علی بن ابی حمزه بطائنی از راویان عصر امام صادق? و از وکلای امام کاظم? بوده که پس از شهادت امام کاظم? از مذهب حق انحراف یافت، وی دارای آثاری از جمله کتاب التفسیر بود که با توجه به قرائن به نظر می رسد، اکثر روایات آن مربوط به دوران صحت مذهب اوست. و نقل اکثری روایات آن از ابو بصیر اسدی و در گزارش آنها درجوامع حدیثی ما، اهمیت و ضرورت بازیابی آن را می رساند. مسأله اصلی پژوهش بازیابی روایات کتاب ال...

ابن بطائنی، علی بن ابی حمزه، از راویان فاسدالمذهب است؛ امّا با این تفاوت که او دو دوره متمایز را در حیاتش پشت سر گذاشته است. مدتی بر طریق حق بوده و در آن دوران از راوایان امام صادق و کاظم (علیهما السلام) به شمار می رفته است؛ ولی در اواخر عمرش به کژراهه می رود و امامت امام رضا (علیه السلام) را منکر می شود. او روایات زیادی را در دورۀ استقامت خود از آن دو امام همام نقل کرده که از طریق گزارش صاحبان ...

یکی از شاخه های قرآن پژوهی علم قرائت است. این علم به دنبال تعیین قرائت صحیح قرآن، مطابق با قرائت پیامبر گرامی اسلام(ص)، است. از صاحبان مکتب در این زمینه هفت نفر برگزیده و به قرّاء سبعه مشهور شدند : ابو عمرو بن علاء، حمزه بن حبیب زیّات، عاصم بن ابی النجود، کسائی، ابن کثیر، ابن عامر و نافع.

نزل القرآن الکریم یلقی الضوء علی جمیع مراحل معرکه أحد ویدلی بتعلیقات تصرح بالأسباب التی ادت إلی الخساره الفادحه وأبدی النواحی الضعیفه التی لم تزل موجوده فی طوائف أهل الإسلام بالنسبه إلی واجبهم، فی مثل تلک المواقف الحاسمه وکذلک بیّن القرآن الأهداف السامیه التی تمتاز بها هذه الأمه، کما تحدث القرآن الکریم عن مواقف المنافقین وفضحهم وأبدی ما کان فی باطنهم من العداوه لله ورسوله وللمومنین، مع إزاله الش...

کتاب رسائل الحکمه، جایگاه ویژه ای در فرقه باطنی گرای دروزیه دارد. این کتاب، مهم ترین و معتبرترین متن دینی در دسترس از این فرقه است که توسط سه تن از مهم ترین شخصیتهای بنیان گذار فرقه و در سالهای نخست دعوت به رشته تحریر درآمده است. حتی باور برخی محققان دروزی مذهب به وقوع تحریف در آن، نیز چیزی از درجه وثاقت آن نکاسته است. به دلیل همین قدمت و اعتبار است که تمامی محققان حوزه دروزیه، به استناد این کت...

مقایسه به عنوان متد علمی برای شناخت و ارزیابی هر موضوعی نکات بسیاری را روشن می سازد. متاسفانه در حوزه تاریخ به طور اعم و تاریخ اسلام به طور اخص ازاین شیوه کمتر استفاده می شود. در حالی که چنانچه بااین روش شخصیتی را با شخصیت متضاد آن با سیستم های حکومتی با هم بسنجیم، ابهامات مهمی برطرف می شود. علی (ع) همواره به عنوان یکی از مهمترین شخصیتهای تاثیرگذار صدر اسلام مطرح است که افکار، اندیشه ها، سیاسته...

حکومت ها برای راضی نگاه داشتن مردم در پی آن بوده اند تا حداقل هایی را برای آن ها یا برای برخی از آن ها فراهم کنند ، اگر چه میزان دخالت حکومت ها در این امر تفاوت می کرده است . این مطالعه به بررسی دیدگاه ها و اقدامات رفاهی علی بن ابی طالب به عنوان کسی که حکومت داری اش سرمشق و الهام بخش ایرانیان است می پردازد . برای این منظور از دور روش استفاده گردیده است . اولی تحلیل محتوای کل نهج البلاغه در زمین...

حسن بن حمزه طبری از علمای شیعی قرون سوم و چهارم است که بخش مهمی از میراث مکتوب شیعه را از مشایخ ایران به علمای بغداد انتقال داد. وی افزون بر تألیف آثار متعدد در علوم دینی، همچون حدیث، فقه و کلام، طبع شعر نیز داشت. ابن‌اسفندیار در تاریخ طبرستان ابیاتی از قصیدۀ حسن بن حمزه را نقل کرده که سفرنامۀ منظوم او از آمل تا مشهد رضوی است. در مقالۀ حاضر، نویسنده ضمن تقریر سفرنامۀ منظوم حسن بن حمزه،...

کمال‌الدین علی محتشم کاشانی که به چکامۀ معروف عاشورایی خود شهره است، در فن شاعری و ترکیب‌بند جاودانش محصول زمینه‌هایی از آثار سرایندگان نسل‌های پیش از خود است. در این جست‌وجو به بازخوانی اجمالی سه مورد که دارای ظرفیت زمینه‌سازی کسب دانش شعر و مرثیه از سوی این شاعر آیینی است، پرداخته می‌شود که عبارت‌اند از: مولانا حسن کاشی، عارف و شاعر سده‌های هفتم و هشتم هجری؛ نورالدین حمزه بن علی معروف به آذری...

توافق بر سر وصایت و جانشینی علی(ع) موضوع مشترک میان همه فرق شیعی است و شاخص تفکر شیعی  انقیاد در برابر ولایت امیرالمؤمنیین علی بن ابی طالب(ع) است.در میان فرقه های شناخته شده شیعه ،اسماعیلیان قرائتی متفاوت از جایگاه امام  علی(ع) در سلسله مراتب ائمه دارند. جایگاه ممتاز و متفاوت امام علی(ع) و گاه منحصر بفرد وی در سلسله مراتب ائمه اسماعیلیه یافت پاسخ این پرسش اساسی را ضروری کرده است که جایگاه علی(ع...