توجه به ادبیات داستانی معاصر و نقد و بررسی آن به کمک شیوه هایی به جز نقد سنتی که تا به امروز بیشتر مورد توجه بوده است، دریچه های تازه ای را بر روی ادب دوستان می گشاید. در این مقاله، نظریات مکتب فرمالیسم روس و لیچ، زبان شناس انگلیسی، مـورد توجـه قرار گرفته است، کـه از دیدگـاه ادبـی و زبان شناسی به آثار ادبی نگاه می کنند، چند اثر از هوشنگ گلشیری، نویسندۀ معاصر، پژوهش و بررسی شده است.

مکتب فرمالیسم یکی از بزرگ ترین مکتب های نقد ادبی معاصر است که در آن بیش تر به شکل و صورت اثر ادبی اهمیت داده می شود و تمامی مسائل خارج از متن (شخصیت و زندگی شاعر، تاریخ، مسائل اجتماعی، فرهنگی، روان شناسی و ...) در حاشیه قرار می گیرد. مسئله ی برجسته سازی که امروزه در بیش تر آثار ادبی مطرح است، ریشه در این مکتب دارد؛ به طوری که فرمالیست های چک برای اولین بار این موضوع را مطرح کردند و گفتند، مهم ت...

طاهره صفارزاده از شاعران صاحب سبک شعر نو فارسی است که توانسته است به زبان خاص خود در شعر دست یابد. واکاوی شعر صفارزاده نشان می‏دهد که با وجود تأکید وی بر حضور اندیشه و معنا در شعر، شکل ظاهری و صورخیال نیز در اشعار او مورد توجه قرار گرفته ‫است. وی به خصوص در اشعار بلند خود، به ساختمان شعر بسیار اهمیت می‫دهد و این ساختمان را با نوعی از این تداعی‫های ذهنی که به شکل دوایری تو در توست ایجاد می‫کند. ...

چکیده بررسی برجسته سازی کلامی در اشعار «مهدی اخوان ثالث» با تکیه بر دو مجموعه شعر «آخر شاهنامه» و «از این اوستا» به کوشش زینب جعفری برجسته سازی را نشانگر کاربرد نامتعارف یک رسانه و خودنمایی آن در مقابل پس زمینه ای از پاسخ های خودکار دانسته اندکه «پلی میان عینیت نسبی توصیف زبان شناختی و ذهنیت نسبی داوری ادبی» برقرار می سازد، این قابلیت هنری که به صورت قاعده افزایی و قاعده کاهی نمود می...

هدف پژوهش حاضر این است که پس از تحلیل و بررسی ویژگی های زبانی 30 اثر از 10 شاعر کودکانه سرا (سه اثر از هر شاعر) در دهه 1380 که از سوی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برای گروه سنی الف و نیز گروه سنی ب و ج انتشار یافته است، میزان گرایش زبان ادبی این آثار را به پیش نمونه های شعر یا نظم مشخص سازد. برای این منظور، پس از بررسی امکانات قاعده افزایی یعنی توازن آوایی، واژگانی و نحوی و همچنین امکانات...

آشنایی زدایی از دستاوردهای مکتب فرمالیسم روس می باشد که بر بیگانه نمودن نُرم عادی زبان دلالت دارد. این اصل بعنوان شگردی برای زیبایی آفرینی به شمار می رود و هدف از آن، تشخّص و برجسته سازی هر اثر هنری است. این نوشتار تلاش می کند تا زبان قرآن کریم را به عنوان برترین اثر ادبی و هنری، از منظر آشنایی زدایی بررسی نموده و میزان بهره مندی قرآن کریم را از امکانات زبانی و شگردهای زیبایی آفرینی نمایان سازد. ...

برجسته سازی از ابداعات فرمالیست ها می باشد که آن را عامل به وجود آمدن زبان ادبی می دانند. برجسته سازی به دو صورت امکان پذیر است: نخست آن که نسبت به قواعد و قوانین حاکم بر زبان معیار، انحراف صورت پذیرد و دوم آن که بر قواعد حاکم بر زبان، قواعدی افزوده شود. به این ترتیب، برجسته-سازی از طریق دو شیوه ی "هنجارگریزی" ( قاعده کاهی) و "قاعده افزایی" تجلی خواهد یافت. برجسته سازی، یک نتیجه دارد و آن هم آش...

اساس این پژوهش برتمایز میان گونه های ادبی نظم، نثر و شعر است که در میان محققان ایرانی برای نخستین بار از سوی حق شناس مطرح شد. صورتگرایان فرآیندهایی را که زبان هنجار را به زبان ادب تبدیل می کند، برجسته سازی نامیده اند. برجسته سازی از طریق فرآیند هنجارگریزی، ممکن می شود. هنجارگریزی نیز، شامل دو زیر مجموعه قاعده کاهی و قاعده افزایی است. وقوع هر یک از این دو فرآیند زبان خودکار را از شکل هنجار آن خا...

چکیده صورت گرایی یکی از رویکردهای جدید نقد ادبی است که اوایل قرن بیستم میلادی در روسیه شکل گرفت و سپس به چک و امریکا انتقال یافت. شکل، فرم و صورت اثر ادبی، هدف اصلی این نوع نقد است و راز دلنشینی معنای کلام را در پس صورتی منسجم و یکپارچه ـ که حاصل نظم و همنشینی سازمان یافته ی اجزای کلام است ـ جست و جو می کند. زبان، خیال، بیان، موسیقی و ... از جمله عواملـی به حساب مـی آیند که روی هم رفته شکل یک ...

پیام­های بسیاری در ادبیات، وجود دارد که قواعدصرفی و نحوی را در زبان مخدوش می­سازد. شکستن یا گذر از این قواعد، مخاطب را متوجه­ پیام جدیدی می­سازد. زبان ادبی معمولاً به طور آگاهانه و عمدی­، از هر قاعده­ای فراتر می­رود و به این اعتبار، شاید بتوان ادبیات را به معنای گریز از اقتدار زبان و انقلاب مداوم زبان خواند و شعر را گذر از یک معنا به معناهای بی­شمار. از طریق هنجارگریزی درمی­یابیم، شاعر با استفاد...