عرفان، ابعاد مختلفی دارد که مهمترین آنها بُعد معرفتی و طریقتی آن است. مطالعه در ابعاد مختلف عرفان، علوم متعددی را پدید آورده است که می توان از آنها به «علوم عرفانی» تعبیر کرد. مهمترین شاخه های علمی عرفان در سنت اسلامی، عبارتند از عرفان نظری و عرفان عملی. عرفان نظری حاصل تأمل در یافته های سلوکی و شهودی عرفا است و عرفان عملی، علم سلوک و طریقت است. با پیدایی و گسترش فلسفه های مضاف در غرب که به فران...

این مقاله با عنوان «بررسی و تبیین اندیشه های عرفانی عطار نیشابوری» به تبیین اقوال و آراء عطار نیشابوری در دو مبحث عرفان نظری و عرفان عملی پرداخته است. بخش عرفان نظری مشتمل بر مباحثی چون ستایش و نکوهش ابلیس، تأویلات عرفانی دو سویه که مرتبط با مبحث ابلیس ستائی است، اتحاد و حلول عرفانی، استغراق در ذات احدیت، وحدت وجود و سیمای زنان و بخش عرفان عملی مشتمل بر مباحثی چون اصل عرفانی، منازل و مقامات عرف...

پذیرفتن پیشنهاد نگارش نقدی بر کتابی آموزشی چندان موجه نیست؛ زیرا کتابی که با اسلوب آموزشی و توصیفی، و نه تحلیلی، نگاشته شده باشد، کارویژه­ای خاص خود دارد و نقد آن را دشوار خواهد کرد. نکتۀ دوم در دشواری نقد کتاب «شاخصه­های عرفان ناب شیعی»، ساختار شفاهی آن است که طبیعتاً خالی از دقایق متون پژوهشی خواهد بود. به هر تقدیر، طی مطالعۀ کتاب، نکاتی مثبت و منفی به ذهن این حقیر رسید که آن ها را در محورهایی...

پایان نامه حاضر، با هدف بررسی تعالی و حضور در عرفان مولوی (مثنوی معنوی و دیوان شمس)، انجام شده است. تعالی و حضور به عنوان دو بُعد تشخص خداوند، همواره یکی از مهم ترین مباحث وجودشناسی الهیاتی، محسوب شده اند. در حوزه های مختلف فکری و کلامی در دین اسلام نیز، این مسئله، همواره مورد بحث و اختلاف نظر قرار داشته است. بیشتر این بحثها، از آیات قرآنی نشأت گرفته، چرا که در قرآن از خداوند، با این دو بُعد، یاد...

نام خانوادگی: غریب زاده هرمزی نام: بیتا عنوان: عرفان در نهج البلاغه استاد راهنما: دکتر مینا شمخی استاد مشاور: دکتر صادق سیاحی درجه تحصیلی: کارشناسی ارشد رشته تحصیلی: الهیات و معارف اسلامی گرایش: علوم قرآن و حدیث دانشگاه: شهید چمران اهواز دانشکده: الهیات و معارف اسلامی کلید واژه: عرفان نظری وعملی-تصوف-عارف-سالک-طریقت-شریعت چکیده نهج البلاغه یکی از مهمترین منابع معارف اسلامی پس از قرآن می...

دعا به معنای نیاز گفتن و مناجات به معنای راز گفتن از لحاظ لغوی و اصطلاحی دو مفهوم جدا از هم هستند و روایات و آیات بسیاری را به خود اختصاص داده اند. امام خمینی (س) از جمله عارفانی است که در آثار خویش بویژه شرح دعای سحر به دعا و مناجات پرداخته است و علاوه بر تعریف آن، ویژگی ها، موانع، اقسام و آثار تکوینی و تربیتی دعا و مناجات را شرح داده است. در آثار ایشان هم دعا و هم مناجات وجود دارد؛ اما تمایز ...

عارفان در مسیرسلوک الی الله، منازل و مقاماتی را پشت سر می نهند که فهم آنها برای غیر اهل عرفان، خالی از صعوبت نیست. به همین دلیل اغلب متفکران می کوشند تا با تکیه بر مبانی فکری و نظری خویش، تبیین (explanation) یا توضیحی فهم پذیر از حالات و تجربه های عرفانی به دست دهند. اما توفیق این تبیین ها کاملا تحت تأثیر قوت و توانمندی مبانی مذکور قرار دارد. یکی از مقامات عرفانی که فهم خردپسند آن برای غیر اهل ...

پژوهش حاضر با هدف آشنایی با احوال، آثار، اساتید، شاگردان و اندیشه های عرفانی حاج ملّاهادی سبزواری در پنج بخش مجزّا تحت عنوان کلّیّات تحقیق، ادبیّات پژوهش، اصطلاحات عرفانی(حدوداً دویست و چهارده مورد) در دو حوزه ی عرفان نظری و عملی و عرفان حاج ملّاهادی سبزواری، به تحقیق درباره ی ابعاد مختلف شخصیّتی وی پرداخته است. برای انجام این مهم، در مرحله ی اوّل مستقیماً به آثار عرفانی وی مراجعه شده و دیدگاه وی را با ک...

تحلیل عالم به معنای ماسوی الله، پس از وحدت وجود، از اساسی­ترین مسائل عرفان نظری است. این نوشتار ضمن برشماری مقدمات لابدی بحث، تجلّی را به منزله نظامی که متصدی تبیین و تحلیل کثرات است، بررسی می کند. ویژگی این مقاله، اتقان انتساب مدعیات به اهل عرفان وبه خصوص نحله محیی الدینی است، این ویژگی از آن­جا مهم می نماید که در برخی از یادداشت های محققان، بعضی تصورات غیرواقعی، به گونه جازمانه به شیخ اکبر نس...