صدرالمتألّهین از برهان خاصّ خود دراثبات توحید  واجب تعالی به عنوان برهان عرشی یاد کرده وبرتری آن را بر دیگر براهینی که از سوی حکمای پیشین از جمله ابن سینا، اقامه شده یاد آور شده است. وی ضمن دقّت قابل ملاحظه در آن براهین، هیچ یک از آن­ها را به عنوان برهان تامّ و بدون نقص قلمداد نمی­کند و بر این عقیده است که اگر بخواهیم آن براهین را به عنوان برهان کامل تلقی کنیم باید در رفع نقص آن­ها بکوشیم؛ از این­ر...

این پژوهش بر آن است تا به بررسی و تحلیل زندگی و شعر دو شاعر سده‌های دهم و یازدهم هجری بپردازد که با فاصله زمانی نسبتاً کوتاهی با یکدیگر می‌زیسته‌اند و هر دو یک تخلّص داشته‌اند. طهماسب قلی بیگ یزدی از شاعران ایرانی و از نوادگان دختری اسماعیل‌میرزا فرزند شاه طهماسب صفوی است که عرشی تخلّص می‌کرد و در اواخر سده دهم هجری می‌زیست. میر‌محمد مؤمن متخلّص به عرشی و مخاطب به نادرالعصر نیز سراینده، عارف و خوشن...

در این مقاله با گذر از مسئلة «ما أدری» بودن لیلة القدر و در مواجهه با مسئلة «پیچیدگی» حاکم بر این شب و با تکیه بر توان ادراکی محدود بشری، از بین ابعاد بیکران این لیلة بعد معنوی ـ ارزشی آن با استفاده از تحلیل معناشناختی مفرده «مبارک» ـ که در متن قرآن دارای «روابط جانشینی» با «القدر» است ـ و تحلیل درون متنی مفرده «نزول» در قرآن و ترسیم فرآیند «نزول» ملائکه ـ به‌عنوان مهمترین اتفاق در این شب و کلی...

با توجه به تکرار سوره حمد در نمازهای یومیه (اعم از نمازهای واجب و مستحب)، شناخت جایگاه آن برای نیایشگران مسلمان از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مقاله با توجه به این که ثقل اصغر بیانگر راز و رمز قسمت‏های باطنی قرآن است، با امعان نظر به روایات، در آغاز به وجه تسمیه و راز و رمز اسامی و القاب این سوره توجه شده است؛ شامل امّ الکتاب، فاتحة الکتاب، شفاء، اساس القرآن، الصلوة، الکافیه، الوافیه، سؤال...

در نوشتار حاضر، به دلیل اهمیت دل در ادبیات عرفانی به‌ویژه در مثنوی معنوی، جایگاه‌ و منزلت آن در مثنوی مولوی تبیین شده و برای یافتن پاسخ به این پرسش که از نظر مولانا، کدام دل شایستگی گنجایی مقام حضرت حق را دارد، ابتدا از لحاظ لغوی و اصطلاحی قلب تعریف و وجه تسمیه آن مشخص شده، پس از آن اوصاف دل و اهمیت دل‌های عرشی و ویژگی‌های چنین دل‌هایی مورد بحث قرار گرفته و در پایان از موانع و حایل‌های دل و ملک...

با توجه به تکرار سوره حمد در نمازهای یومیه (اعم از نمازهای واجب و مستحب)، شناخت جایگاه آن برای نیایشگران مسلمان از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مقاله با توجه به این که ثقل اصغر بیانگر راز و رمز قسمت‏های باطنی قرآن است، با امعان نظر به روایات، در آغاز به وجه تسمیه و راز و رمز اسامی و القاب این سوره توجه شده است؛ شامل امّ الکتاب، فاتحة الکتاب، شفاء، اساس القرآن، الصلوة، الکافیه، الوافیه، سؤال...

در این مقاله با گذر از مسئلة «ما أدری» بودن لیلة القدر و در مواجهه با مسئلة «پیچیدگی» حاکم بر این شب و با تکیه بر توان ادراکی محدود بشری، از بین ابعاد بیکران این لیلة بعد معنوی ـ ارزشی آن با استفاده از تحلیل معناشناختی مفرده «مبارک» ـ که در متن قرآن دارای «روابط جانشینی» با «القدر» است ـ و تحلیل درون متنی مفرده «نزول» در قرآن و ترسیم فرآیند «نزول» ملائکه ـ به عنوان مهمترین اتفاق در این شب و کلی...

صدرالمتألّهین از برهان خاصّ خود دراثبات توحید  واجب تعالی به عنوان برهان عرشی یاد کرده وبرتری آن را بر دیگر براهینی که از سوی حکمای پیشین از جمله ابن سینا، اقامه شده یاد آور شده است. وی ضمن دقّت قابل ملاحظه در آن براهین، هیچ یک از آن­ها را به عنوان برهان تامّ و بدون نقص قلمداد نمی­کند و بر این عقیده است که اگر بخواهیم آن براهین را به عنوان برهان کامل تلقی کنیم باید در رفع نقص آن­ها بکوشیم؛ از این­ر...

خاقانی، جز دیوان کنونی، دیوانی نیز، به تازی داشته است که این گنج عرشی، هنگام بیماری وی و کوچیدن از ری، در دو فرسخی زنجان، از دست رفته و خاقانی رنجور را در کشتی اندوه، نشانده است. هم از این روست که نگارندگان سرگذشت سرایندگان، یادی از دیوان تازی خاقانی، نمی کنند و تنها، جامی است که تازی سرایی وی را بر نوک خامه ی خود، می راند. آنچه امروز، به دست آمده است، چهل و یک پاره می باشد. هر یک از ویرایندگان...

معرفت از نگاه ملاصدرا امری وجودی و در راستای کمال نفس است. از نگاه وی غایت معرفت، خداگونه شدن و فهم اسماء و صفات الهی بواسطه علم حضوری است. با این تبیین از معرفت، جایگاه وحی و شهود در کنار عقل و استدلال مشخص گشته و مثلث سه ضلعی عقل، وحی و قلب، که معرفت از نگاه صدرا مبتنی بر آن است، ترسیم می گردد. قلب مرتبه ای از نفس است که به دلیل ساختار تکوینی خود، حالتی عرشی و برزخ گونه دارد، لذا متناسب با عا...