نظریه ها در علوم اجتماعی و انسانی بی طرف نیستند و با مطالعه آن ها و کاوش مبناهای مختلف ماقبل نظری که بر آن استوار اند، می توان به فرانظریه های آن ها پی برد. فرانظریه شاکله ای مشتمل بر مؤلفه های فرانظری است که همان پیش فرض های ماقبل نظری هستند. پیش فرض های فرانظری اغلب پنهان اند و با فرانظریه ورزی و مطالعه نظریه ها که خود منجر به معرفتی درجه دوم می شود، آشکار می شوند. فرانظریه ورزان از پیش فرض ه...

مفهوم و  فرانظریه پردازی در ادبیات علوم اجتماعی، تحت عناوین مختلفی هم­چون فراجامعه شناسی، جامعه شناسی بازاندیشانه و جامعه شناسیِ جامعه شناسی ظهور پیدا کرده است. هدف این مقاله، معرفی و تحلیل فرانظریه پردازی جامعه شناختی است. این مقاله بر اساس مطالعه ی کارهای هواداران عمده ی فرانظریه و نیز بحث های انتقادی مخالفان آن تنظیم شده است. مقاله با بررسی تعاریف فرانظریه و سپس ارائه ی تعریفی مشخص از آن آغاز...

فرانظریه یکی از جدیدترین تحولات در نظریه پردازی است. در حالی که نظریه پردازان، جهان اجتماعی را به عنوان مسئله موضوعی شان قلمداد می کنند، فرانظریه پردازان به مطالعه نظام مند ساختار اساسی خود نظریه می پردازند. فرانظریه‌پردازی در ادبیات علوم اجتماعی، تحت عناوین مختلفی با عنوان فراجامعه‌شناسی، جامعه‌شناسی بازاندیشانه و جامعه‌شناسیِ جامعه‌شناسی ظهور پیدا کرده است. هر چند این مدل در حوزه جامعه شناختی ...

مقدمه: برانگیختن افراد برای شرکت در فعالیت بدنی به ویژه افراد مبتلا به پرفشاری خون مشکل است. با توجه به نقش مدل فرانظریه ای در تعیین چگونگی تغییر رفتار و زمان آن، این مطالعه با هدف تعیین ارتباط بین سازه های مدل فرانظریه ای و فعالیت بدنی در بیماران مبتلا به پرفشاری خون انجام شد. روش کار: این مطالعه توصیفی -مقطعی بر 411 بیمار مبتلا به پرفشاری خون با روش نمونه گیری مبتنی بر هدف انجام شد. ابزار جم...

مصرف گرایی علمی و کثرت ترجمه در تحقیقات وآثار جامعه شناسان ایرانی در گزارش بسیاری از جامعه شناسان مورد نقد قرار گرفته و به عنوان یکی از موانع تولید علم و نظریه پردازی قلمداد شده است. از آنجا که انتقادات مذکور بیشتر به صورت نقلی بوده و به دستاوردها نیز کمتر توجه شده است، تحقیق حاضر بر آن است تا وضعیت آثار تالیفی جامعه شناسان ایرانی را در مورد نظریه های جامعه شناسی به طور عام مورد بررسی عینی تر ق...

مقاله حاضر می کوشد، چشم اندازهای فرانظریه پردازی را ایضاح و اهمیت مطالعات فرانظری و پارادایم شناسی را در کارآمدتر ساختن نطریه های جامعه شناسی در بستر جامعه ایرانی تحلیل نماید. پرسش اصلی مقاله این است که عوامل پراکندگی و جمع ناپذیری نظریه های جامعه شناسی کدام اند و چگونه می توان آنها را مرتفع نمود؟ «توجه به تأثیرات حاصل از عوامل فرهنگی، اجتماعی، روان شناختی و فکری در تکوین آراء جامعه شناختی»، «ن...

فرانظریه سیاسی پوزیتیویستی برپایة اصل وحدت روشی میان علوم، فروکاست موضوعات سیاسی را به طبیعی و در نتیجه مطالعة تجربی نظم‌ های علّی حاکم بر پدیدارهای آنها را مورد تأکید قرار می‌دهد.بر این اساس، عمل سیاسی به صورت تجربی تابع نظمی علّی تلقی شده و فرانظریه پوزتیویستی معطوف به تبیین و پیش‌بینی آن در قالب ساختار قیاسی نظریه علمی و الگوی قیاسی ـ قانون شناختی است. پوزیتیویسم با تأکید بر بی‌طرفی ارزشی و ضر...

جهانی شدن از زوایای مختلفی بررسی شده است که بیش از هر چیز لازم است مباحث فرانظری یعنی بعد هستی شناسی و معرفت شناسی آن مورد ارزیابی قرار گیرد. اینکه چه موضوعات و سوژه هایی در مطالعه جهانی شدن باید مورد توجه قرار گیرد مهم ترین ویژگی هستی شناسی جهانی شدن را تشکیل می دهد. در این میان واژه شناسی، تاریخچه، نقش کنشگران، ماهیت ساختاری کارکردی و ابعاد مختلف آن از مهم ترین موضوعات و سوژه های جهانی شدن مح...

فرانظریه سیاسی پوزیتیویستی برپایة اصل وحدت روشی میان علوم، فروکاست موضوعات سیاسی را به طبیعی و در نتیجه مطالعة تجربی نظم های علّی حاکم بر پدیدارهای آنها را مورد تأکید قرار می دهد.بر این اساس، عمل سیاسی به صورت تجربی تابع نظمی علّی تلقی شده و فرانظریه پوزتیویستی معطوف به تبیین و پیش بینی آن در قالب ساختار قیاسی نظریه علمی و الگوی قیاسی ـ قانون شناختی است. پوزیتیویسم با تأکید بر بی طرفی ارزشی و ضرو...

مقدمه: شواهد، نشان می دهند که علی رغم بکارگیری سیاست های جامع جهت کنترل آلودگی هوای شهر تهران، سطوح بسیاری از آلاینده های هوا در وضعیت تهدید کننده ای برای سلامتی زنان باردار قرار دارد. اخیرا، تغییر رفتار به عنوان یکی از راهبردهای موثر جهت کاهش تاثیر آلودگی هوا بر سلامت معرفی شده است. الگوی فرانظریه ای، الگویی است که در مطالعات مربوط به رفتارهای سلامت مورد استفاده قرار می گیرد. هدف از این مطالعه...