هرچند بسیاری از متون ادبی ما به کوشش استادان و محققان و به شیوۀ علمی و انتقادی تصحیح شده اند، امّا هنوز مجموعهای از آثار قدما را می شناسیم که به طبع انتقادی نرسیده اند و صورت کاملاً قابل اعتمادی از آنها عرضه نشده است. از جملۀ این متون، دیوان کمال الدّین محمودبن علی مشهور به خواجوی کرمانی (م: 750) است که علاوه بر داشتن ارزشهای فراوان مستقل فرهنگی و ادبی، واسطۀ پیوند غزل سعدی و حافظ هم هست و بنابرای...

در این پژوهش، ویژگی های سبکی پنجاه غزل منتخب از دیوان جهان ملک خاتون، بر اساس دیدگاه دکتر شمیسا بررسی شده است. بنا بر این دیدگاه، غزل ها در سه سطح زبانی، ادبی و فکری مورد بررسی قرار گرفته و نتایج آن بیان شده است. از ویژگی های زبانی جهان ملک خاتون، می توان به سادگی و روانی کلام، اشاره کرد. این سادگی در اسم ها، فعل ها، ترکیبات اضافی و ساختار دستوری جمله، نمود دارد. پرهیز از کاربرد واژه های مهجور،...

از قرن هفتم و هشتم (ه.ق) که دوران طلائی غزل فارسی است، شاعری را نمی توان یافت که در سرودن غزل تحت تأثیر آن دوره نبوده باشد. غزل در دوره ی معاصر نیزکم وبیش متأثر از همان دوره است. بررسی غزل های امیر هوشنگ ابتهاج (هـ ا. سایه) که از غزل سرایان بنام روزگار ماست از جهت تأثیرپذیری از حافظ موضوع این مقاله است. این بررسی از چند جنبه صورت گرفته است: ا- تأثیر ترکیبات و عبارات حافظ در غزل سایه 2- تأثیر مض...

برای رسیدن به التذاذ ادبی در شعر فارسی نیاز به بهتر دانستن و درک زیبایی های هنری، ادبی- بلاغی همیشه احساس می شده است که در همین راستا، این پایان نامه به بررسی آرایه ی پارادوکس در غزل شاعران قرن 8 ه.ق پرداخته است. به همین منظور نخست در فصل اول به تعریف مباحث کلی چون ادبیات ، شعر، غزل و سیر تحول صناعی و معنوی آن، بلاغت، بدیع و سیر تاریخی آن پرداخته شده و آرای اندیشمندان و صاحب نظران را درباره ی ...

از قرن هفتم و هشتم (ه.ق) که دوران طلائی غزل فارسی است، شاعری را نمی توان یافت که در سرودن غزل تحت تأثیر آن دوره نبوده باشد. غزل در دوره ی معاصر نیزکم وبیش متأثر از همان دوره است. بررسی غزل های امیر هوشنگ ابتهاج (هـ ا. سایه) که از غزل سرایان بنام روزگار ماست از جهت تأثیرپذیری از حافظ موضوع این مقاله است. این بررسی از چند جنبه صورت گرفته است: ا- تأثیر ترکیبات و عبارات حافظ در غزل سایه 2- تأثیر مض...

در این پژوهش با نگاهی سبک شناسانه به 50 غزل از خواجوی کرمانی، غزلهای انتخابی در 3 سطح زبانی، ادبی و فکری و بر اساس دیدگاه دکتر شمیسا مورد بررسی قرار گرفته و در هر سطح، توضیح و تحلیلی همراه با شواهدی از غزلها آمده، آن گاه نتیج? به دست آمده مطرح شده است. در سطح زبانی، بیشتر فعلها در زمان حال به کار رفته و ساختار درصد بالایی از جملات، روان است. استفاده از لغات عربی بسامد بالایی دارد که در بیشتر مو...

خواجه حافظ شیرازی یکی از شاعران بلندآوازه ی ادبیات پربار و غنامند دری بوده که در تبلور اندیشه های عرفانی و عاشقی، در شعری و متداول کردن اشعار سیاسی و اجتماعی در ادبیات دری نقش بزرگی را ایفا کرده است. ازآنجایی که مسئله اجتماعی در روزگار حافظ در آفرینش صورخیال او تأثیر گذاشته است ما بر آن شدیم تا بن مایه های اجتماعی صورخیال در 100 غزل حافظ شیرازی را بررسی کنیم و بسامدی از آن ها اعلام بداریم تا به...

ظواهر اجتماعی و شمایل فرهنگی مکتب عرفان، همواره مورد دست اندازی عارف نمایان و فرصت طلبان قرار گرفته است و بسیاری در دام این مزوران گرفتار شده اند. به همین جهت ، شناخت عارف نمایان اهمیتی بسزار و قابل توجه دارد. در این رساله، سعی شده است با مشخص کردن چهارچوب مکتب اصیل عرفان و مرز عرفان و عرفان نمایی، این دو امر از هم مجزا شود و شناخت عارف نمایان با توجه به ویژگیهای ایشان مقدور گردد، برای این امر،...

در غزلیات سلمان ساوجی، شاعر قرن هشتم، تلفیق دوگونه غزل عارفانه و عاشقانه بنا به اقتضای عصر و دوره، به گونه‌ای بسیار طبیعی انعکاس یافته است. درونمایه‌‌ها و مضامین این اشعار دربرگیرندة معانی دقیق و ظریفی است که در اثنای کلام و در ظرف الفاظ گنجانده شده است. سلمان با زبانی لطیف، از ترکیب عشق و عرفان، مضامین پربسامدی همچون حجاب بودن جسم و تن، حلقة زلف، زلف مشکین و کفر زلف، رخسار و همچنین چشم مست معش...