در این مقاله با تفکیک «عقلانیت عملی» از «عقلانیت علمی و شناختی» نشان داده می شود که عقلانیت شناختی، مربوط به فاعل شناخت و عالم علوم انسانی است که اعتبار خود را از اعتبار عقلانیت پارادایم های فلسفهٔ علم می گیرد. اما عقلانیت عمل که به «موضوع شناخت» علوم انسانی مربوط است، اعتبار خود را وامدار فلسفه و نظام اخلاقی است. به علاوه وظیفهٔ عقلانیت شناختی در قلمرو علوم انسانی، فهم روشمند رفتارها و کنش های آ...

چکیده بحث بر سر توانش و استقلال عقل، در زمینه کشف ارزش های انسانی، از جمله مباحثی است که در ادوار مختلف تاریخی مورد توجه بوده است. چالش میان عقل و دین در عصر روشنگری و حاکمیت لیبرال دموکراسی، مباحث فروخفته دیرین را با چهره مدرن و در سطوح جامعه شناختی بازتولید نموده و این سوالات را که: کدامین جامعه عقلانی است؟ در چه شرایطی و با چه مولفه هایی، جامعه، عقلانی تلقی می شود؟ موانع عقلانیت جوامع، کدام...

 چه رابطه ای میان عقلانیت شیعی و عقلانیت ارتباطی می توان برگزار کرد که از یک سو پویایی تاریخی عقلانیت شیعی در شرایط سلطه عقلانیت مدرن بر جهان امروز تضمین گردد و از سوی دیگر چنین عقلانیتی با حفظ استقلال دینی خود بتواند در تعامل با عقلانیت های  تاریخی غیر دینی قرار گیرد.  به طور خاص دغدغه پژوهش این است که نتایج سازنده سیاسی هماهنگی عقلانیت شیعی با عقلانیت ارتباطی را مورد بحث قرار دهد. طی چندین گف...

مساله عقلانیت علم موضوعی است که همواره مورد توجه فیلسوفان علم است و همه سعی در ارائه مدلی برای عقلانیت علم بوده اند که براساس آن امکان داوری و ارزیابی نظریه های علمی را بدست آورند. اما در این میان لاری لائودن در واقع با دو رویکرد کاملاً متفاوت به علم و تاریخ و فلسفه آن مواجه بود. یک رویکرد می کوشید واقع گرایی و تقرب به ساختار واقعی جهان را هدف پژوهش های علمی معرفی کند و راه رفته علم را در بازساز...

تصمیم سازی قابل قبول یک تصمیم سازی عقلانی است و لذا تصمیم سازی در حوزه عقلانیت عملی می گنجد. عقلانیت عملی بر عقلانیت نظری استوار است که به معنای ارتباط باواسطه تصمیم سازی با عقلانیت نظری است. توجه به محدودیت های قوای شناختی انسان و محدودیت زمان نشانگر عدم امکان ارتباط تصمیم سازی با رویکرد ایده آل گروانه به عقلانیت نظری و عملی و ابتنای تصمیم سازی بر رویکردهای واقع گروانه به این دو حیطه است. تلاش...

در سال‌های اخیر بحث‌های متعددی پیرامون جایگزین شدن دیدگاه پست مدرن به عنوان نوعی تفکر و نگاهی فرهنگی – اجتماعی به مسائل و باورهای انسان‌ها با دیدگاه مدرنیسم در موضوعات مختلف در جریان است. عرصه تعلیم و تربیت به شکل عام و برنامه درسی به شکل خاص نیز درگیر این جریان شده است. براین اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی‌های مبانی فلسفه پست مدرنیسم در برنامه درسی و نقد ای...

پژوهش حاضر درصدد بررسی این مسئله اساسی است که شاخص کارامدی نظام سیاسی اسلام در ساحت باور یا بعد ماهوی و آموزه مشروعیت چیست و برای تبیین آن‌ این فرضیه را طرح می کند که اولا دین کارامدی لازم در جهت مدیریت جامعه را دارا است و ثانیا نقشی اساسی در جهت فایق آمدن بر موانع داخلی، خارجی و بهره‌ وری مطلوب از ظرفیت‌ های نظام سیاسی در جهت کارآمدسازی نظام سیاسی ایفا می کند و شاخص کارامدی نظام سیاسی در بعد م...