ایران به عنوان یک قدرت منطقه ای، دارای منافعی تعریف شده در منطقه خاورمیانه است. مرزهای گسترده آبی و خاکی ایران با جغرافیای وسیعی که باعث همسایگی آن با پانزده کشور منطقه است، علایق گسترده ای را برای آن فراهم کرده است. اهمیت روز افزون قدرت منطقه ای ایران در معادلات منطقه ای و جهانی باعث شده تا در اسناد وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا دوره اوباما نیز برای ایران جایگاه ویژه ای قائل شوند به طوری که ع...

به گواه تاریخ، ایران جزء ساکنان همیشگی دریای خزر بوده و از ابتدای شکل گیری این دریا با آن دارای ارتباطی تنگاتنگ بوده است. اما منطقه ژئوپولیتیک دریای خزر علی رغم سرگذشتی طولانی، هویت جدید خود را بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در 1991 و تولّد کشورهای جدید در حوزه خود به دست آورده و به صورت یک منطقه فعّال درآمده است. کشف منابع عظیم نفت و گاز و نیاز شدید اقتصاد ضعیف کشورهای تازه استقلال یافته به ا...

از سده نوزدهم به بعد کشور عمان به دلیل موقعیت ژئواستراتژیک همواره در سیاستهای منطقهای به ویژه برای بریتانیا مهم و با اهمیت بوده است. در دهه شصت میلادی جنبش در منطقه ظفار شکل گرفت که برای ثبات منطقه خطرناک میشد در فضای جنگ سرد این مساله اهمیت پیدا کرد و رفته رفته به موضوع رقابت قدرتهای بزرگ تبدیل شد. در منطقه ایران و عربستان در آن وارد شدند و در سالهای 75 – 1972 م ایران در این زمینه مداخله نظامی...

پایان جنگ سرد و پیدایش لحظه ی تک قطبی، سبب شکل-گیری مناظره ای پرمشاجره شده است، حول این که چگونه می توان غیبت یک ائتلاف توازن بخش علیه ایالات متحده را توضیح داد. تمرکز نزدیک به هژمونیک قدرت در یک کشور، همیشه دیگر قدرت های بزرگ را به سوی یک ائتلاف توازن بخش سوق داده است، که توسط نظریه توازن قدرت به عنوان یک قانون آهنین مورد توجه قرارگرفته است. چرا هیچ توازن بخشی علیه ایالات متحده بر نمی خیزد؟ چر...

تحلیل نظری تاریخ روابط خارجی ایران با قدرتهای بزرگ، فهمی تئوریک از الگوهای رفتاری دولتهای ایرانی در مقاطع مختلف تاریخ ارائه میکند و میتواند به مثابه پلی برای ساختن آینده باشد. این مقاله با اشاره مختصر به رفتارها و الگوهای مشترک تاریخ روابط خارجی ایران با قدرتهای برزگ طی پنج قرن گذشته با روشی تحلیلی تبیینی، فهمی نظری از تاریخ روابط خارجی ایران ارائه می کند. چارچوب نظری رئالیسم ایرانی که در این م...

اکثر ملتهای ناحیه خاورمیانه در یک دوره نسبتا طولانی از برخی مزایای اقتصادی، سیاسی و فرهنگی- اجتماعی بی بهره و محروم بوده اند. ساختار سیاسی کشورهای خاورمیانه برای سالیان دراز بصورت نظام پادشاهی با گرایشات قبیله ای، عشیره ای و مذهبی بوده که رهبران ناحیه از این گرایشات بعنوان ابزار کشورداری برای بقاء سیستم سیاسی خود استفاده کرده و می کنند. اما این گونه سیستم ها تنها منافع یک گروه خاص از جامعه را م...

خلیج فارس محور ارتباط بین قاره های اروپا، افریقا وآسیاست وبه عنوان مهمترین مرکز ارتباطی میان سه قاره وبخشی ازیک سیستم ارتباط بین المللی، دریای مدیترانه وسرخ واقیانوس هندواقیانوس کبیرواطلس را به هم پیوند می دهد. این موقعیت خلیج فارس موجب شده تا همواره و در هر عصری قدرتهای بزرگ برای تسلط بر این منطقه و کشورهای آن تلاش کنند. این تلاش قدرتهای بزرگ موجب حضور آنها در کشورهای منطقه شده است. حضور قدرته...

با پایان جنگ سرد انرژی که مفهوم ژئوپولتیکی داشت به مفهوم ژئواکونومی تغییر نام پیدا کرد و به تاثیرگذارترین عنصر در روابط بین قدرتهای بزرگ جهانی تبدیل شده و اساسا مناطق خاص از جهان که دارای انرژی بودند هم به یک پدیده مهم استراتژیکی بدل شدند. روسیه با داشتن ذخایر عظیم منابع انرژی و پایگاههای صنعتی برای توسعه انرژی  نقش برجسته ای را در عرصه انرژی جهان بازی می کند. وجود منابع سرشار انرژی و مسائل مر...