در دوران قاجار که مقارن بود با تحولات بزرگ فرهنگی و اجتماعی درایران از جمله انتقال علوم دقیقه از حوزه به مدرسه، به دانشمندی جامع بهنام میرزا ابوتراب برمی خوریم. وی به مسألة تثلیث زاویه پرداخته و در رسالةدر معرفت وتر ثلث قوس معلومة الوتر، راهی نوین برای حل آن گشودهاست. مقالة حاضر درصدد روشن نمودن شرایط زندگی و شخصیت میرزاابوتراب و نیز معرفی رساله و تبیین راه حل اوست.

هدف: این پژوهش بر آن است که به بررسی وضعیت فرهنگی ارامنة بوشهر و تأثیر فعالیت آنها در رشد فرهنگی این شهر در دورة قاجار بپردازد. روش/رویکرد پژوهش: این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی و برپایة منابع کتابخانه­ای و اسناد این دوره انجام شده است. در پایان نیز پس از ارزیابی داده­های تاریخی و تجزیه و تحلیل آنها به استنتاج پرداخته شده است. یافته­ها و نتایج پژوهش:ارامنة بوشهر در دورۀ قاجار در محلات مخصوص به...

موضوع ماهیت متون دساتیری از دیر باز برای پژوهشگران علوم انسانی مطرح بوده است. آنچه تا کنون کم‌تر مورد توجه قرار گرفته موضوع دیدگاه‌های آذرکیوانیان در زمینة تاریخ ایران و روایت دساتیری از تاریخ ایران باستان و تاثیر آن بر تاریخ‌نگاری عصر قاجار بوده است. مساله‌ای که پرسش اصلی این پژوهش بر آن استوار است. پرسش اصلی این پژوهش آن است که مورخان عصر قاجار چه واکنشی در برابر روایت دساتیری از تاریخ ایران ...

تاکنون متون مختلفی درباره اصطلاحات و ضرب المثل های رایج در دورة قاجار منتشر شده اند، ولی چون این متون بیشتر ناظر بر فهرست واژگان هستند و در قالب جمله ارائه نشده اند، نمی توانند تصویر روشنی از «زبان فارسی گفتاری» این دوره در اختیار بگذارند. به همین دلیل تصور رایج از گفتار مردم دوره قاجار، همان جملات دیریاب و دشواری است که در متون برجا مانده از آن زمان باقی دیده می شود. با وجود این، آنچه می تواند...

شریعت اسلام حدود و تعاریفی مشخص از روابط حقوقی زن و مرد در نهاد خانواده مطرح کرده است. بر اساس آن، اولین رابطة حقوقی عناصر مذکور با برقراری ازدواج شکل می گیرد. در صورتی که رابطة اجتماعی مزبور با گسیختگی خانواده قطع شود، نوعی دیگر از روابط حقوقی برقرار می شود که مؤلفه های خاص خود را داراست. در پژوهش حاضر، با استناد به اسناد و دیگر منابع هم سو، ضوابط و چالش های حاکم بر روابط حقوقی زن و مرد در چها...

مناطق جنوبی ایران از مهم ترین مناطق استراتژیک در طول تاریخ بوده، اما با این وجود، تلاش اندکی برای مطالعة بافت شهری این مناطق صورت گرفته است. بافت و ابنیة تاریخی بسیاری شهرها، بنادر و جزایر جنوبی ایران تحت تأثیر ویژگی های اقلیمی و جغرافیایی منطقه، در طول زمان از بین رفته و حتی از دورة قاجار نیز تعداد محدودی اثر به جا مانده است. بنابراین توجه به حفظ و همچنین ثبت اسناد این آثار قبل از تخریب و انهد...

سابقة ترجمه در ایران، به روزگار هخامنشیان می رسد که کتیبه ها را به زبان های دیگر می نوشتند. در ایران، سه دوره به داشتن نهضت ترجمه شهرت دارد: نخستین نهضت ترجمه در روزگار ساسانیان، به ویژه با تأسیس جندی شاپور، شکل گرفت. طبق منابع موجود، ترجمه های این دوره، کتب تاریخی را شامل نمی شده است. دومین نهضت، در اواخر سدة دوم، با تأسیس بیت الحکمه، به نهایت شکوفایی خود رسید.[1] در این دوره نیز با تأسی از حک...

مدرسة خان از معدود بناهای موجود از دوران صفویه در شیراز است. این مدرسه، که به همت الله وردی خان و برای فراهم ساختن زمینۀ تدریس ملاصدرا بنا شده بود، از زمان ساخت تاکنون بارها و به علل مختلف آسیب دیده و در نوبت های متوالی نوسازی و مرمت شده است. اقدامات حاج میرزا علی اکبرخان قوام الملک در فاصلۀ تاریخی 1276-1279ق ازجمله مهم ترین تعمیرات این مدرسه در دورة قاجار بوده است و کتیبة سردر غربی به نوعی گزا...

حمام های عمومی در زمرة ابنیة عام المنفعه ای هستند که با ظهور دین اسلام،که مقدمة بسیاری از فرائضش تطهیر است، در سراسر قلمرو اسلام گسترش یافتند. متأسفانه از آغاز دوران اسلامی تا قرن هشتم هجری قمری، نمونه ای پابرجا از حمام های عمومی در ایران باقی نمانده است، اما از دورة صفوی و به ویژه دورة قاجار حمام های عمومی بسیاری در سراسر ایران هنوز پابرجاست. یکی از شهرهایی که تعداد زیادی حمام عمومی قدیمی در آ...