در این نوشته، «تاریخ تحولات فرهنگ نویسی فارسی» در قلمروی زبان فارسی بررسی می شود. با مقایسۀ قدیمی ترین فرهنگ های فارسی با فرهنگ هایی که در سدۀ بیستم نوشته شده اند، می توان کل تاریخ فرهنگ نویسی فارسی را به دو دورۀ «سنتی» و «علمی» تقسیم کرد. منظور از فرهنگ نویسی سنتی دوره ای از فرهنگ نویسی فارسی است که از قرن چهارم و پنجم هجری آغاز شد و تا پایان قرن سیزدهم هجری ادامه یافت. فرهنگ های این دوره هم ا...

چکیده ندارد.

فرهنگ نویسی در ایران دارای پیشینه ای بس طولانی است. اما مسئله مهم این است که علیرغم این سابقه طولانی به فرهنگ نویسی علمی و نظام مند هیچ توجهی نشده است. این پژوهش بر آن است تا به مقایسه معیارهای مدخل گزینی در فرهنگ های معین (1380) و سخن (1386) یک جلدی بپردازد. در نیل به این منظور، با تکیه بر دستاوردهای زبان شناختی، بیست و پنج معیار اقتباس شده و با این سنجه ها و به روش تحلیل محتوا معیارهای مدخل گ...

در این مقاله ، فرهنگ چینی به فارسی که با همکاری پژوهشی دانشگاه تهران و دانشکده پکن تألیف و در فروردین ماه 1375 انتشار یافته ، معرفی شده است. مؤلف ضمن تأکید بر ارزش این فرهنگ ، به عنوان یکی از مراجع و منابع مهم در تحقیقات چینی و ایرانشناسی و اطلاع رسانی تجدید عهدی با گذشته و سیری در تاریخچه فرهنگ نویسی دو زبانه چینی به فارسی دارد و جایگاه و نقش تاریخی و تأثیر فرهنگی زبان فرهنگی را در چین ، روشن ...

پیوند دیرینۀ ایران و شبه قارّۀ هندوپاکستان به زمان های دور می رسد. اسناد و مدارکی از دورۀ هخامنشی در دست است و تصاویر غارهای اجانتا در جنوب هند حکایت از ارتباط ایران و هند در دورۀ ساسانی دارد. با نفوذ و گسترش اسلام در ایران در دوران حکومت سلطان محمود غزنوی و لشکرکشی های او به هند، اسلام به همراه زبان فارسی و تصوّف وارد آن سرزمین پهناور شد و به مرور ایّام با تشکیل حکومت هایی از مسلمانان و بعضاً ایرا...

در مقاله پیش رو ــ چنان که از عنوانش پیداست ــ می خواهیم به معرفی، نقد، و بررسی فرهنگ فلسفه دکارت، نوشته جان کاتینگم و با ترجمه علی افضلی بپردازیم. جان کاتینگم، دکارت شناس و مترجم آثار دکارت، این کتاب را با عنوان a descartes dictionary به سال 1993 نوشته و انتشارات blackwell آن را منتشر کرده است. این کتاب را دکتر علی افضلی، مترجم اعتراضات و پاسخ ها، به سال 1390 به فارسی برگردانده و انتشارات مؤسس...

شورای برنامه ریزی آموزش عالی برای تغییر در برنامه های رشتۀ زبان و ادبیات فارسی، مهارت هایی از قبیل فرهنگ نویسی را جزو برنامه های مصوب قرار داده و سرفصل ها و منابعی را برای آن ذکر کرده است. نویسندگان این گفتار ضمن پذیرفتن این ضرورت و تأکید بر لزوم آموزش چنین مهارتی، به نقد این سرفصل ها و منابع می پردازند و پس از توصیفی کلی از این فن و دانش های پیش نیاز آن، پیشنهادهایی را برای بهترشدن کیفیت آن ار...

یکی از بزرگ ترین اشکالات فرهنگ نویسی، پس از آغاز نهضت فرهنگ نویسی که غالباً در شبه قارۀ هند آغاز شد، کم سواد بودنِ بیشتر فرهنگ نویسان و عدم تخصص و تحقیق و تتبعِ آنها در متون کهن ادب فارسی است. فرهنگ برهان قاطع یکی از همین فرهنگ هاست که از اشتباهات کوچک و بزرگ برکنار نمانده است. محققانی که پیش از این به بررسی و تحلیل نواقص و اشکالات برهان قاطع پرداخته اند، غالباً به ضبط واژه ها و معانیِ متناسب با آنه...

اصولاً کار فرهنگ نویسی یا واژه نگاری(lexicographie) تهیه و ارائه مجموعه های واژگانی است که بر طبق اصول زبان شناختی یا بهره گیری از واژگان شناختی صورت می گیرد. مقایسه تطبیقی فرهنگ «لغت فرس» اسدی توسی در زبان فارسی، و «العین» خلیل بن احمد فراهیدی در زبان عربی به عنوان اولین فرهنگ های لغت با توجه به پیشینه فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و دینی مشترک نشان از آمیختگی و نزدیکی دو زبان فارسی و عربی و اثرپذیری ...

در این مقاله ، فرهنگ چینی به فارسی که با همکاری پژوهشی دانشگاه تهران و دانشکده پکن تألیف و در فروردین ماه 1375 انتشار یافته ، معرفی شده است. مؤلف ضمن تأکید بر ارزش این فرهنگ ، به عنوان یکی از مراجع و منابع مهم در تحقیقات چینی و ایرانشناسی و اطلاع رسانی تجدید عهدی با گذشته و سیری در تاریخچه فرهنگ نویسی دو زبانه چینی به فارسی دارد و جایگاه و نقش تاریخی و تأثیر فرهنگی زبان فرهنگی را در چین ، روشن ...