نظریه ها در علوم اجتماعی و انسانی بی طرف نیستند و با مطالعه آن ها و کاوش مبناهای مختلف ماقبل نظری که بر آن استوار اند، می توان به فرانظریه های آن ها پی برد. فرانظریه شاکله ای مشتمل بر مؤلفه های فرانظری است که همان پیش فرض های ماقبل نظری هستند. پیش فرض های فرانظری اغلب پنهان اند و با فرانظریه ورزی و مطالعه نظریه ها که خود منجر به معرفتی درجه دوم می شود، آشکار می شوند. فرانظریه ورزان از پیش فرض ه...

مفهوم و  فرانظریه پردازی در ادبیات علوم اجتماعی، تحت عناوین مختلفی هم­چون فراجامعه شناسی، جامعه شناسی بازاندیشانه و جامعه شناسیِ جامعه شناسی ظهور پیدا کرده است. هدف این مقاله، معرفی و تحلیل فرانظریه پردازی جامعه شناختی است. این مقاله بر اساس مطالعه ی کارهای هواداران عمده ی فرانظریه و نیز بحث های انتقادی مخالفان آن تنظیم شده است. مقاله با بررسی تعاریف فرانظریه و سپس ارائه ی تعریفی مشخص از آن آغاز...

نظریه های علوم انسانی و اجتماعی به لحاظ چگونگی نگاه به هستی، انسان، معرفت بشری، و غایت نظریه پردازی بی طرف نیستند. هر نظریه پیش فرض های انسان شناختی، معرفت شناختی، هستی شناختی و نیز پیش فرض های دیگری مانند پیش فرض های اَکسیولوژیک (ارزش شناختی) و پراکسیولوژیک (رویه شناختی) دارد. این پیش فرض های فرانظری در نظام کلی فرانظریه هایی قرار دارند که خود منبعث از سنت های فلسفی غرب هستند. بر همین اساس، ب...

موضوع اسلامی سازی دانش، یکی از دغدغه های مهم عمده جوامع اسلامی است که البته مسبوق به سابقه نیز است. اگرچه تاکنون روش ها و الگو های فراوانی درباره چگونگی اسلامی سازی دانش و ضرورت آن توسط اندیشمندانی همچون سید حسین نصر، الفاروقی، العطاس، ضیاءالدین سردار و غیره بیان شده است، اما تدوین آن در چارچوبی فرانظری (متاتئوریک) که از یکسو بتواند به طور منسجم به مبانی فلسفی هستی شناسی، معرفت شناسی و روش شناس...

فرانظریه یکی از جدیدترین تحولات در نظریه پردازی است. در حالی که نظریه پردازان، جهان اجتماعی را به عنوان مسئله موضوعی شان قلمداد می کنند، فرانظریه پردازان به مطالعه نظام مند ساختار اساسی خود نظریه می پردازند. فرانظریه‌پردازی در ادبیات علوم اجتماعی، تحت عناوین مختلفی با عنوان فراجامعه‌شناسی، جامعه‌شناسی بازاندیشانه و جامعه‌شناسیِ جامعه‌شناسی ظهور پیدا کرده است. هر چند این مدل در حوزه جامعه شناختی ...

مقدمه: برانگیختن افراد برای شرکت در فعالیت بدنی به ویژه افراد مبتلا به پرفشاری خون مشکل است. با توجه به نقش مدل فرانظریه ای در تعیین چگونگی تغییر رفتار و زمان آن، این مطالعه با هدف تعیین ارتباط بین سازه های مدل فرانظریه ای و فعالیت بدنی در بیماران مبتلا به پرفشاری خون انجام شد. روش کار: این مطالعه توصیفی -مقطعی بر 411 بیمار مبتلا به پرفشاری خون با روش نمونه گیری مبتنی بر هدف انجام شد. ابزار جم...

مصرف گرایی علمی و کثرت ترجمه در تحقیقات وآثار جامعه شناسان ایرانی در گزارش بسیاری از جامعه شناسان مورد نقد قرار گرفته و به عنوان یکی از موانع تولید علم و نظریه پردازی قلمداد شده است. از آنجا که انتقادات مذکور بیشتر به صورت نقلی بوده و به دستاوردها نیز کمتر توجه شده است، تحقیق حاضر بر آن است تا وضعیت آثار تالیفی جامعه شناسان ایرانی را در مورد نظریه های جامعه شناسی به طور عام مورد بررسی عینی تر ق...

موضوع اسلامی‌سازی دانش، یکی از دغدغه‌های مهم عمده جوامع اسلامی است که البته مسبوق به سابقه نیز است. اگرچه تاکنون روش‌ها و الگو‌های فراوانی درباره چگونگی اسلامی‌سازی دانش و ضرورت آن توسط اندیشمندانی همچون سید حسین نصر، الفاروقی، العطاس، ضیاءالدین سردار و غیره بیان شده است، اما تدوین آن در چارچوبی فرانظری (متاتئوریک) که از یکسو بتواند به‌طور منسجم به مبانی فلسفی هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی و روش‌شناس...

این پژوهش در پی آن است تا ساختار فرانظری نظریه اسلامی روابط بین الملل را واکاوی کند. مابعدالطبیعه اسلامی و فقه روابط بین الملل به منزله فرانظریه ی آن می باشند. مابعدالطبیعه اسلامی مبتنی است بر 1- هستی شناسی عام اسلامی؛ متصف به صفت اصالت واقع، که در آن همه چیز بیرون از ذهن و دارای ما بازاء خارجی است. 2- معرفت شناسی؛ شناخت دانش، امکان شناسایی و حدود آن است. علم ما به عالم خارج از طریق منابع معرف...

مقاله حاضر می کوشد، چشم اندازهای فرانظریه پردازی را ایضاح و اهمیت مطالعات فرانظری و پارادایم شناسی را در کارآمدتر ساختن نطریه های جامعه شناسی در بستر جامعه ایرانی تحلیل نماید. پرسش اصلی مقاله این است که عوامل پراکندگی و جمع ناپذیری نظریه های جامعه شناسی کدام اند و چگونه می توان آنها را مرتفع نمود؟ «توجه به تأثیرات حاصل از عوامل فرهنگی، اجتماعی، روان شناختی و فکری در تکوین آراء جامعه شناختی»، «ن...