه و استدلال عقاید تمثیل پرداز، برای اقناع ذهن مخاطب مورد استفاده قرار می گیرد.در قرآن کریم خداوند متعال برای نزدیک کردن مفاهیم انتزاعی که ذهن بشر قادر به درک صحیح از آن نیست ،تمثیلات گوناگون به کار می بردکه همه این تمثیلات واقعی و حقیقی هستند .همینطور مثنوی که تمثیل در آن ظرف بیان...

عمق و گستردگی تفکر و اندیشه مولانا در پیوندی استوار با تسلط وی بر علوم قرآنی است. نگاهی به کثرت مفاهیم قرآنی در مثنوی نشان می دهد که مولانا موجبات رستگاری و نجات انسان را تنها در قلمرو وحی می جوید. مولانا معانی و مضامین آیات قرآن را به گونه ای خلاّق در حکایات خود درج کرده و توجه به این حکایات، بیان گر روش های تأویل گرایانه مولانا در مثنوی است.

چکیده این پژوهش با رویکرد تطبیقی، مقایسه ای و مطالعات بینامتنی بین دو متن بزرگ ادبی – مذهبی می باشد.داستان نویسی امروزه به عنوان هنری بزرگ مطرح است و تأثیر اجتماعی شگرف دارد. در دنیای نا آرام و پر غوغای ما نه تنها بازار قصه پردازی از رونق نیفتاده بلکه از این جهت که بشر به آرامش روحی بیشتر نیاز دارد رشد این هنر شتاب بیشتری به خود گرفته است. از این رو می توان به منظور ارشاد و هدایت جامعه و یا تح...

خاقانی شاعر بزرگ قرن ششم هجری است که با لقب "شاعر دیرآشنا" شهره گشته است. مثنوی «تحفة العراقین» که حاصل و ره‌آورد سفر خاقانی به مکه معظمه است؛ تحت تأثیر فراوان آیات قرآن کریم قرارگرفته است. تحلیل و بررسی این تأثیرات علاوه بر این که به درک و دریافت بیش‌تر شعر او کمک می‌نماید؛ میزان تسلط و آگاهی خاقانی را نسبت به قرآن کریم نیز نشان می‌دهد. لذا در این مقاله بر آن‌ایم تا ...

خاقانی شاعر بزرگ قرن ششم هجری است که با لقب "شاعر دیرآشنا" شهره گشته است. مثنوی «تحفة العراقین» که حاصل و ره‌آورد سفر خاقانی به مکه معظمه است؛ تحت تأثیر فراوان آیات قرآن کریم قرارگرفته است. تحلیل و بررسی این تأثیرات علاوه بر این که به درک و دریافت بیش‌تر شعر او کمک می‌نماید؛ میزان تسلط و آگاهی خاقانی را نسبت به قرآن کریم نیز نشان می‌دهد. لذا در این مقاله بر آن‌ایم تا ...

مفهوم خوف و رجا از بعد معرفت شناختی و نظام اصطلاح شناسی در قرآن و در آثار عرفانی، به ویژه مثنوی معنوی جایگاهی ویژه دارد. از این رو این مقاله کوشیده است ابتدا مفهوم این دو واژه را در قرآن کریم بکاود و سپس تأویلات عرفانی این مفاهیم را در نگاه و اندیشه مولوی بررسی نماید. در این رهگذر، سیر مفهومی و تاریخی این دو مفهوم در اندیشه و کلام متصوفه و عرفا تا عصر مولانا نیز به اختصار بررسی می گردد. نتیجه ت...