نوشتار حاضر بررسی کوتاهی است دربارة برخی زمینه­های ارتباط میان دو مسئلۀ مهم و دیرپا در فلسفه و الهیات یعنی مسئلة «نفس و بدن» و یا به تعبیر جدیدتر مسئله «ذهن ـ بدن»، از یک سو و مسئلۀ چگونگی ارتباط آفریدگار و جهان طبیعت، از سوی دیگر. آیا به لحاظ تاریخی و تحلیلی می­توانیم میان نحوۀ تلقی خود از این دو مسئله نسبتی برقرار کنیم؟ در پاسخ به این پرسش ابتدا با تحلیلی فلسفی و کوتاه نشان داده می شود که در ...

در این مقاله، ابتدا ویژگی آگاهی کیفی به اختصار مورد بحث قرار گرفته و در ادامه آموزۀ نوخاسته گرایی وجودشناختی در مورد ویژگی ها مطرح شده و شاخصه های مفهومی ویژگی های نوخاسته بررسی می شود. سیستمی بودن، بدیع بودن، داشتن علّی بدیع، تحویل ناپذیری کارکردی و وابستگی به سطح پایه به عنوان شاخصه های ویژگی های نوخاسته تمیز داده می شوند. در ادامه، دیدگاه علّی در مورد نحوۀ وابستگی ویژگی های نوخاسته به ویژگی ها...

برخی فیلسوفان برای اثبات ناممکن بودن مدل کردن ذهن با ماشین از قضیۀ گودل و نتایج آن استفاده کرده اند. در فلسفۀ ذهن استدلالات مبتنی بر قضیۀ گودل را استدلالات گودلی می نامند. در این مقاله قصد داریم که سه استدلال گودلی را مورد نقد و بررسی قرار دهیم. این استدلال ها به ترتیب توسط رودی روکر، جان راندولف لوکاس و راجر پنروز ارائه شده اند. تلاش می کنیم تا نشان دهیم: (الف) بخشی از استدلال روکر مقبول و بخش...

مسئلۀ علیّت ذهنی- دست کم از زمان دکارت - از مهم ترین مسائل فلسفۀ ذهن بوده است. فیلسوفان دکارتی از آن جا که تعامل علّی نفس و بدن را مشکل ساز می دانستند، هر یک به شیوه ای رابطۀ علّی مستقیم میان نفس و بدن را کنار گذاشتند. با این حال، این مسئله با کنار گذاشتن نفس مجرّد دکارتی در دورۀ معاصر نیز حل نشده است و همچنان از مهم ترین مسائل است. اگر مسئلۀ ذهن و بدن را اساسی ترین مسئله در فلسفۀ ذهن معاصر به حساب...

اصطلاح آگاهی در فلسفۀ ذهن معاصر، ریشه در خوانش روان شناختی دکارت و افلاطونیان کمبریج در قرن هفدهم دارد؛ ولی می توان افق دیدگاه ارسطو دربارۀ ادراک حسی را از جهاتی خاص به مبحث آگاهی در فلسفۀ امروز نزدیک کرد. ارسطو بحث ادراک حسی را در چارچوب رابطۀ نفس- بدن طرح می کند، بنابراین ابتدا با تحلیل معنایی جوهر، به رابطه نفس- بدن می پردازیم. در مرحله بعد ساختار «ادراک ذهنی ذاتاً آگاه» در علم النفس ارسطویی ...

سئوال از هویت شخصی، چیستی آن و شرایط تداوم و استمرار چنین هویتی از جمله پرسش های قدیمی در متافیزیک، فلسفۀ نفس و فلسفۀ ذهن اند. مسئله آن است که اولاً، چه چیز هویت شخصی مرا می سازد و مرا از دیگران متمایز می کند و ثانیاً تداوم و استمرار «من» در طول زمان وابسته به چیست. هرگونه پاسخی به چنین پرسش هایی، نتایج و اثراتی در دیگر حوزه های فلسفه، مانند فلسفۀ حقوق و فلسفۀ دین خواهد داشت؛ چرا که مسائلی همچون:...

برخی فیلسوفان برای اثبات ناممکن بودن مدل کردن ذهن با ماشین از قضیۀ گودل و نتایج آن استفاده کرده‌اند. در فلسفۀ ذهن استدلالات مبتنی بر قضیۀ گودل را استدلالات گودلی می‌نامند. در این مقاله قصد داریم که سه استدلال گودلی را مورد نقد و بررسی قرار دهیم. این استدلال‌ها به ترتیب توسط رودی روکر، جان راندولف لوکاس و راجر پنروز ارائه شده‌اند. تلاش می‌کنیم تا نشان دهیم: (الف) بخشی از استدلال روکر مقبول و بخش...

مسئلۀ علیّت ذهنی- دست‌کم از زمان دکارت - از مهم‌ترین مسائل فلسفۀ ذهن بوده است. فیلسوفان دکارتی از آن‌جا که تعامل علّی نفس و بدن را مشکل‌ساز می‌دانستند، هر یک به شیوه‌ای رابطۀ علّی مستقیم میان نفس و بدن را کنار گذاشتند. با این حال، این مسئله با کنار‌گذاشتن نفس مجرّد دکارتی در دورۀ معاصر نیز حل نشده است و همچنان از مهم‌ترین مسائل است. اگر مسئلۀ ذهن و بدن را اساسی‌ترین مسئله در فلسفۀ ذهن معاصر به حساب...

فلسفه پزشکی با این پرسش اساسی شروع شده است که چه نسبتی میان فلسفۀ علم و فلسفۀ پزشکی برقرار است. اگر در این ربط و نسبت مداقه کنیم در اصل، پرسش از چیستی پزشکی است. به بیان دیگر پرسش این است که آیا پزشکی علم است یا نه؟ در پاسخ به این پرسش فیلسوفان پزشکی به دو گروه تقسیم شدند. دستۀ اول را گروه علم گرا می نامیم که قائل به این بودند که پزشکی علم است. این گروه تلاش کردند با بهره گرفتن از دستاوردهای فی...

این مقاله در تلاش است تا به این مسأله پاسخ گوید که شیء فی نفسه، پدیدار، و ارتباط میان این دو در فلسفۀ کانت و علامه طباطبایی چگونه تبیین می شوند و دیدگاه علامه طباطبایی چگونه می تواند چالش های موجود در فلسفۀ کانت را پاسخ دهد؟ در این تحقیق مشخص می شود که کانت با اقرار به نوعی ارتباط ضروری میان ذات معقول و پدیدار، پذیرش وجود ذوات معقول را امری اجتناب ناپذیر می داند اما بیان می کند که ذات معقول یا ...