این تحقیق با عنوان عوامل فردی و اجتماعی بسط و قدر رزق از دیدگاه آیات و روایات، در پنج فصل تدوین یافته است: در فصل اول به کلیات بحث اشاره شده است. در فصل دوم برای درک صحیح مفهوم واژه «رزق»، آراء و نظریات برخی از بزرگان علم لغت مورد تأمّل و دقت نظر قرار گرفته، سپس به انواع قرآنی رزق پرداخته شده است. در فصل سوم مفهوم لغوی و اصطلاحی واژه «تقدیر» و دیدگاه های مختلف برخی از فرق کلامی همچون اشاعره، مع...

خداوند رزاق نه‌تنها رزق انسان‌ها بلکه تمام موجودات را بر خود فرض کرده است با این تفاوت که وسعت و ضیق رزق انسان‌ها عوامل گوناگونی دارد که بسیاری از این عوامل به عملکرد آنان برمی‌گردد. رزق مادی در قرآن شامل مایحتاج زندگی و رزق معنوی مصادیق متعددی چون عمر با برکت دارد. در قرآن کریم رفتار انسان نسبت به روزی‌ها در استمرار، بسط، قطع و قبض آن‌ها دخالت دارد؛ موضوعی که در عهدین نیز آمده است و از آنجا که...

عنایت به موقعیت های بیان در بنای انگارة سخن، مهم ترین رکن بلاغت در گفتار و نوشتار به شمار می رود؛ بلاغت ساختار قرآن کریم که بی گمان از روشن­ترین لایه­های اعجاز آن در میدان تحدّی است، با توجّه به رسالت اصلی آن ­ـ بیدارگری و هدایت­بخشی ­ـ از این شگرد انکارناپذیر جدا نیست. نوشتة پیش روی، به بررسی گوشه­ای از شواهد بی­شمار قرآنی در راستای توجّه به موقعیّت­ها و فضاهای سخن به دنبال جست­وجوی پاسخ به این پر...

موضوع کسب و کار و تامین معیشت زندگی یکی از مهم ترین و حیاتی ترین اجزای هر جامعه انسانی را تشکیل می دهد. این موضوع از آنجا که خاستگاه تمایلات مادی است، می تواند ریشه انحرافات مهمی تلقی شود. لذا سامان دادن به این حوزه رفتاری و تعاملی انسانی، امری ضروری به شمار می رود. تنظیم و بهبود این روابط بایستی با تکیه بر معارف دینی باشد که ضمن کارآمدی لازم می تواند زمینه تکامل فردی و اجتماعی را فراهم کند. در...

این پژوهش به بررسی احوال عارفان? قبض و بسط (غم و شادی) و تعیین جایگاه و خاستگاه هر یک در اندیش? مولوی با تکیه بر توصیف و تحلیل صور خیال دیوان شمس وی پرداخته است. در کنار هم بودن غم و شادی در جهان بینی عرفانی مولانا، جلوه های صوری را پدید آورده که بیش از هر چیز با زبان موسیقی و شعر هم‎خوان است. بنابراین در شعر مولانا ارتباط عمیقی میان صورت و محتوا نمایان است. هدف اصلی، بررسی برخی از اجزای غزل‎ها...

قبض و بسط عرفانی، منشأ قرآنی دارد و تا قرن هشتم هجری قمری در متون آموزشی صوفیه محل بحث بوده است. غالب مؤلفان این منابع معتقدند که قبض و بسط از جانب حق بر قلب سالک وارد می‌شود و از جملۀ احوال به شمار می‌رود. در این پژوهش، سعی شده است تا ضمن نشان‌ دادن سیر تحوّل تاریخی قبض و بسط در متون آموزشی صوفیه به بررسی موارد تشابه، اختلاف و مسئلة تأثیر و تأثر و طرح دیدگاه‌های ممتاز و شاخص راجع به قبض و بسط ب...

قبض فقه و بسط علم     حجت الاسلام محمد سروش محلاتی 1   1- استاد حوزه علمیه قم و عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه     خلاصه   انسان مسلمان که براساس آیین اسلام به زندگی خود سامان می دهد، نمی تواند نسبت به دست آوردهای دانش بشری بی تفاوت بوده و یا آنها را نادیده انگارد. از این رو برای او اهمیت دارد که بداند چه پرسشهایی را باید به کمک علم پاسخ دهد. برای این مرزبندی به عوامل متعددی را باید در ن...

در تاریخ عرفان و تصوّف، دو اصطلاح «قبض و بسط» همواره مورد توجّه صوفیه بوده است و سالکان با توجّه به منظومة عرفانی و گاه مسائل اجتماعی و سیاسی روزگار خود، یکی از حالات قبض یا بسط را برمی‌گزیده‌اند. قبض به منزلة حجاب و «حالت افتقار»ی بوده که سالک را همواره محزون می‌داشته و برعکس، بسط به مثابة نوعی کشف و «حالت افتخار»ی بوده که شادی و به دنبال آن، اعتماد به رحمت خداوند را برای عارف به ارمغان می‌آورده ...

معنای ساده­ی قبض و بسط، حالت درونی سالک است در لحظه؛ اگر شاد باشد و گشاده، بسط است و اگر تلخ و گرفته باشد، قبض است. اما «وقت» در نظر عرفا، لحظه­ای است که آدمی در آن لحظه به سر می­برد و به همین دلیل آن را به شمشیر تشبیه می­کرده­اند. همان­گونه که شمشیر اشیا را به دو نیم می­کند،  وقت نیز ماقبل و مابعد خود را به دو نیم می کند؛ نیمی از گذشته و نیمی که هنوز نیامده است و وقت در آن میان، همان لحظه است ...

قبض فقه و بسط علم     حجت الاسلام محمد سروش محلاتی 1   1- استاد حوزه علمیه قم و عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه     خلاصه   انسان مسلمان که براساس آیین اسلام به زندگی خود سامان می دهد، نمی تواند نسبت به دست ‌آوردهای دانش بشری بی تفاوت بوده و یا آنها را نادیده انگارد. از این رو برای او اهمیت دارد که بداند چه پرسشهایی را باید به کمک علم پاسخ دهد. برای این مرزبندی به عوامل متعددی را باید در ...