گلشن راز شیخ محمود شبستری، یکی از ارزنده‌ترین آثار عرفان نظری بر پایه ی اندیشه‌های ابن عربی است که شیخ، آن را در پاسخ به پانزده و به روایتی، هفده سوال امیر حسن هزوی، به نظم آورده و در آن به اصول عرفان وتصوف اسلامی پرداخته است. در این مقاله، از دید منبع شناسی به بررسی احادیث آن پرداخته شده است و نشان داده شده که کدامیک از احادیث موجود در گلشن راز در منابع بیشتری آمده و مورد اعتنای گردآورندگان بی...

نویسنده در این نوشتار با اشاره به جایگاه ابن عربی در حیات عقلانی عالم اسلام به غفلت پژوهندگان غربی از این جایگاه می‏پردازد و دلایل آن را ارزیابی می‏کند. سپس به دوتلقی از معارف دینی در اسلام که بر اساس یکی از آنها نگاه به دین نگاهی جزمی و انعطاف‏ناپذیر و دیگری نگاهی با قدرت انعطاف و تساهل بیشتر است پرداخته، موضع عرفان وتصوف دراین مورد را بررسی می‏کند. سپس با اشاره به این معنا که نگاه ابن عرب...

چکیده: این پایان نامه با عنوان «بررسی وتحلیل سیر مقامات عرفانی(از آغاز تا قرن هفتم)» در چهار فصل نگارش یافته است. فصل اوّل: در بیان عرفان و تصوف، شامل: لزوم آشنایی باعرفان وتصوف، مبدأ پیدایش تصوف، نخستین صوفیان و معروف ترین مشایخ اهل صوفیه. فصل دوم: مختصر شرح حالی از معروف ترین مشایع اهل صوفیه که درعرفان وتصوف تأثیر گذار بوده اند. فصل سوم: اصطلاحات صوفیانه شامل علل گسترش و بکارگیری اصطلاحات...

  دوران زندیه شامل حوادث بسیار مهمی در ارتباط با عرفان و تصوف و حضور آن در جامعه‌ی ایران است.با فروپاشی حکومت نادری و پدیدار شدن مبارزه‌ی فراگیر بر سر قدرت میان مدعیان، کشور عرصه‌ی هرج‌ومرج و ناامنی گسترده شد. اگرچه این امر آثار مخرب بر اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور داشت، تأثیر آن در بخش عرفان وتصوف بسیار زیاد بود؛ زیرا صوفیان نیز مانند سایر مدعیان کوشیدند تا دوباره قدرت ازدست‌رفته‌شان را...

دوران زندیه شامل حوادث بسیار مهمی در ارتباط با عرفان و تصوف و حضور آن در جامعه ی ایران است.با فروپاشی حکومت نادری و پدیدار شدن مبارزه ی فراگیر بر سر قدرت میان مدعیان، کشور عرصه ی هرج ومرج و ناامنی گسترده شد. اگرچه این امر آثار مخرب بر اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور داشت، تأثیر آن در بخش عرفان وتصوف بسیار زیاد بود؛ زیرا صوفیان نیز مانند سایر مدعیان کوشیدند تا دوباره قدرت ازدست رفته شان را ب...

عقاید و آموزه های صوفیانه در مصر پیش از اسلام سابقه ای دیرینه دارد، این خصوصیت باعث شده تا روح و روان جامعه مصری عرصه تاخت و تاز فرقه ها و طرق صوفیانه در طول اعصار مختلف باشد. تصوف در فرهنگ اسلامی مصر به طور بسیار واضحی نمودار است وشناخت فرهنگ اسلامی در این سرزمین، بدون شناخت عرفان وتصوف، ممکن نیست. تصوف در مصر تا اوایل سده سوم هجری که مبانی تصوف به عنوان مکتبی فکری و معنوی پایه گذاری شد، بیش...

یکی از مباحث مهم وکلیدی در تاریخ عصر صفوی ،بررسی وضعیت ومناسبات تصوف وتشیع است.چون تاریخنگاری این عصر بیشترین تاکید وتوجه را به این مساله اختصاص داده که صفویان را حکومتی شیعی ودارای منشا وخواستگاه صوفیانه معرفی نماید،بنابراین ضروری است تا این ادعا در بوته ی آزمایش مورد دقت قرار گیرد. محققین معاصر بیشترین تلاش خود را بر این امر مصروف کرده اند که با طرح مباحث صرفا نظری وچشم پوشی از واقعیات تاریخ...

در سده هفتم هجری تحوّلی بنیادی و عمیق در عرفان اسلامی پدید آمد. در اثر این تحوّل مبانی عرفانی دستخوش تغییر و دگرگونی شد، چندانکه سنّت تازه ای در عرفان اسلامی شکل گرفت و مرزبندی جدیدی در میان طریقه ها و مشرب های عرفانی به وجود آمد. عده ای از معاصران برای تبیین این تحوّل و شناخت ویژ گی های دو سنّت عرفانی پیش و بعد از سده هفتم هجری، عرفان اسلامی را به دو بخش عرفان عملی و عرفان نظری تقسیم کرده اند. در ا...