افریقیه پس از فتح مصر کانون توجه فاتحان عرب شد. از فتح مصر در سال 22 قمری توسط عمرو بن عاص تا فتح نهایی این منطقه در سال 90 قمری توسط موسی بن نُصیر، هم‏زمان با ورود اسلام به این سرزمین، تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بزرگی در میان بربرها پدیدار گشت و آنان رفتار متفاوتی را در مقابل فاتحان و سپس والیان مسلمان در پیش گرفتند. موضوع این مقاله، بررسی تأثیر رفتار فاتحان عرب بر قبایل بربر در متابعت از آ...

یکی از شاخه های قرآن پژوهی علم قرائت است. این علم به دنبال تعیین قرائت صحیح قرآن، مطابق با قرائت پیامبر گرامی اسلام(ص)، است. از صاحبان مکتب در این زمینه هفت نفر برگزیده و به قرّاء سبعه مشهور شدند : ابو عمرو بن علاء، حمزه بن حبیب زیّات، عاصم بن ابی النجود، کسائی، ابن کثیر، ابن عامر و نافع.

در عصر نزول وحی تعداد معدودی از لغات قرآن فقط در بین خواص رواج داشت و در میان عامه مردم حجاز شایع نبود و و از آنجا که درک معنای این لغات برای همگان میسر نبود، این کلمات «غریب القرآن» نام گرفت. قدیمی ترین متن موجود در این علم، پاسخ های ابن عباس به نافع بن الازرق است که برای بیان لغات مشکل قرآن به اشعار عرب استشهاد نموده است. این مجموعه که قریب به 200 لغات قرآنی را در بر دارد، در طول زمان مورد اس...

در قرآن با واژگانی روبرو می شویم که برای دسترسی به معنای آنها نیازمند تلاش بیشتر می باشیم که از آنها به غریب القرآن یاد می شود؛ غریب القرآن از مهمترین شاخه های علم مفردات و یکی از آثار در این زمینه مسائل نافع بن ازرق از ابن عباس می باشد. این پرسش و پاسخ ها، به سبب جایگاه بالای ابن عباس، مورد توجه محققین قرار می گیرد؛ اما کمتر کسی به نقد و بررسی این پاسخ ها پرداخته است. با توجه به اینکه فقط کل...

هدف اصلی این مقاله، بررسی و تحلیل نقش خوارج ازارقه در تحولات سیاسی کرمان در سده نخست قمری است. یافته ­های پژوهش حاکی از آن است که ضعف مقطعی در حکومت اموی پس از مرگ معاویه و همچنین فاصله طولانی منطقه کرمان با مرکز خلافت، سبب نفوذ و قدرت­ گیری خوارج ازارقه در این منطقه شد. همچنین در دوره عبدالملک بن مروان (65-85ق) بود که وی از حضور خوارج ازارقه در کرمان احساس خطر کرد و با فرستادن فرمانده برگزیده ...

ابو موسی عیسی بن مینابن وردان معروف به قالون(220/120 هـ ق ) یکی از کسانی است که شیوه قرائت او در بخشی از جهان کنونی اسلام یعنی لیبی و بخش هائی از تونس و الجزایر رواج دارد او خود شاگرد نافع است که یکی از برجستگان دانش قرائت و یکی از قراء شیعه محسوب می شود . به عبارت دیگر قالون یکی از دو راوی نافع در کنار ورش است . بزرگان او را از ثقات وراویان مورد اعتماد در قرآن خوانده اند. از جمله فرش الحروف رو...

چکیده     ابن عباس به عنوان یکی از مفسران بزرگ و بلند مرتبه قرآن کریم از شعر جاهلی برای فهم و درک واژگان نامأنوس قرآن کمک می­جسته است. پرسش­های نافع بن ازرق و پاسخهای ابن عباس با استناد به اشعار جاهلی که قریب به دویست مورد است، سندی است دالّ بر تاکید بسیار این مفسر برجسته بر اهمیت شعر در بیان لغات غریب قرآنی. این شیوه که از آن به «تفسیر لغوی قرآن» تعبیر می­شود به اذعان اکثر محققان علوم قرآنی، ...

چکیده در آغاز دعوت اسلامی، بنی فهر بن مالک با دو شاخه حارث و محارب، کهن ترین شاخه از قبیله قریش به شمار می رفت. در آن روزگار، طایفه بنی فهر که در حاشیه شهر مکه می زیست، به شبیخون بر ضد دیگر قبایل می پرداخت. در جستار کنونی در صدد یافتن پاسخی به این پرسش هستیم که آیا کنش آن دسته از صحابیانی را که به بنی حارث و بنی محارب منسوب اند، می توان در یک چارچوب قبیله ای و خاندانی تحلیل کرد؟ و در صورت مثبت ...

پایان نامه حاضربا عنوان«علم نافع از دیدگاه آیات و روایات» به دنبال پاسخ به این سوال است که علم نافع چگونه علمی است؟ و اصولا در آیات و روایات منظور از آن چیست؟ دریافتیم از دیدگاه اسلام علمی که تحصیل آن بر مسلمانان فریضه دانسته شده یک علم معین نیست. هر علمی که برای جامعه اسلامی مفید و لازم بوده و سودی به حال فرد و جامعه داشته باشد علم نافع است. چنین علمی منجر به تغییر رفتار می شود و دو منشا اثر ا...