خطبۀ فدک حضرت زهرا (س) مانند نهج البلاغۀ امیر، بیان حضرت علی (ع)، در اوج هنر و عظمت و از میراث های عظیم الهی برای بشر است. یکی از فرازهای مهم خطبۀ فدکیه، تشریح فلسفۀ احکام است که با بیان رسایی در آن مجلس مطرح شده اند. احکامی همچون ایمان با فلسفۀ طهارت از شرک، نماز برای پیراستن از کبر، زکات برای توسعۀ رزق، روزه برای اخلاص، حج برای تقویت دین، عدالت مایۀ آرامش قلوب، امامت مانع از تفرقه، جهاد عزت ا...

 خطبۀ فدک حضرت زهرا (س) مانند نهج‌البلاغۀ امیر، بیان حضرت علی (ع)، در اوج هنر و عظمت و از میراث‌های عظیم الهی برای بشر است. یکی از فرازهای مهم خطبۀ فدکیه، تشریح فلسفۀ احکام است که با بیان رسایی در آن مجلس مطرح شده‌اند. احکامی همچون ایمان با فلسفۀ طهارت از شرک، نماز برای پیراستن از کبر، زکات برای توسعۀ رزق، روزه برای اخلاص، حج برای تقویت دین، عدالت مایۀ آرامش قلوب، امامت مانع از تفرقه، جهاد عزت ...

با توجه به تمایز معنایی دو مفهوم «فرهنگ» و «ارتباطات» صورت بندی فلسفۀ «فرهنگ و ارتباطات»، به عنوان فلسفۀ مضافِ بسیط، و دانش درجه اول، به فهم عمیق این موضوع میان رشته ای کمک به سزایی کرده و زمینه را برای مطالعات بعدی، با رویکرد اسلامی، برای دانشجویان، فراهم می کند. از آنجا که تاکنون در ادبیات علوم اجتماعی، فلسفه مفهوم ترکیبی «فرهنگ و ارتباطات» تنقیح نشده است، نگارنده در صدد است با عطف توجه به ادب...

هانس رایشنباخ در نظریۀ نسبیت و معرفت پیشین (1920) و پیدایش فلسفۀ علمی (1951) از احکام تألیفی پیشینِ کانت دو برداشت یا خوانش متضاد دارد. کتاب نخست، خواستار بازاندیشی تألیفی پیشین از طریق نظریۀ نسبیت، اما اثر دوم، به ‌دنبال ردّ این احکام است. رایشنباخ در 1920، با تفکیک میان اصول موضوعۀ ارتباط و اصول موضوعۀ هماهنگی، دو برداشت متفاوت از امر پیشین کانت ارائه نمود: 1. ضروری و غیرقابل تجدیدنظر، 2. سازند...

مباحث مربوط به موضوع قانونگذاری از مباحثی است که مطالعۀ آن اخیراً از حوزۀ علوم سیاسی به گسترۀ موضوعات حقوق عمومی منتقل شده است. در این بین در تراث فقهی امامیه به صورت پراکنده مباحث بسیاری در این زمینه مطرح شده که استخراج و بهره گیری از آنها در حل مسائل حقوق اساسی در نظام جمهوری اسلامی به عنوان نظامی دینی لازم است. از مهم ترین آنها، مباحث شهید سید محمدباقر صدر با نام منطقه الفراغ است. هدف مقالۀ پ...

یکی از مباحث جدی در نظریه های تربیت اخلاقی، مبنای فلسفی آنها درباره «شناخت اخلاقی» است که هریک براساس فلسفۀ اخلاق خاص خود، «مفاهیم و گزاره های اخلاقی» را تفسیر می کند و ماهیت شناخت اخلاقی انسان را نیز با ماهیت فلسفی این مفاهیم و گزاره ها مرتبط می داند. مقالۀ حاضر با مرور آرای دیوید راس و لارنس کلبرگ، نگاهی تطبیقی بین مبانی فلسفۀ اخلاق دو رویکرد شهودگرایی و استدلال گرایی و دلالت آن در تربیت اخلا...

از جمله تحقیقات مؤثر در زمینۀ شأن نزول و فقه، بررسی تأثیر شأن نزول آیات قرآن در برداشت‌های فقهی است. نگارنده در این مقاله به دنبال آن است که به بررسی تأثیر شأن نزول در برداشت‌های فقهی در محدودۀ آیات ازدواج از دیدگاه فریقین بپردازد.  شأن نزول می‌تواند مصادیق احکام کلی در آیات را مشخص نماید. از جملۀ تأثیرات شأن نزول در برداشت‌های فقهی عبارت است از: درک تناسب میان احکام موجود در آیات قرآن، تبیین ...

یکی از مباحث جدی در نظریه‌های تربیت اخلاقی، مبنای فلسفی آنها درباره «شناخت اخلاقی» است که هریک براساس فلسفۀ اخلاق خاص خود، «مفاهیم و گزاره‌های اخلاقی» را تفسیر می‌کند و ماهیت شناخت اخلاقی انسان را نیز با ماهیت فلسفی این مفاهیم و گزاره‌ها مرتبط می‌داند. مقالۀ حاضر با مرور آرای دیوید راس و لارنس کلبرگ، نگاهی تطبیقی بین مبانی فلسفۀ اخلاق دو رویکرد شهودگرایی و استدلال‌گرایی و دلالت آن در تربیت اخلا...

فلسفه پزشکی با این پرسش اساسی شروع شده است که چه نسبتی میان فلسفۀ علم و فلسفۀ پزشکی برقرار است. اگر در این ربط و نسبت مداقه کنیم در اصل، پرسش از چیستی پزشکی است. به بیان دیگر پرسش این است که آیا پزشکی علم است یا نه؟ در پاسخ به این پرسش فیلسوفان پزشکی به دو گروه تقسیم شدند. دستۀ اول را گروه علم گرا می نامیم که قائل به این بودند که پزشکی علم است. این گروه تلاش کردند با بهره گرفتن از دستاوردهای فی...

مفهوم «استعلایی»، بنیادی ترین مفهوم در فلسفۀ نظری کانت است. از همین رو، فهم معرفت شناسی کانت اساساً مبتنی بر فهم معنا، کاربرد و کارکرد این مفهوم در نظر اوست. در این مقاله، با روشی توصیفی- تحلیلی، خواهیم کوشید که با توجّه به پاره ای از مصادیق مفهوم «استعلایی»  در کتاب  نقد عقل محض، نشان دهیم که فلسفۀ نظری کانت، برخلاف فلسفه های عقلی و تجربی پیش از وی که همگی «متعالی - محور»ند، به چه معنا و چگونه ف...