حروفیه از سلسله جنبش های صوفی مسلک است که در شمال ایران و خراسان توسط فضل الله استرآبادی (796-740ه ق) پایه گذاری شده و توسط خلفای وی در مناطق مختلف همچون آناتولی و آذربایجان گسترش یافته و در اعتقادات پسیخانیان و سربازان ینی چری در عثمانی اثر گذاشت. این جنبش برخوردار از پاره ای عقاید و افکار به خصوص است که بهره گیری از حروف و اعداد اساس آن را تشکیل می دهد. مجموعه این باورها طی ادوار تاریخی، تکام...

مقصد این گفتار ردّ ادعای مورخانی است که پیدایش مکتب حروفیه را در قرن نهم و به رهبری فضل الله استر آبادی منسوب و ارزیابی کرده اند و در مقابل، اثبات این واقعیت تاریخی که زمان شکل گیری این مکتب قرن ششم قبل از میلاد است و مؤسس آن فیثاغورس حکیم؛ کسی که در قرن چهارم هجری قمری با تلاش اخوان الصفا به ایران و جهان اسلام وارد شده و به همت ابن عربی به اوج کمال نظری خود رسیده و تا قرن نهم هجری از سوی شاگردا...

چکیده علامه سید محمد حسین فضل الله از جمله مفسران معاصر محسوب می­شود که با هدف ارائه‌ اصول کلی حاکم بر نظام اجتماعی اسلام، با شیوه­ای تحلیلی و اجتهادی، آیات قرآنی را پردازش نموده است. این مقاله به بررسی موضوع «شورا» به عنوان یکی از ظرفیت­های نظام اجتماعی قرآنی از منظر علامه فضل الله پرداخته است. مهمترین یافته­های این مطالعه از رهگذر استخراج  جایگاه، کارکرد و مختصات شورا در اندیشه علامه فضل ا...

این نوشتار تغییر جنسیت از منظر فضل الله را به بررسی نشسته است. پیشینه فقهی مفهوم و مراحل تغییر جنسیت و نیز گونه ها و قلمروهای صدق تغییر جنسیت، مباحث درآمدی این تحقیق را سامان داده است. تغییر جنسیت در نگره فضل الله، بررسی انواع جایز و ناروای تغییر جنسیت، بررسی رویکردها و دیدگاه های عالمان مسلمان در تغییر جنسیت و ادله قرآنی جواز طرفداران هر یک از دیدگاه ها، پیکره اصلی این پژوهش به شمار می رود. یا...

این نوشتار شیوه تفسیری «من وحی القرآن» اثر علامه سید محمد حسین فضل الله را به کاوش نشسته است. اثبات اجتماعی و اجتهادی بودن تفسیر «من وحی القرآن» از رهگذر معنا شناختی واژگان «ایحاء»، «استیحاء» و «حرکیه» که در شناخت شاخصه های این کتاب نقشی بس اساسی دارند، در آغاز پژوهش آمده است. یادکرد دیدگاه علامه در اسلوب بیانی قرآن و نتیجه ای که این موضوع در رویکرد تفسیر قرآن به قرآن وی ایفا کرده است و نیز ارا...

فسیر من وحی القرآن اثر فقیه نو اندیش شیعی، سید محمد حسین فضل الله، یکی از تفاسیر عقل گرایی معاصر است. عقلانی بودن و تحلیلی بودن از مهم ترین وجوه این تفسیر است. فضل الله نقد های عالمانه ای بر بسیاری از روایات تفسیری وارد آورده است، به گونه ای که نقدها و ملاحظات وی در این موارد، گاه به شش مورد می رسد. او بر نقد متن حدیث و سنجش حدیث با قرآن و حاکم گردانیدن قرآن بر حدیث تأکید دارد. وی مانند علامه ط...