در زبان فارسی و در حیطة ترکیب به عنوان یکی از دو حوزة واژه‌سازی، فرایند بسیار زایایی وجود دارد که طی آن عنصری غیرفعلی (اسم، ضمیر مشترک، صفت، قید) قبل از ستاک حال فعل (مثلاً ‌آموز و بین) قرار می‌گیرد و ماحصل آن اسم یا صفت جدیدی (دانش‌آموز، خودبین) است. در مورد این فرایند سه دیدگاه وجود دارد: برخی که عموماً دستور‌نویسان سنتی هستند، آن را صفتِ فاعلیِ مرکبِ مرخم می‌دانند. پاره‌ای استنباط دستور‌نویسان سن...

در پژوهش حاضر به بررسی ساخت­های غیر­شخصی در گویش گیلکی شهرستان لنگرود در چارچوب نظریۀ کمینه­گرا می­پردازیم. هدف از این پژوهش، تعیین ماهیت عنصر غیر­فعلی و نحوۀ اطلاق حالت به گروه اسمی ابتدای این جملات و تبیین جایگاه زیر­ساختی و روساختی این سازه است. بررسی داده­های گیلکی نشان می­دهد که ساخت­های غیر­شخصی قالبی دارای گزارۀ مرکب­اند و فعل آن­ها از نوع نامفعولی است. عنصر غیر­فعلی به عنوان هستۀ گزاره،...

مقاله حاضر به بررسی گزاره­های غیرفعلی در فارسی و ویژگی­های آنها در مقایسه با گزاره­های فعلی می­پردازد. در گزاره­های غیرفعلی، معمولاً عنصری غیرفعلی، مانند گروه اسمی، گروه صفتی یا گروه حرف اضافه­ای گزاره جمله است، و معمولاً فعلی ربطی نیز در کنار آنها به کار می­رود. ابتدا بر اساس محدودیت­های گزینشی، تقلیل به واژه­بست و استفاده از عنصرغیرفعلی مفرد استدلال می­شود که بخش غیرفعلی در جملات دارای فعل ربطی...

در زبان فارسی و در حیطة ترکیب به عنوان یکی از دو حوزة واژه سازی، فرایند بسیار زایایی وجود دارد که طی آن عنصری غیرفعلی (اسم، ضمیر مشترک، صفت، قید) قبل از ستاک حال فعل (مثلاً آموز و بین) قرار می گیرد و ماحصل آن اسم یا صفت جدیدی (دانش آموز، خودبین) است. در مورد این فرایند سه دیدگاه وجود دارد: برخی که عموماً دستور نویسان سنتی هستند، آن را صفتِ فاعلیِ مرکب مرخم می دانند. پاره ای استنباط دستور نویسان سنت...

چکیده فارسی پژوهش حاضر که با هدف بررسی صرفی واژگان پایه مشتق و مرکب موجود در کتاب “واژگان پایه فارسی از زبان کودکان ایرانی” نوشته شده توسط خانم دکتر نعمت زاده و همکارانشان، می باشد، در پنج فصل به شرح ذیل تنظیم گردیده است: فصل اوّل: این فصل با مقدمه ای کوتاه راجع به زبان، موضوع پژوهش و واژگان پایه آغاز شده است. و در ادامه به بیان اهمیت پژوهش، سوالات و فرضیه های پژوهش پرداخته شده است. سپس محدودی...

در بررسی های زبان شناختی واژه ی مرکب از دو یا چند تکواژ قاموسی پدید می آید و حداقل شامل دو پایه است که هر دو واژه اند یا اینکه ریشه ی تکواژ محسوب می شوند و مقصود از کلمات شفاف آن دسته از کلمات است که از روی صدا یا ساخت آنها می توان به معنی آنها پی برد یا معنی آنها را حدس زد، به عبارتی بین صدا یا ساخت آنها با معنی شان رابطه باشد مانند «چک چک» و «خودنویس»و کلمات تیره آنهایی هستند که معنی آنها از ...

حوزه صرف یکی از بحث انگیزترین حوزه های زبانشناسی است که از دیرباز توجه بسیاری از زبانشناسان را به خود معطوف داشته است. از همان هنگام که زبانشناسان برای صرف جایگاه مستقلی قائل نبودند و آن را در دو حوزه واج شناسی و نحو بررسی می کردند، تا به امروز که بر این باورند که حوزه صرف نیز، مستقل از واجشناسی و نحو، یک حوزه زبانی مجزا به شمار میرود، مطالعات بسیاری پیرامون فرایندهای صرفی، ماهیت و کارکرد آنها...

منظوم? خسروشیرین دارای 6512 بیت شعر و به طور تقریبی 71632 واژه است که تمام این ابیات به دقّت خوانده شده اند و تمام واژگان مرکب و مشتقِ این منظومه در دو فصلِ سوم و چهارم تحلیل شده اند. این منظومه از 138 قصیده تشکیل شده است. طولانی ترین قصید? این منظومه، 191 بیت دارد. نام این قصیده "عتاب کردن شیرین به شاپور" است. کوتاه ترین اشعار نیز دارای یک بیت هستند که حکایاتی از "کلیله و دمنه" و همچنین " سی لحنِ ...

ردیف از عناصر اصلی موسیقی شعر است. آن‌گونه که پیداست، نمی‌توان ردیف را در حوزة علوم بلاغی دانست و آن را به عنوان یکی از عوامل تصویرساز مطالعه کرد، اما دقت در دیوان شاعران قرن ششم و هفتم نشان می‌دهد که ردیف، به ویژه ردیف غیرفعلی، در آفرینش صور خیال از راه هدایت ذهن شاعر به لایه‌های معینی از تصاویر، نقش کلیدی دارد. خاقانی، ابوالفرج رونی و کمال‌الدین اسماعیل اصفهانی بیش از دیگران به گسترش حوزة تصا...